In het kort
- Bij een beroerte is een bloedvat in de hersenen dicht of kapot.
- Daardoor kun je opeens klachten krijgen, zoals:
- een verlamde arm of een verlamd been
- een scheve mond
- niet goed zien, praten of slikken
- Bel dan direct 112, je huisarts of de huisartsen-spoedpost.
- Bij een herseninfarct krijg je bloedverdunners. Soms kan de bloedprop opgelost of weggehaald worden.
- Bij een hersenbloeding zijn soms bloeddruk-verlagers nodig. Soms is een operatie mogelijk.
Wat moet je doen bij een beroerte?
Bel direct 112, je huisarts of de huisartsen-spoedpost als je opeens 1 of meer van deze klachten hebt:
- een verlamde arm
- een verlamd been
- een scheve mond
- problemen met praten of slikken
- problemen met zien
- duizelig zijn
- minder of ander gevoel in je gezicht, arm of been
Bel ook als je twijfelt wat voor klachten je hebt.
En als je wakker bent geworden met 1 of meer van deze klachten.
Belangrijk:
- Schrijf op wanneer de klachten begonnen.
Als je klachten komen door een beroerte, is die tijd belangrijk om de beste behandeling te kiezen. - Eet of drink niets totdat een arts je heeft onderzocht.
Wat is een beroerte?
Bij een beroerte is een bloedvat in de hersenen dicht of kapot. Hierdoor werkt een deel van je hersencellen opeens niet meer.
Je krijgt hierdoor opeens klachten. Artsen noemen deze klachten van uitvalsverschijnselen.
Bij een beroerte gebeurt 1 van deze dingen:
- een bloedvat in de hersenen is tijdelijk dicht: je hebt dan een TIA
- een bloedvat in de hersenen blijft dicht: je hebt dan een herseninfarct
- een bloedvat in de hersenen is kapot waardoor het bloed eruit stroomt: je hebt dan een hersenbloeding
Zo lang niet duidelijk is welke van de 3 jij hebt, noemen artsen het een beroerte.
Artsen noemen andere bloedingen in het hoofd soms ook een beroerte. Bijvoorbeeld een bloeding doordat een zwakke plek in een bloedvat in het hoofd scheurt.
Welke klachten kun je hebben bij een beroerte?
Bij een beroerte krijg je opeens 1 of meer klachten. De klachten hangen af van het deel van de hersenen waar de beroerte is ontstaan. Elk deel van de hersenen heeft zijn eigen taken.
Als een deel van de hersenen te weinig bloed krijgt, kun je binnen een minuut 1 of meer klachten krijgen.
Meestal zijn er een paar klachten tegelijk. Bijvoorbeeld:
- een scheve mond
- onduidelijk praten of rare dingen zeggen
- een verlamde arm of een verlamd been
Je kunt ook deze klachten hebben:
- minder gevoel in je lichaam, aan 1 kant of beide kanten
- moeite met lopen
- duizelig zijn, je ziet alles draaien of bewegen
- problemen met slikken
- niet goed zien
- hoofdpijn
- misselijk zijn en overgeven
- in de war zijn
Soms merk je dat zelf niet, maar mensen om je heen wel.
Soms veroorzaakt een beroerte een coma of een complete verlamming van armen en benen.
Hoe ontstaat een beroerte?
Een beroerte ontstaat meestal door 1 van deze oorzaken:
- slagader-verkalking
- een bloedpropje uit het hart door een onregelmatige hartslag (boezem-fibrilleren)
Slagader-verkalking
Tijdens je leven wordt je lichaam ouder. De bloedvaten kunnen daardoor veranderen:
- De bloedvaten worden binnenin smaller, er is minder ruimte.
- Bloedpropjes blijven plakken aan de binnenkant van de bloedvaten.
- De wand van bloedvaten krijgt schade.
Dit wordt slagader-verkalking genoemd. Hierdoor heb je een grotere kans op een beroerte.
Door een hoge bloeddruk, hoog cholesterol en roken gaat slagader-verkalking sneller.
Boezem-fibrilleren
Soms ontstaan bloedproppen in het hart door een onregelmatige hartslag. Dit heet boezem-fibrilleren. Hierbij kan een klein bloedpropje loslaten en naar de hersenen gaan. Daar kan het in een bloedvat vast blijven zitten. Dan krijg je een TIA of herseninfarct.
Wanneer heb je een grotere kans op een beroerte?
Deze gewoontes en ziektes geven een grotere kans op een beroerte:
- roken
- hoge bloeddruk
- een hartziekte
- diabetes (suikerziekte)
- hoog cholesterol
- veel alcohol drinken
- ernstig overgewicht
- migraine met aura
- behandelingen met bepaalde hormonen (zoals hormonen tegen overgangsklachten)
- drugs gebruiken, zoals ecstasy en cocaïne
- sommige bloedverdunners
- stollingsziektes
Onderzoeken bij een beroerte
Het is belangrijk dat je zo snel mogelijk in het ziekenhuis wordt onderzocht om te kijken of je een TIA, een herseninfarct of een hersenbloeding hebt.
Hoe eerder je een behandeling krijgt, hoe beter.
Als de klachten snel verdwijnen
Verdwijnen de klachten weer helemaal binnen een paar minuten tot uren? Dan noemen artsen het een TIA. Je gaat dezelfde dag of binnen een paar dagen naar de TIA-service. Daar word je onderzocht. En je krijgt advies en behandeling.
Als de klachten langer duren
Bij een herseninfarct of hersenbloeding duren de klachten langer. Er zijn snel onderzoeken nodig om te weten welke behandelingen goed voor je zijn en welke niet.
Je krijgt bijvoorbeeld deze onderzoeken:
- een lichamelijk onderzoek
- bloedonderzoek
- een hartfilmpje
- een CT-scan of MRI van de hersenen en bloedvaten
Soms krijg je hierbij een contrastmiddel. Op de scan is meestal te zien of je een hersenbloeding of herseninfarct hebt.
Sommige onderzoeken worden al in de ambulance gedaan. En de neuroloog kan al een lichamelijk onderzoek doen, terwijl je op de onderzoekstafel ligt voor een scan van de hersenen. Zo gaat alles zo snel mogelijk.
Je krijgt ook een aantal vragen, bijvoorbeeld:
- Gebruik je bloedverdunners?
- Ben je onder controle van de trombosedienst?
- Ben je kort geleden geopereerd?
- Heb je ooit een hersenbloeding gehad?
- Heb je korte tijd geleden een herseninfarct gehad?
Behandelingen bij een beroerte
Welke behandeling je krijgt, hangt af van welk soort beroerte je hebt:
Behandeling van een TIA
- Je krijgt een bloedverdunner. En adviezen om gezond te leven. Dan wordt je kans op een herseninfarct en hartaanval kleiner.
Behandeling van een herseninfarct
- Je krijgt bloedverdunners (pillen). Bij de meeste mensen is geen andere behandeling mogelijk. Bijvoorbeeld omdat ze te laat in het ziekenhuis zijn. Of omdat een andere behandeling bij hen meer risico's heeft dan voordelen.
- Bij ongeveer 28 van de 100 mensen is het mogelijk om de bloedprop op te lossen of weg te halen. Die behandelingen moeten snel gebeuren: in de eerste uren na een herseninfarct.
Behandeling van een hersenbloeding
- Als je bloeddruk veel te hoog is, krijg je medicijnen die de bloeddruk verlagen. Dat kan via een slangetje in je arm of met medicijnen. Bij een hersenbloeding is het namelijk beter als je bloeddruk niet te hoog is.
- Soms is een operatie nodig om de bloeding te stoppen. Bijvoorbeeld als je klachten snel erger worden. Of je een operatie kunt krijgen, hangt van een paar dingen af. Bijvoorbeeld van de oorzaak van de hersenbloeding. En van de plek waar de bloeding zit.
Hoe gaat het verder na een beroerte?
Hoe het verder gaat, hangt af van welk soort beroerte je had:
Hoe het verder gaat na een TIA
Na een TIA krijg je medicijnen en adviezen om gezonder te leven.
Hoe het verder gaat na een herseninfarct of hersenbloeding
Bij een herseninfarct of een hersenbloeding ga je naar een speciale afdeling van het ziekenhuis: de stroke unit. Daar krijg je meer onderzoeken en een behandeling. Je krijgt ook medicijnen en adviezen om gezonder te leven.
Na een herseninfarct of hersenbloeding kunnen de klachten de eerste weken veel minder worden. Ook daarna kan het nog verbeteren, maar minder en langzamer. Het is daarom belangrijk dat je snel gaat oefenen. Hoe eerder je daarmee begint hoe beter. Je gaat dingen oefenen die niet meer goed gaan. Bijvoorbeeld lopen en praten.
Kijk ook bij herstellen na een herseninfarct of hersenbloeding.
Meer informatie over beroerte
Je kunt hier meer informatie over een beroerte vinden:
- informatie en tips over de gevolgen: Hersenstichting
- een filmpje met uitleg: Hartstichting
- verhalen van andere mensen die een beroerte hebben gehad: Harteraad
- bijeenkomsten in de buurt en contact met andere mensen: Hersenletsel.nl
Informatie over ziekenhuizen die een beroerte behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: Zorgkaart Nederland.
We hebben de informatie over beroerte gemaakt met: