In het kort
- Uw naaste heeft het gevoel soms ‘los te raken’ van zichzelf of van de omgeving. Dit heet dissociatie.
- Uw naaste doet dan heel anders dan normaal. Of merkt niet meer wat er om zich heen gebeurt.
- Vaak heeft zo iemand als kind nare dingen meegemaakt.
- De behandeling duurt vaak maanden tot jaren.
- Een dissociatieve stoornis blijft vaak lang verborgen. Het kan zijn dat u nooit heeft gemerkt dat uw naaste dit heeft.
Wat is een dissociatieve stoornis?
Een dissociatieve stoornis is een psychische ziekte. Iemand heeft daarbij soms het gevoel ‘los te raken’ van zichzelf of van de omgeving. Dit heet dissociatie.
Iemand lijkt dan niet te merken wat er om hem heen gebeurt en is afwezig. Of diegene doet dingen en weet dat daarna niet meer. Sommigen weten ook niet meer wie ze zelf zijn. Of hebben het gevoel uit meerdere personen te bestaan.
We denken dat mensen bij dissociatie proberen te ‘ontsnappen’ aan nare herinneringen of gebeurtenissen. Dingen die zó heftig zijn dat zij er niet op een andere manier mee kunnen omgaan.
Het is een automatische reactie, een manier om zichzelf te beschermen. Maar wel een manier waar iemand veel last van kunt hebben. En erg van in de war kan raken.
Lees hier meer over oorzaken en soorten dissociatieve stoornissen.
Wat merk ik als mijn naaste losraakt van zichzelf of de omgeving?
U kunt natuurlijk niet zien wat er allemaal gebeurt in het hoofd van uw naaste. U ziet ook niet wat uw naaste precies voelt. Als iemand ‘losraakt van zichzelf of van de omgeving’ ziet u wel veranderingen. Die persoon:
- beweegt anders dan normaal
- kijkt anders: bijvoorbeeld heel verbaasd kijken of lang staren
- praat anders: bijvoorbeeld met een andere stem
- merkt een hele tijd niet wat er om zich heen gebeurt
- weet soms daarna niet meer wat hij of zij heeft gedaan of gezegd
Lees hier meer over wat mensen die ‘losraken’ daar zelf van merken.
Behandeling van een dissociatieve stoornis bij uw naaste
Voor de behandeling is een psychotherapeut nodig die hier ervaring mee heeft. Het moet iemand zijn bij wie uw naaste zich veilig voelt. De huisarts kan uw naaste doorsturen.
De behandeling is niet makkelijk en duurt maanden tot jaren.
Daarnaast kan uw naaste ook hulp krijgen van de praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk.
Lees hier meer over de behandelingen die uw naaste kan krijgen.
Hoe word ik als naaste betrokken bij de behandeling?
Iemand in uw omgeving heeft een dissociatieve stoornis. Misschien uw partner, een van uw ouders, uw broer, zus, kind, buurman of collega. U kunt belangrijk zijn bij de behandeling. Misschien vraagt de behandelaar daarom uw hulp.
Dit kan alleen als uw naaste dit goed vindt. De behandelaar vraagt dit daarom eerst aan uw naaste. Als die niet wil dat u helpt, gebeurt het niet.
De behandelaar probeert dan uit te zoeken waarom uw naaste niet wil. Misschien heeft het te maken met het verleden. Of het is om een andere reden te ingewikkeld. Dan is het beter dat u niet bij de behandelingen bent.
Het kan ook zijn dat u zelf liever niet bij de behandeling van uw naaste wilt zijn. Bijvoorbeeld omdat u bang bent dat u dan zelf een soort behandelaar wordt.
Als u niet bij de behandeling bent, weet u niet alles wat daar besproken wordt. Maar sommige dingen mag u als naaste altijd weten:
- wat de ziekte is en wat dat kan betekenen voor iemand
- bij welke zorgorganisatie uw naaste een behandeling krijgt, en of u daar als naaste met iemand kan praten (bijvoorbeeld een familie-raad of een familie-vertrouwenspersoon)
Als u hier meer over wilt weten, kunt u ernaar vragen bij de behandelaar van uw naaste.
Kan de dissociatieve stoornis van mijn naaste over gaan?
Een dissociatieve stoornis kan overgaan. Bijvoorbeeld als uw naaste nare ervaringen uit het verleden helemaal goed heeft kunnen verwerken.
Het kan ook zijn dat de klachten wel minder worden, maar niet helemaal weggaan. Behandeling kan dan helpen om:
- de ziekte (beter) te accepteren
- minder last te hebben van klachten als slaapproblemen, pijn of paniekaanvallen
- meer zelfvertrouwen te krijgen
- beter om te gaan met andere mensen
De ziekte zelf is dan dus niet weg. Maar uw naaste voelt zich wel beter en kan veel meer dan daarvoor.
Meer informatie over dissociatieve stoornissen
- Caleidoscoop is de vereniging voor mensen met een dissociatieve stoornis. U vindt hier informatie en kunt in contact komen met andere mensen die het hebben (lotgenoten). Ook als u familie of een vriend bent van iemand met een dissociatieve stoornis, kunt u hier terecht.
- Naasten in Kracht is er voor naasten van mensen die psychisch kwetsbaar zijn. U vindt er informatie, tips, steun en persoonlijke verhalen.
We hebben deze informatie gemaakt met de zorgstandaard voor hulpverleners over Dissociatieve stoornissen.