Ik wil mijn wensen over zorg en behandeling opschrijven (wilsverklaring)
In het kort
- Bespreek je wensen over zorg en behandeling met je arts.
- Je kunt je wensen ook op papier zetten. Dit heet een wilsverklaring.
- Je kunt opschrijven welke behandelingen je wel of niet wilt. En wie beslissingen mag nemen als jij dat zelf niet meer kunt.
Video wilsverklaring maken
Download deze video
- Videobestand .mp4
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent .mp3
- Ondertitelingsbestand .srt
- © 2012-2025 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Video Zorgvertegenwoordiger kiezen
Download deze video
- Videobestand .mp4
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent .mp3
- Ondertitelingsbestand .srt
- © 2012-2025 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Je wensen ook op papier zetten
Met je arts praat je over je wensen voor de medische zorg aan het eind van je leven. Praat er ook over met je partner als je die hebt, familie of een vriend. Deze keuzehulp kan je daarbij helpen.
Je kunt je wensen ook op papier zetten als je wilt. Dit heet een wilsverklaring. Je kunt zo'n verklaring zelf maken.
Een wilsverklaring is voor als je zelf niet meer kunt laten weten wat je wilt. Bijvoorbeeld door een ongeluk, bij een hartstilstand, een ernstige beroerte, als je erg dement bent geworden of in coma ligt.
Wat schrijf je op in een wilsverklaring?
Je kunt in je wilsverklaring bijvoorbeeld iets opschrijven over deze dingen:
Behandelingen
Je kunt opschrijven welke behandelingen je wel en niet meer wilt krijgen, bijvoorbeeld:
- of je wel of niet gereanimeerd wilt worden
- wel of geen beademing
- wel of geen dialyse als je nieren opeens niet meer werken
- wel of geen eten via een slangetje door je neus naar je maag (sondevoeding)
- wel of niet naar het ziekenhuis
- wel of niet naar de intensive care of hartbewaking in het ziekenhuis
- wel of geen medicijnen tegen bacteriën (antibiotica)
- wel of niet stoppen met eten en drinken
- of je wilt dat artsen er alles aan doen om je leven langer te maken als je zelf niet meer kunt laten weten wat je wilt. Bijvoorbeeld na een ernstige beroerte, bij dementie of coma.
Je kunt in je wilsverklaring opschrijven dat je een bepaalde behandeling of bepaalde zorg niet wilt. Dit heet dan een behandelverbod. Bijvoorbeeld dat je niet gereanimeerd wilt worden. Of niet naar de intensive care wilt.
Als je in een noodsituatie komt en je kunt het zelf niet meer zeggen, weten hulpverleners wat jij wilt. Die zullen dit dan zo uitvoeren.
Maar schrijf je op dat je een bepaalde behandeling of zorg wel wilt, dan is dat een wens van jou. Een arts is niet verplicht om een behandeling uit te voeren. Je arts beslist dit. Jouw wens is wel belangrijk, maar je arts beslist over de kans dat een behandeling helpt of zin heeft. Soms vraagt je arts een andere arts om er samen over te beslissen.
Dit gebeurt altijd het liefst in overleg met jou of je zorg-vertegenwoordiger, als je zelf niet meer kunt praten.
Als je geen zorgvertegenwoordiger hebt, dan overlegt de arts met je partner. Heb je die niet? Dan met je kind, broer, zus of ouders.
Goed om te weten: je arts zal altijd proberen om je klachten minder te maken, zoals pijn, benauwd zijn, jeuk of andere klachten.
Wie je zorg-vertegenwoordiger is
Je kunt in je wilsverklaring ook opschrijven wie je zorg-vertegenwoordiger is. Die mag medische beslissingen over jou nemen als je dat zelf niet meer kunt.
Schrijf ook het mailadres en telefoonnummer op van jouw vertegenwoordiger.
Bespreek je wilsverklaring goed met je zorg-vertegenwoordiger. Dan weet die precies wat je belangrijk vindt en welke behandelingen je wel en niet wilt.
Je zorg-vertegenwoordiger kan je arts niet om een behandeling vragen als in jouw wilsverklaring staat dat je die niet wilt.
Hoe moet een wilsverklaring eruitzien?
Er zijn geen regels voor hoe je jouw wensen moet opschrijven in een wilsverklaring.
Deze dingen zijn belangrijk:
- Schrijf duidelijk op wat jij wilt, in je eigen woorden.
Schrijf het zo op dat de arts niet kan twijfelen over wat jij wilt. Het gaat erom dat de verklaring duidelijk van jou is en bij jou past. - Je moet je voornamen en achternaam, je handtekening en de datum erop zetten. Dan is je wilsverklaring meteen geldig.
Wat niet nodig is
- Het hoeft geen uitgebreide of moeilijke tekst te zijn. Taalfouten zijn niet erg.
- Je hoeft niet naar een notaris voor een wilsverklaring.
- Een levenstestament is meestal niet geschikt als een wilsverklaring of euthanasieverklaring. Maak je wel een levenstestament bij de notaris? Geef die dan niet aan je arts.
Vertel je arts wel wie je zorg-vertegenwoordiger is. En bespreek je wens over het levenseinde uit je levenstestament altijd met je arts.
Wat doe je met je wilsverklaring?
- Het is heel belangrijk dat je je wilsverklaring bespreekt met je arts en met je zorg-vertegenwoordiger, als je die hebt.
Bespreek je verklaring ook met de andere mensen die belangrijk voor je zijn.
Je arts kan vragen wat je precies bedoelt. Dat helpt als je arts later over de zorg voor jou moet beslissen, samen de mensen om je heen of jouw vertegenwoordiger. - Geef de mensen die belangrijk voor je zijn een kopie van jouw wilsverklaring.
- Geef ook zorgverleners een kopie, zoals je huisarts en arts in het ziekenhuis of verpleeghuis.
- Je arts zet je wilsverklaring ook in je medisch dossier.
- Je wilsverklaring blijft geldig. Je hoeft niet regelmatig een nieuwe in te leveren. Zeg wel af en toe tegen je arts dat je verklaring nog klopt. Vooral als je wilsverklaring erg oud is, kan je arts twijfelen of wat erin staat nog hetzelfde is als wat je nu zou willen.
Je wilsverklaring veranderen
Als mensen ziek zijn, gaan ze vaak anders denken over bepaalde behandelingen. Je kunt ook anders over dingen gaan denken als je ouder wordt. Je mag je wilsverklaring altijd veranderen of een nieuwe wilsverklaring maken. Dat beslis je zelf.
- Zorg ervoor dat je naasten en je zorg-vertegenwoordiger je nieuwe wensen kennen.
- Praat met je arts over wat je wilt veranderen.
- Schrijf de veranderingen op. Je kunt je wilsverklaring veranderen of een nieuwe maken.
- Zet er een nieuwe datum en je handtekening onder.
- Vertel je arts ook dat je je wilsverklaring hebt veranderd. Je arts zet dit dan in je medisch dossier en zet daar jouw aangepaste wilsverklaring ook in.
Vragen om euthanasie
Als je erge klachten hebt, kun je je arts om euthanasie vragen. Euthanasie betekent dat een arts je medicijnen geeft waardoor je overlijdt. Je praat met je arts over waarom je euthanasie wilt.
Je kunt ook nog op papier zetten dat je om euthanasie vraagt. Dat heet een euthanasie-verklaring. Praat ook dan met je arts over je wens voor euthanasie.
Een euthanasie-verklaring is iets anders dan een wilsverklaring.
Meer informatie over zorg in de laatste tijd van het leven
- Informatie over zorg en hulp en ervaringen van mensen: overpalliatievezorg.nl.
- Praatkaarten in makkelijke taal: Pharos.nl.
- Een geestelijk verzorger zoeken: geestelijkeverzorging.nl.
- Thuiszorg zoeken: op de website van je eigen gemeente of Zorgkaart Nederland.
- Hulp van vrijwilligers: VPTZ.
- Een film waarin mensen vertellen over wensen rond het levenseinde: De Dappere Patiënt.
- Een wilsverklaring kun je het beste zelf maken. Kijk bij wilsverklaring.
Stichting Zorgverklaring, de NVVE en de NPV (christelijk) verkopen wilsverklaringen. - Over het regelen van een vertegenwoordiger: goedvertegenwoordigd.nl.
- Als je vragen hebt over de zorg: MIND Hulplijn.
Over deze tekst
Artsen en tekstschrijvers van Thuisarts hebben deze informatie gemaakt met:
- richtlijnen voor artsen over zorg aan het einde van het leven
- de richtlijn over zorg plannen als iemand niet meer beter kan worden
- overpalliatievezorg.nl
Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.