In het kort
- Een PEG-sonde is een slangetje tussen de huid van uw buik en uw maag.
- Door het slangetje kunt u vloeibare medicijnen of voeding krijgen.
- U krijgt de PEG-sonde tijdens een maag-onderzoek.
- U krijgt medicijnen om de kans op ontstekingen kleiner te maken.
- Het is belangrijk dat u de PEG-sonde goed verzorgt. Zo kunt u de kans op problemen kleiner maken.
Wat is een PEG-sonde?
Een PEG-sonde is een slangetje van de buitenkant van uw buik naar de binnenkant van uw maag.
Via een sneetje in uw buik gaat het slangetje in uw maag. Door het slangetje kunt u vloeibare medicijnen of voeding krijgen. U krijgt de PEG-sonde tijdens een maag-onderzoek.
Een PEG-sonde kan op 2 manieren vastzitten aan de binnenkant van uw maag:
- met een klein rond schijfje
- met een ballon
PEG is de afkorting van:
- Percutane: dat betekent 'door de huid'
- Endoscopische: dat betekent 'binnenin kijken'
- Gastrostomie: dat betekent 'opening naar de maag'
Waarom krijg ik een PEG-sonde?
Meestal krijgt u een PEG-sonde als u niet meer genoeg of helemaal niet meer kunt eten. Of als u waarschijnlijk binnenkort niet meer gewoon kunt eten. Bijvoorbeeld als u ziek bent of bestraling of een operatie krijgt waardoor slikken even moeilijker gaat. Via de PEG-sonde krijgt u dan vloeibare voeding. Dit is speciale sonde-voeding.
U kunt ook medicijnen via een PEG-sonde krijgen. Alleen vloeibare medicijnen kunnen door de PEG-sonde. Zijn uw medicijnen niet vloeibaar? Dan krijgt u de vloeibare vorm van uw medicijnen als dit kan. Vraag uw arts of apotheker of er een vloeibare vorm van uw medicijnen is.
U krijgt alleen een PEG-sonde als de artsen denken dat u deze langer dan 30 dagen nodig heeft.
Als u erg ziek bent en erg zwak bent, kunt u meestal geen PEG-sonde krijgen. U bent dan niet sterk genoeg voor het maag-onderzoek. Vaak krijgt u dan eerst een slangetje van uw neus naar uw maag. Hier kunt u ook voeding door krijgen. Zo kunt u eerst sterker worden. Later kunt u dan toch nog een PEG-sonde krijgen.
Hoe krijg ik een PEG-sonde?
Een maag-darm-lever-arts (MDL-arts) plaatst de PEG-sonde. Dit gebeurt met een kleine camera aan een slang tijdens een maag-onderzoek (gastroscopie).
Welke PEG-sonde u krijgt, hangt af van:
- waarom u een PEG-sonde nodig heeft
- welke ziekte u heeft
- of u wel of geen medicijnen kunt krijgen om rustig te worden (een roesje)
- hoeveel ervaring uw ziekenhuis heeft met de verschillende PEG-sondes
De kans dat u problemen krijgt is even groot bij de verschillende PEG-sondes.
Mensen die een PEG-sonde krijgen, hebben een grote kans op een ontsteking. U krijgt daarom medicijnen tegen ontstekingen door een bacterie (antibiotica).
Door de mond
- U krijgt meestal medicijnen die u rustig maken (een roesje). U wordt niet in slaap gebracht (narcose), maar u bent wel slaperig.
- U krijgt een slang door uw keel met een kleine camera eraan. De slang gaat via uw slokdarm naar uw maag.
- Uw maag wordt opgeblazen met lucht. De maag komt zo tegen uw huid te liggen.
- U krijgt een verdoving in uw buikwand en maag. De arts maakt een sneetje van ongeveer 1 centimeter in de huid van uw buik en in uw maag.
- Via het sneetje wordt een naald in uw maag geplaatst.
- De arts duwt door de naald een draad door uw buik. Deze gaat via uw maag en slokdarm naar uw mond. Met de camera kan de arts zien of dit goed gaat.
Aan deze draad komt het slangetje van de PEG-sonde. De arts trekt bij uw buik aan de draad. Daardoor gaat de PEG-sonde door uw slokdarm en maag en komt hij bij uw buik naar buiten. - In uw maag wordt de PEG-sonde met een klein schijfje vastgezet. Zo kan hij niet door uw buik naar buiten glijden.
- Aan de buitenkant van uw buik wordt de PEG-sonde ook met een schijfje vastgezet. Zo kan de PEG-sonde niet naar binnen glijden. En zo blijft de maag tegen de buikwand zitten.
Door de buik
- U krijgt meestal medicijnen die u rustig maken (een roesje). U wordt niet in slaap gebracht (narcose), maar u bent wel slaperig.
- U krijgt een slang door uw keel met een kleine camera eraan. De slang gaat door uw slokdarm naar uw maag.
- Uw maag wordt opgeblazen met lucht. De maag komt zo tegen uw huid te liggen.
- U krijgt een verdoving in uw buikwand en maag. De arts maakt 2, 3 of 4 hechtingen in uw buik. Hiermee maakt de arts uw maag vast aan uw buikwand.
- De arts maakt een sneetje van ongeveer 1 centimeter in de huid van uw buik en in uw maag.
- Via het sneetje wordt een naald in uw maag geplaatst.
- De arts duwt over de naald een dikkere naald door uw buik naar uw maag. Met de camera kan de arts zien of dit goed gaat. Door de dikkere naald duwt de arts het slangetje van de PEG-sonde door uw buik naar binnen.
- In uw maag zit aan het einde van de PEG-sonde een ballon. Deze wordt opgeblazen. Zo kan de PEG-sonde niet door uw buik naar buiten glijden.
- Aan de buitenkant van uw buik wordt de PEG-sonde met een schijfje vastgezet. Zo kan de PEG-sonde niet naar binnen glijden. En zo blijft de maag tegen de buikwand zitten.
PRG-sonde
Soms kan de arts de PEG-sonde niet met een camera plaatsen. U krijgt dan een ander soort sonde. Deze wordt geplaatst door een specialist in röntgen-onderzoek (radioloog). De radioloog gebruikt dan röntgenbeelden om de sonde in uw maag en buikwand te plaatsen. Dit heet een PRG-sonde.
Wat zijn de risico’s van een PEG-sonde?
Ongeveer 16 van de 100 mensen krijgen problemen als ze een PEG-sonde krijgen of hebben.
Problemen tijdens en na het maag-onderzoek
- De eerste dagen kan de opening in uw buik pijn doen of gevoelig zijn. U kunt hiervoor paracetamol nemen op vaste tijden.
- Als u zich verslikt, kan er iets uit de maag in de longen komen. Dit maakt de kans op een longontsteking groter. De artsen proberen dit te voorkomen. Ze zuigen bijvoorbeeld de inhoud van uw maag steeds weg. Dit is ook de reden dat u in de 6 uur voor het maag-onderzoek niets meer mag eten.
- Er kan lucht in de buik komen. Dit gebeurt bij ongeveer de helft van de mensen. Meestal is dit niet erg en heeft u weinig klachten. De lucht verdwijnt vanzelf uit uw buik.
- De wond in de buik kan gaan ontsteken.
Problemen als u een PEG-sonde heeft
- U kunt pijn houden door de PEG-sonde. Dit kan door meerdere dingen komen. De arts kijkt wat de oorzaak kan zijn en bespreekt samen met u welke behandeling bij u mogelijk is.
- Er kan ‘wild vlees’ gaan groeien bij de opening van de PEG-sonde in de buik (dit heet granuloom). Er groeien dan extra cellen. Dit komt veel voor. Het is niet erg, maar kan wel pijnlijk zijn. U kunt het voorkomen door de PEG-sonde goed te verzorgen. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. U kunt zalf krijgen of het extra vlees kan worden aangestipt met een speciale vloeistof.
- De PEG-sonde kan eruit vallen. Dit gebeurt bij ongeveer 8 van de 100 mensen met een ballon. Het slangetje zit hierdoor niet meer in uw maag. De opening kan dan snel dichtgroeien.
- Als u de PEG-sonde korter dan een maand heeft, kan het zijn dat de opening in uw maag en buik niet genoeg open is. U kunt dan niet makkelijk een nieuwe PEG-sonde krijgen. De arts bekijkt dan samen met u wat voor nieuwe PEG-sonde voor u het beste is.
- Als u de PEG-sonde al langer dan een maand heeft, kan het slangetje meestal makkelijk worden gewisseld. U krijgt hiervoor een reserve slangetje. Deze kunt u zelf snel in de opening plaatsen. Zo kan de opening niet dichtgroeien.
- Het schijfje in de maag kan in de wand van de maag groeien. Dit gebeurt bij ongeveer 5 van de 100 mensen. Hierdoor is de kans groter dat de PEG-sonde gaat lekken of dat u een bloeding of ontsteking krijgt. Het schijfje moet losgemaakt worden via een kijkoperatie.
- Het kan langs de PEG-sonde lekken. Er lekt maagsap of voeding langs de sonde naar buiten. Dit komt bijvoorbeeld doordat de PEG-sonde niet goed is vastgemaakt. Of doordat de inhoud van de maag niet goed doorloopt naar de darmen. Soms is dan een andere sonde nodig. Bijvoorbeeld een sonde naar de darmen.
- De PEG-sonde kan verstopt raken. Dit komt weinig voor. U kunt dit helpen voorkomen door het slangetje 1 keer per dag of vaker door te spoelen met water. Bekijk adviezen hoe u de PEG-sonde kunt verzorgen.
paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder met een PEG-sonde?
Ongeveer 2 tot 4 uur nadat u de PEG-sonde heeft gekregen, kunt u al voeding krijgen door de sonde.
U mag nog wel eten met uw mond, als u dat nog kunt.
Het is belangrijk dat u de PEG-sonde goed verzorgt. Zo kunt u de kans op problemen kleiner maken.
U kunt hierbij hulp krijgen van thuiszorg als u dit nodig heeft.
Een PEG-sonde kan zo lang blijven zitten als dat nodig is. Bij de meeste mensen is dit voor de rest van hun leven.
Soms krijgt u na een tijdje een andere PEG-sonde. Uw arts zal dit met u bespreken.
Soms mag de PEG-sonde eruit worden gehaald en krijgt u geen nieuwe.
Wanneer bel ik een arts als ik een PEG-sonde heb?
Bel direct uw arts in het ziekenhuis bij 1 van deze dingen:
- U heeft problemen in de eerste week nadat u de PEG-sonde kreeg.
- Uw PEG-sonde is eruit gevallen.
- Uw PEG-sonde is verstopt en het lukt niet om de verstopping binnen 1 uur op te lossen.
Maak op werkdagen een afspraak met uw arts in het ziekenhuis bij 1 van deze dingen:
- Er lekt veel maagsap of voeding langs uw PEG-sonde.
- Er groeit wild vlees bij uw PEG-sonde en u heeft hier last van.
- U kunt uw PEG-sonde niet meer dompelen.
Meer informatie over PEG-sondes
- Contact met anderen die ook een PEG-sonde hebben via facebookgroep Sondevoeding.... So What!?.
- Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: ZorgkaartNederland.
We hebben de informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over PEG-sondes.