In het kort
- Een liesbreuk is een zwakke plek in de buikwand.
- Daardoor kan buikvlies en buikvet of darm naar buiten puilen.
- Bij hoesten, tillen en persen puilt de zwelling naar buiten.
- Een liesbreuk kan pijn doen, knellen, branden of steken, maar dat hoeft niet.
- Zolang u nog geen klachten van de liesbreuk hebt, is een operatie nog niet nodig. U kunt in overleg met de huisarts of chirurg veilig afwachten.
- Bij klachten kunt u geopereerd worden.
- Een liesbreuk kan heel soms beklemd raken. U heeft dan veel pijn en moet met spoed geopereerd worden.
Wat is een liesbreuk?
Een liesbreuk is een uitstulping van het buikvlies of buikvet door de buikspieren ter hoogte van de lies.
De uitstulping ontstaat door een zwakke plek van de buikwand.
De buikwand bestaat uit spieren en peesbladen, onderhuids vetweefsel en de huid. Door de zwakke plek kan een stukje buikvlies en soms ook een stukje darm tussen de spierlagen uitpuilen.
De zwakke plek in de buikwand heet een breukpoort.
De uitstulping van het buikvlies heet de breukzak.
Een liesbreuk komt heel veel voor. 1 op de 4 mannen wordt behandeld voor een liesbreuk. Vrouwen krijgen minder vaak een liesbreuk.
Wat zijn de verschijnselen van een liesbreuk?
U herkent een liesbreuk aan een zwelling in de lies.
- De zwelling is beter zichtbaar als u staat, hoest of perst. De zwelling loopt soms door tot aan de balzak of schaamlip. Als u veel buikvet heeft, is de liesbreuk minder goed te zien.
- Een liesbreuk kan pijn doen, of een stekend of branderig gevoel geven.
- U kunt ook alleen een zwelling hebben, zonder pijn. U kunt het gevoel hebben dat er iets in de weg zit in de lies. U heeft niet echt pijn, maar u heeft er wel last van.
- Wat ook kan is alleen pijn, zonder dat de zwelling opvalt. De liesbreuk is dan minder goed te herkennen. Vooral bij vrouwen komt dit voor.
Een liesbreuk kan heel geleidelijk groter worden. Hij gaat nooit vanzelf weer weg.
Het komt een enkele keer voor dat de liesbreuk beklemd raakt. Er zit dan een stukje darm of vet vast in de opening of zwakke plek tussen de spieren van de buikwand en kan niet meer terug. Een beklemde liesbreuk doet veel pijn en moet meestal direct geopereerd worden.
Waardoor ontstaat een liesbreuk?
Een liesbreuk ontstaat door een zwakke plek in de buikwand. Die zwakke plek:
- kan aangeboren zijn.
- kan komen door druk of spanning op de buikwand in combinatie met verzwakking van spieren en bindweefsel.
Bijvoorbeeld:- als u rookt: roken maakt het bindweefsel zwakker
- als u veel moet hoesten (door roken of een longaandoening)
- als u langdurig last heeft van verstopping
- als u langdurig zeer zwaar werk heeft waarbij u vaak zware dingen moet tillen.
Door deze krachten kan geleidelijk een zwakke plek of opening in de buikwand ontstaan. In een periode waarin u veel moet hoesten, kan de liesbreuk groter worden waardoor u hem opeens ontdekt.
Hoe kan uw arts een liesbreuk vaststellen?
Meestal kan de huisarts met lichamelijk onderzoek van uw lies vaststellen of u een liesbreuk heeft. De huisarts kan u vragen om, als u staat, op uw hand te blazen. Door het blazen is de uitstulping beter zichtbaar.
Heel soms twijfelt uw arts of u een liesbreuk heeft. Dit kan het geval zijn
- als de zwelling in de lies op een onduidelijke plaats zit
- de zwelling soms verdwijnt en dan weer terugkomt en de arts de zwelling bij het lichamelijk onderzoek niet voelt
- u wel liesklachten heeft, maar er geen zwelling te voelen is.
Alleen als de huisarts of chirurg twijfelt of u een liesbreuk heeft, is meer onderzoek nodig. De arts zal dan een echo van uw lies laten maken.
Behandeling van een liesbreuk
Een liesbreuk geneest nooit vanzelf. U kunt geopereerd worden, maar dat is alleen nodig als u klachten heeft.
- U heeft nauwelijks of geen klachten en de zwelling is gemakkelijk terug te duwen
Dan is de kans klein dat de liesbreuk ineens bekneld raakt. Een operatie is niet meteen nodig. U kunt in overleg met uw huisarts of chirurg afwachten.
Meestal wordt de liesbreuk geleidelijk steeds groter met meer klachten. Bij meer dan de helft van de mensen met een liesbreuk is binnen een paar jaar wel een operatie nodig. - U heeft klachten van de liesbreuk:
U kunt overwegen om u te laten opereren. Er is geen haast bij de operatie. - U heeft veel pijn door de liesbreuk:
U moet met spoed worden geopereerd. Uw liesbreuk is ingeklemd of er is door de liesbreuk een darmafsluiting ontstaan. Dit komt voor bij hooguit 3 van de 100 liesbreuken.
Adviezen als u kunt afwachten bij een liesbreuk
Als u afwacht bij een liesbreuk, kunt u in principe gewoon alles doen. Het is wel verstandig om ervoor te zorgen dat de liesbreuk minder klachten geeft. Voorkom dat de druk op de onderbuik toeneemt.
- Stop met roken.
- Zorg voor een gemakkelijke stoelgang zodat u niet hoeft te persen:
- Eet gezond en vezelrijk (veel volkorenproducten, fruit en groenten)
- Drink ruim anderhalve liter vocht per dag.
- Zorg dat u genoeg beweegt (minimaal een half uur per dag bijvoorbeeld wandelen of fietsen)
- Vermijd activiteiten die klachten geven, zoals zwaar tillen.
- Sommige mensen hebben baat bij breukbanden.
Wanneer contact opnemen bij een liesbreuk?
Ga naar uw huisarts als de liesbreuk:
- steeds meer pijn gaat doen
- steeds erg lastig terug te duwen is
- steeds meer gaat uitpuilen
- (bij mannen) tot in uw balzak doorschuift.
Ga direct naar de huisarts of huisartsenpost als u deze 2 klachten allebei heeft:
- de liesbreuk doet ineens heel veel pijn (eventueel met braken)
- u kunt de liesbreuk niet meer terugduwen.
Waarschijnlijk is de liesbreuk dan bekneld. U moet dan mogelijk snel naar het ziekenhuis voor een operatie.
Meer informatie over liesbreuk en operaties bij een liesbreuk
Informatie over ziekenhuizen die een liesbreuk behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en zelf zorgverleners waarderen.
De informatie over liesbreuk is gebaseerd op de richtlijn voor de behandeling van een liesbreuk van de European Hernia Society (EHS) en Prospect.