In het kort
- De ziekte van Addison ontstaat door een ontsteking in de bijnieren. De bijnieren raken beschadigd.
- Daardoor maken ze minder hormonen, zoals stresshormoon.
- Klachten zijn onder andere moeheid, een bruine verkleuring van de huid en een enorme trek in zout voedsel.
- De behandeling bestaat uit extra hormonen slikken om ervoor te zorgen dat u geen tekort meer heeft.
- Bij koorts, infectie, stress, oververmoeidheid of spanning kan de ziekte van Addison heel erg worden.
Dit heet een bijniercrisis.
Wat is de ziekte van Addison?
Bij de ziekte van Addison maken de bijnieren te weinig van verschillende hormonen:
- Cortisol (stresshormoon):
- zorgt ervoor dat er genoeg brandstof (suiker) in het bloed komt als dat nodig is, zoals bij stress
- beïnvloedt het slaap-waakritme
- is belangrijk bij de afweer tegen infecties - Aldosteron: zorgt ervoor dat u via de nieren niet te veel zout verliest. Zo houdt dit hormoon ervoor dat de bloeddruk op peil blijft.
- Androgenen: spelen een rol bij de groei en seksuele ontwikkeling van mensen, bijvoorbeeld bij de lichaamsbeharing.
De bijnieren zijn klieren die bovenop uw nieren liggen.
Wat zijn de verschijnselen van de ziekte van Addison?
De meest voorkomende klachten en problemen bij de ziekte van Addison zijn:
- een bruine verkleuring van uw gezicht, handlijnen en tandvlees
- een enorme trek in zout voedsel ('zouthonger')
- moeheid, weinig energie
- minder eetlust
- afvallen
- misselijkheid en braken
- lage bloeddruk
- pijnlijke spieren en gewrichten
- somberheid
- concentratieproblemen en vergeetachtigheid
Bijniercrisis
Bij veel stress kan een bijniercrisis ontstaan. Dit kan levensbedreigend zijn.
Voorbeelden van stressvolle situaties zijn: ziekte (met of zonder koorts), ernstige psychische stress, pijn, een medische ingreep of operatie. In zo'n situatie maken de bijnieren niet genoeg cortisol, terwijl het lichaam dat wel nodig heeft.
Verschijnselen van een bijniercrisis zijn: braken, misselijkheid, krampende buikpijn en diarree, hoofdpijn, nekpijn, koorts, koude rillingen, afwezigheid, sufheid, flauwvallen en bewusteloosheid.
Wat is de oorzaak van de ziekte van Addison?
De ziekte van Addison ontstaat door een ontsteking van de bijnieren.
De ontsteking komt doordat de eigen afweer van het lichaam de bijnieren aanvalt (een auto-immuunziekte).
Door de ontsteking wordt de buitenkant van de bijnier (de schors) beschadigd.
Hierdoor kan de schors belangrijke hormonen niet meer maken.
Waarom de eigen afweer de bijnieren aanvalt, is nog niet bekend. Waarschijnlijk heeft het met erfelijke aanleg en omstandigheden in de omgeving te maken.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en glucose (druivensuiker) in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Bron: Apotheek.nlWat is de behandeling van de ziekte van Addison?
Het tekort aan hormonen van de bijnierschors moet u aanvullen door dagelijks pillen in te nemen: hydrocortison
of cortisonacetaat (deze vervangen cortisol) en fludrocortison
(dit vervangt aldosteron).
Sommige mensen krijgen het medicijn DHEA (dehydro-epiandrosteron).
In de volgende situaties heeft u méér medicijnen nodig (vooral cortisol):
- bij ziekte of lichamelijk letsel (koorts, infecties, operaties)
- bij langdurige lichamelijke activiteit (duursporten, zoals fietsen of hardlopen)
- bij emotionele spanning, zoals baanverlies, faillissement of het overlijden van een dierbare
Overleg met uw specialist over de dosering.
Eventueel kunt u voor thuis noodmedicijnen krijgen: hydrocortison.
Bij een bijniercrisis
Bij een bijniercrisis moet u zo snel mogelijk medicijnen innemen (hydrocortison of cortisonacetaat).
Als dat niet meer lukt, moet u snel een noodinjectie met hydrocortison krijgen.
Het is belangrijk dat u een SOS-armbandje of -hanger heeft waaraan mensen kunnen zien dat u de ziekte van Addison heeft. Als u niet goed aanspreekbaar bent, weten hulpverleners dan toch meteen wat ze u moeten geven.
fludrocortison
Fludrocortison zorgt ervoor dat het lichaam zouten en water vasthoudt.
Artsen schrijven fludrocortison voor bij bijnierziekten, zoals de ziekte van Addison en het adrenogenitaal syndroom. Ook wordt het gebruikt bij een bepaalde vorm van een te lage bloeddruk.
cortison
Cortison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormoon is nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan. Verder remt het ontstekingen en overgevoeligheidsreacties.
Artsen schrijven cortison voor om een tekort aan bijnierschorshormoon aan te vullen bij bijnierziekten, zoals de ziekte van Addison, na behandeling van de ziekte van Cushing en bij het adrenogenitaal syndroom.
hydrocortison
Hydrocortison (cortisol) is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
In het menselijk lichaam wordt het gemaakt door de bijnierschors. Het is nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan. Verder remt het ontstekingen en overgevoeligheidsreacties.
Artsen schrijven hydrocortison voor om een tekort aan bijnierschorshormoon aan te vullen bij bijnierziekten, zoals de ziekte van Addison, na behandeling van de ziekte van Cushing en bij het adrenogenitaal syndroom.
Artsen schrijven het ook voor bij ernstige luchtwegontstekingen, zoals astma en COPD.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en glucose (druivensuiker) in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Bron: Apotheek.nlHoe gaat het verder met de ziekte van Addison?
Elk jaar komt u voor controle bij de internist (-endocrinoloog). U bespreekt hoe het gaat en of u klachten heeft. Ook wordt uw bloed onderzocht. Zo nodig past de specialist de behandeling aan.
Meer informatie over de ziekte van Addison
Meer informatie vindt u bij het Erfocentrum en bij BijnierNET.
De tekst over Addison is gemaakt door het NHG in samenwerking met BijnierNET en het Erfocentrum.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en glucose (druivensuiker) in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Bron: Apotheek.nl