In het kort
- Soms worden uw astmaklachten niet minder, al gebruikt u medicijnen.
- Uw huisarts kan u dan doorsturen naar de longarts.
- De longarts onderzoekt:
- of uw klachten door astma komen of door iets anders
- of er iets in uw omgeving is veranderd
- of u uw medicijnen goed inneemt
- U bespreekt samen met de longarts welke (extra) behandeling voor u het beste is.
- Misschien moet u meer of andere medicijnen gaan gebruiken.
Medicijnen bij astma
Bij astma krijgt u meestal 2 soorten medicijnen van uw huisarts:
- luchtwegverwijders
Deze medicijnen zorgen ervoor dat de spiertjes om de longen en luchtpijp minder samentrekken. Daardoor kan er meer lucht in en uit de longen. U kunt daardoor makkelijker ademen. - ontstekingsremmers
Deze medicijnen zorgen ervoor dat de ontsteking in de longen en de luchtpijp minder wordt.
U ademt de medicijnen in met een apparaatje. Dit heet een puffer of inhalator.
Wanneer word ik doorgestuurd naar het ziekenhuis?
Uw huisarts stuurt u door naar de longarts in het ziekenhuis als 1 of meer van deze situaties voor u klopt:
- U gebruikt uw medicijnen goed, maar u houdt toch klachten door astma.
- U heeft klachten van astma door uw werk.
- U heeft 2 keer per jaar of vaker een astma-aanval waarvoor u het medicijn prednison krijgt.
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Onderzoeken bij de longarts
In het ziekenhuis onderzoekt de longarts:
- of uw klachten komen door astma of door iets anders
- of u de medicijnen goed inneemt
- of uw klachten erger zijn geworden doordat er bij u thuis of op het werk iets is veranderd. Bijvoorbeeld:
- Iemand is gaan roken.
- U heeft een nieuw huisdier.
- Er zijn nieuwe geurtjes in uw huis.
- of u andere klachten heeft die uw astma erger maken
Tot slot bepaalt de longarts het soort astma dat u heeft. U kunt bijvoorbeeld astma hebben waarbij u allergisch voor iets bent. U kunt ook astma hebben waarbij u vooral last heeft van ontstekingen. De longarts bespreekt de resultaten met u en geeft u adviezen.
Welke behandeling kan ik krijgen van de longarts?
Als de adviezen van de longarts uw astmaklachten niet minder maken, kunt u extra behandelingen krijgen, namelijk longrevalidatie en voedingsadviezen. Fysiotherapie kan ook, maar dit wordt vaak niet vergoed.
Longrevalidatie
Bij longrevalidatie wordt u behandeld door een team. In dit team zitten bijvoorbeeld een longarts, longverpleegkundige, fysiotherapeut, diëtist, psycholoog en een maatschappelijk werker. Zij helpen u met een speciaal programma om:
- fitter te worden
- beter met uw astma om te gaan
- uw klachten minder te maken
Gewicht verliezen
Soms komt ernstig astma doordat u te zwaar bent. Ook kan uw gewicht ervoor zorgen dat uw klachten erger zijn. Gewicht verliezen is daarom belangrijk om uw klachten minder te maken. Soms stelt uw arts een maagoperatie voor.
Fysiotherapie
Tijdens wandelen, fietsen en klusjes in het huishouden, kunt u zich sneller benauwd en moe voelen. Om te zorgen dat u minder (snel) benauwd en moe wordt, ondersteunt een fysiotherapeut u met oefeningen om fitter en sterker te worden. Ook krijgt u oefeningen voor de ademhaling.
Welke extra medicijnen kan ik krijgen van de longarts?
U kunt ook extra medicijnen krijgen. Samen met uw longarts maakt u een plan van aanpak. Hierin staat:
- wat u moet doen als uw astmaklachten erger worden
- wanneer u extra medicijnen moet innemen
- wanneer u om hulp moet vragen
Ontstekingsremmers
- Soms moet u meer innemen van de ontstekingsremmer die u al gebruikt (inhalatie-corticosteroïden).
- U kunt er ook andere ontstekingsremmers bij krijgen.
Luchtwegverwijder
- Soms moet u meer innemen van de luchtwegverwijder die u al gebruikt.
Dit is vaak een langwerkende luchtwegverwijder (LABA, langwerkende bèta-2-agonisten). - U kunt ook een tweede langwerkende luchtwegverwijder krijgen.
U krijgt dan een LAMA, langwerkende muscarine-antagonisten. Van dit soort luchtwegverwijders kunt u een droge mond krijgen.
Ontstekingsremmers en luchtwegverwijders zitten vaak samen in 1 inhalator of puffer.
Azitromycine
Dit medicijn werkt tegen een ontsteking door bacteriën, maar kan ook de ontsteking bij astma minder maken. Deze pil moet u meestal 3 keer per week innemen, soms elke dag. Dit kan bijwerkingen geven zoals diarree of andere klachten van uw maag en darmen.
Biologicals
Als u ernstig astma heeft, kunt u soms een behandeling met biologicals krijgen. Biologicals zijn nieuwe medicijnen die een deel van uw afweer remmen. Of u deze behandeling kunt krijgen, hangt af van het soort astma dat u heeft en hoe ernstig uw astma is. Uw longarts overlegt met andere longartsen of u deze behandeling kunt krijgen.
Biologicals krijgt u met een prik net onder de huid, of via een infuus. Voorbeelden van deze medicijnen zijn:
- Omalizumab (prik) elke 2 of 4 weken
- Mepolizumab (prik) elke 4 weken
- Benralizumab (prik) de eerste drie prikken elke 4 weken, daarna elke 8 weken
- Reslizumab (infuus) elke 4 weken
- Dupilumab (prik) elke 2 weken
Welke biological u krijgt hangt af van het soort astma dat u heeft.
U kunt bijwerkingen krijgen zoals pijn op de plek van de prik, spierpijn en rugpijn. Er is een kleine kans op allergische reacties. Bij dupilumab kunt u last krijgen van droge ogen. Geef bijwerkingen altijd door aan uw longarts.
Prednison
Als u na alle behandelingen nog steeds ernstige klachten door astma heeft, kan het nodig zijn om het medicijn prednison elke dag te slikken. Dit medicijn kan bijwerkingen hebben zoals botontkalking, zwaarder worden, diabetes (suikerziekte) en depressie. Daarom krijgt u pas elke dag prednison als alle andere behandelingen niet genoeg helpen.
U kunt dit medicijn ook tijdelijk krijgen als u last van astma-aanvallen heeft.
benralizumab
Benralizumab verlaagt de hoeveelheid van sommige witte bloedcellen (eosinofielen) in het bloed. Hierdoor verminderen ontstekingen en astma-aanvallen.
Benralizumab is een biologisch medicijn (biological). Dit betekent dat het medicijn wordt gemaakt van eiwitten van levende cellen.
Artsen schrijven het voor bij ernstig astma.
dupilumab
Dupilumab remt afweerreacties van het lichaam. Het behoort tot de groep van interleukine-remmers.
Dupilumab is een biologisch medicijn (biological). Dit betekent dat het medicijn wordt gemaakt van eiwitten van levende cellen.
Artsen schrijven het voor bij ernstig astma, bij eczeem en bij langdurige neusbijholtenontsteking met bultje(s) in de neus (neuspoliep). Verder bij slokdarmontsteking (eosinofiele oesofagitis) en bij een jeukende huidziekte (prurigo nodularis).
mepolizumab
Mepolizumab verlaagt de hoeveelheid eosinofielen (een bepaald soort afweercellen) in het bloed. Hierdoor verminderen ontstekingen en astma-aanvallen.
Mepolizumab is een biologisch medicijn (biological). Dit betekent dat het medicijn wordt gemaakt van eiwitten van levende cellen.
Artsen schrijven het voor bij ernstig astma, de ziekte van Wegener, bij hypereosinofiel syndroom (HES) en bij langdurige neusbijholtenontsteking met bultje(s) in de neus (neuspoliep).
omalizumab
Omalizumab onderdrukt afweerreacties van het lichaam die het gevolg zijn van allergie. Omalizumab is een zogenaamde biological. Dit betekent dat het door levende cellen in celkweken wordt gemaakt.
Artsen schrijven het voor bij ernstige astma en netelroos (galbulten).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.reslizumab
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat kan ik zelf doen tegen mijn astmaklachten?
Niet roken of meeroken, geen e-sigaretten gebruiken
Als u astma heeft is roken of meeroken extra slecht voor uw gezondheid. Rook prikkelt de longen. Dat maakt de astma erger.
Prikkels voorkomen
Met bloedonderzoek is te zien of u gevoelig bent voor sommige prikkels. Als u weet voor welke prikkels u gevoelig bent, kunt u proberen die prikkels te voorkomen.
Genoeg bewegen
Het kan zijn dat u bij bewegen of sporten benauwd wordt. Toch is bewegen heel belangrijk. Juist bij astma moet u zorgen dat u fit blijft. Beweeg elke dag minimaal een halfuur (bijvoorbeeld wandelen, fietsen of zwemmen).
Gewicht verliezen
Als u te zwaar bent, is het verstandig om gewicht te verliezen. Overgewicht maakt uw astmaklachten erger. Ook heeft u hierdoor een grotere kans op andere gezondheidsproblemen. Als u wilt, kunt u bij gezond eten en afvallen hulp krijgen van een diëtist.
Klachten en bijwerkingen bijhouden
Let op wanneer u meer klachten krijgt en hoe dat komt. Vertel het uw arts wanneer uw klachten erger worden. Vertel het uw arts ook als u bijwerkingen van een medicijn krijgt.
Uw medicijnen goed innemen
Het is belangrijk dat u uw medicijnen elke dag inneemt. Let op dat u uw medicijnen op de goede manier inneemt en in de goede volgorde. Laat uw arts, praktijkondersteuner, longverpleegkundige of apotheker in elk geval 1 keer per jaar controleren of u uw medicijnen goed gebruikt.
Hoe gaat het verder als ik naar het ziekenhuis ben geweest voor astmaklachten?
Als uw klachten door astma onder controle zijn, neemt de huisarts de zorg weer over.
Als uw klachten door astma nog niet onder controle zijn, kan het zijn dat u ernstig astma heeft. Uw longarts bespreekt uw klachten met andere longartsen die gespecialiseerd zijn in ernstig astma. Samen met hen bespreekt uw arts welke behandeling voor u nog mogelijk is. Soms stuurt de arts u door naar een kenniscentrum voor ernstig astma.
Wanneer moet ik bij astmaklachten mijn arts bellen?
Bel uw longarts:
- als uw klachten niet minder of juist erger worden, ondanks de medicijnen
- als u problemen heeft met het innemen van uw medicijnen
- als u bijwerkingen van uw medicijnen heeft
Bel met spoed uw huisarts of huisartsenpost als u een astma-aanval heeft. U herkent een astma-aanval aan 1 of meer van deze klachten:
- U wordt steeds benauwder en uw medicijnen helpen niet.
- U moet veel hoesten.
- U heeft een piepende ademhaling.
- U ademt heel snel.
Bel 112 bij een ernstige astma-aanval. U herkent een ernstig astma-aanval aan 1 of meer van deze klachten:
- U bent zo benauwd dat u bijna geen lucht meer krijgt.
- U wordt suf en antwoordt niet als iemand u iets vraagt.
- Uw huid wordt blauw-paars.
Meer informatie
Meer informatie over ernstig astma vindt u bij het Longfonds en de astmaVereniging Nederland en Davos.
Contact met mensen die ook astma hebben kan via het Longforum van het Longfonds en de astmaVereniging Nederland en Davos.
We hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn voor longartsen over ernstig astma.