In het kort
- Na de heupoperatie loopt u nog 4 tot 6 weken met krukken.
- Buig uw heup niet te ver (bijvoorbeeld niet hurken). Dan kan de kop uit de kom schieten.
- Het is belangrijk om genoeg te bewegen met uw nieuwe heup.
- De eerste weken na de operatie moet u wel voorzichtig bewegen: onder meer niet bukken, niet hardlopen en niet springen.
- Heeft u ergens in uw lichaam een ontsteking? Bijvoorbeeld een blaasontsteking, steenpuist of ontsteking van een wond? Bel uw huisarts.
Revalidatie bij een kunstheup
- U mag meestal meteen op uw kunstheup steunen. De eerste 4 tot 6 weken loopt u met krukken voor meer stevigheid en om te voorkomen dat u valt. Bespreek met uw fysiotherapeut wanneer u de krukken minder kunt gaan gebruiken.
- Een fysiotherapeut helpt u om goed te bewegen. U doet oefeningen om pijn te verminderen, uw spieren te versterken en uw conditie te verbeteren.
Het is belangrijk om genoeg te bewegen met uw nieuwe heup. De eerste 3 maanden moet u wel voorzichtig zijn. Door een verkeerde beweging of te zware belasting kan de kop uit de kom schieten. Dit heet heupluxatie.
Hoe kunt u voorkomen dat de heupkop uit de kom schiet?
- Ga niet met de benen over elkaar zitten.
- Buig uw heup niet meer dan 90 graden. Dat betekent:
- U kunt niet hurken of met optrokken knieën zitten.
- U kunt niet op een laag toilet zitten. Gebruik een toiletverhoger.
- U kunt niet op een lage stoel of bank zitten.
- U kunt niet in en uit een laag bed stappen. Zorg voor een verhoogd bed, bijvoorbeeld met bedklossen eronder.
- U kunt niet met uw handen bij uw voeten komen, bijvoorbeeld om sokken aan te trekken of veters te strikken. U kunt hierbij hulpmiddelen gebruiken, zoals een sokaantrekker.
- Trap oplopen: zet uw been zonder kunstheup op een traptrede. Zet daarna het been met de kunstheup en één kruk erbij (op dezelfde traptrede).
- Trap aflopen: zet uw been met kunstheup samen met één kruk op een traptrede. Zet daarna het been zonder de kunstheup erbij (op dezelfde traptrede).
- Draai uw geopereerde been niet met de knie naar binnen. Let daar bijvoorbeeld op als u zich omdraait. U kunt het beste stap voor stap omdraaien. Houd uw knieën uit elkaar.
Uw fysiotherapeut laat u zien hoe u uw kunstheup veilig kunt bewegen.
Weer thuis na een operatie voor een kunstheup
Het is belangrijk dat uw wond goed geneest.
- Houd de wond goed schoon. Daarmee verkleint u de kans op ontsteking van de wond.
- Roken is slecht voor de genezing. Roken vergroot de kans op een wondinfectie. Rook in ieder geval niet totdat uw wond is genezen.
Douchen en aankleden
- Ga zitten als u doucht. Dan kunt u niet uitglijden.
- Laat het verband tijdens het douchen zitten. De wond mag nat worden.
- Het is handig om na het douchen een nieuw verband aan te brengen. De hechtingen blijven dan niet vastzitten aan uw kleding.
- Begin bij het aankleden met uw geopereerde been.
- Bij het uitkleden begint u bij uw niet-geopereerde been.
- Soms is hulp van de wijkverpleegkundige mogelijk. U kunt dit aanvragen bij de thuiszorg.
Liggen en zitten
- U kunt het beste op uw rug liggen met gespreide benen en een kussen tussen uw knieën (niet onder uw knieholte). Als de wond is genezen, mag u ook op uw geopereerde zijde liggen.
- Zitten kan het beste op een hoge stoel met een stevige zitting en rugleuning.
Huishouden
- Lichte klussen in het huishouden kunt u zelf doen. Bijvoorbeeld koken en afwassen. Ga er zo veel mogelijk bij zitten op een hoge, stevige stoel.
- Zwaardere klussen mag u de eerste weken niet zelf doen. Bijvoorbeeld stofzuigen en de bedden opmaken.
U mag ook niet hurken of veel bukken, bijvoorbeeld om de wasmachine te vullen.
Vaak geven een partner en familieleden hulp. Soms is professionele hulp bij het huishouden mogelijk. U kunt dit aanvragen bij uw gemeente.
Weer gaan werken met een kunstheup
Reken erop dat u 4 tot 6 weken met krukken loopt.
Daarna duurt het nog 3 tot 9 maanden voordat u weer helemaal hersteld bent.
Overleg met uw chirurg en bedrijfsarts wanneer u weer kunt beginnen met werken en hoeveel uren per week. Als uw beroep lichamelijk zwaar is, zult u rustig moeten beginnen en langzaam weer meer gaan werken.
Bewegen met een kunstheup
De eerste weken na de operatie moet u voorzichtig bewegen. Dat betekent:
- Buk niet, bijvoorbeeld om iets van de grond op te rapen, sokken en schoenen aan te trekken of om uw voeten te wassen. Uw fysiotherapeut geeft u hierbij advies, bijvoorbeeld over hulpmiddelen die u kunt gebruiken.
- Ga niet hardlopen.
- Spring niet.
- Loop niet op onregelmatig terrein, zoals het bos en het strand.
- Om te fietsen en autorijden moet u uw been met de kunstheup goed kunnen gebruiken. Dit duurt meestal minstens 6 weken. Overleg met uw chirurg wanneer u weer mag fietsen en/of autorijden.
- U mag meestal na 3-6 maanden weer sporten. Niet alle sporten zijn geschikt. Overleg met uw chirurg welke sport u kunt doen.
- Vrijen is meestal na enkele weken weer mogelijk. Belangrijk is dat u uw heup niet meer dan 90 graden buigt. Voorkom een houding waarin uw heup pijn doet. De eerste 3 maanden kan de heup nog makkelijk uit de kom schieten. U kunt daarom het beste tijdens het vrijen rustig bewegen en op uw rug liggen.
Hoe gaat het verder met een kunstheup?
Het herstel na een heupoperatie duurt enkele maanden tot een jaar.
Controles
Na de operatie komt u terug bij de chirurg voor controles:
- Binnen 2 maanden na de operatie controleert de chirurg of de wond goed geneest en of u uw heup goed kunt gebruiken.
- Na een jaar controleert de chirurg of u klachten heeft en of uw heup goed beweegt. Uw arts laat dan ook röntgenfoto’s maken.
- Uw chirurg bespreekt met u of verdere controles nodig zijn.
Ontstekingen
Met een kunstheup kunt u ernstig ziek worden als u een ontsteking door bacteriën heeft. Bijvoorbeeld een steenpuist, blaasontsteking of ontsteking van een wond. De kans op een infectie in uw heup is dan groot.
Meld bij elke medische ingreep dat u een kunstheup heeft.
Bij een ontsteking wordt de kunstheup schoongespoeld. Daarvoor maakt de chirurg uw heup opnieuw open door hetzelfde litteken. Alle onderdelen worden schoongespoeld met een zoutoplossing. U krijgt ook antibiotica. Eerst via een infuus en later pillen. Heel soms moet de kunstheup weer verwijderd worden.
Wanneer contact opnemen als u een kunstheup heeft?
Wanneer moet u contact opnemen met uw ziekenhuis?
In de eerste 3 maanden na de operatie:
- als de wond rood en pijnlijk wordt en warm aanvoelt;
- als u koorts krijgt;
- als u plotseling kortademig wordt, sneller ademt of als ademen pijn doet (in uw borst of boven in uw rug).
Voor de rest van uw leven:
- als uw heup weer pijn gaat doen of bestaande pijn erger wordt;
- als u uw heup niet of minder goed kunt bewegen;
- als u een klik in de heup voelt en plotseling veel pijn heeft. De kop kan dan uit de kom zijn geschoten (heupluxatie).
Wanneer moet u contact opnemen met uw huisarts?
Neem contact op met uw huisarts als u ergens in uw lichaam een ontsteking heeft, bijvoorbeeld een blaasontsteking, keelontsteking, steenpuist of ontsteking van een wond. Dat geldt ook als u uw kunstheup al jaren heeft.
Meer informatie over kunstheup
Wilt u meer weten over heupvervanging dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
- ReumaNederland
- De Nederlandse Orthopaedische Vereniging: zorgvoorbeweging.nl
- Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en met de vergelijkingshulp zoeken naar de zorgaanbieder die het best bij uw wensen past.
- Met behulp van de Keuzekaart Artrose in de heup kunt u zien welke mogelijke behandelingen er zijn en welke het beste bij u past.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over kunstheupen.