Ik heb een droge mond in de laatste fase van mijn leven

vrouw met mondproblemen in de laatste fase van haar leven poetst tanden

In het kort

  • Een droge mond kan veel problemen geven. Zoals ontstekingen en gaatjes.
  • Veel medicijnen geven een droge mond. Bespreek je medicijnen met je arts.
  • Verzorg je mond vaker: 3 of 4 keer per dag.
  • Drink vaak kleine slokjes water. Drink minder koffie en thee.
  • Door kauwen maak je meer speeksel. Eet dus vaker iets.
  • Je kunt kunst-speeksel proberen.

Wat is een droge mond?

Een droge mond krijg je door te weinig speeksel.

Het kan zijn dat je te weinig speeksel maakt. Of dat het speeksel te snel uit je mond verdwijnt.

Genoeg speeksel is belangrijk voor je gezondheid:

  • Speeksel maakt je mond en keel vochtig. Zo kan eten makkelijk door je mond en keel glijden.
  • In speeksel zitten enzymen. Die maken van je eten kleine stukjes.
  • Speeksel beschermt je gebit. Het maakt zuren minder schadelijk. En er zit kalk in, wat je tandglazuur sterker maakt.
  • Speeksel werkt tegen bacteriën en virussen. Het helpt om ontstekingen in je mond op te lossen.
  • Speeksel helpt om te kunnen praten.
  • Speeksel zorgt ervoor dat je goed kunt proeven. Het zachte, vochtige eten kan goed bij je smaak-papillen komen. Dat zijn de kleine bobbeltjes op je tong waarmee je kunt proeven.

Wat merk je van een droge mond?

Waar kan een droge mond door komen?

Een droge mond komt door te weinig speeksel. Dit kan komen door veel dingen:

Medicijnen

Er zijn heel veel medicijnen die een droge mond als bijwerking hebben, zoals:

  • medicijnen bij Parkinson
  • medicijnen tegen psychose
  • medicijnen tegen overgeven
  • kalmeringspillen
  • medicijnen tegen depressie en angst (anti-depressiva)
  • medicijnen tegen darmkrampen
  • medicijnen tegen hoge bloeddruk
  • plaspillen
  • chemotherapie en doelgerichte therapie

Gebruik je een aantal van deze medicijnen? Dan is de kans op een droge mond groter.
Stop je met het medicijn, dan heb je de droge mond als bijwerking ook niet meer.

Bestraling

Door bestraling van je hoofd en hals kunnen je speekselklieren beschadigd zijn. Dit geneest niet meer. Je hebt hierdoor minder speeksel in je mond.

Roken en alcohol

Door roken en alcohol kun je een droge mond krijgen.
Nicotine zorgt ervoor dat je minder speeksel maakt.
Alcohol droogt je lichaam uit, je slijmvliezen worden droger. Ook irriteert het je speekselklieren.

Een ziekte

Voorbeelden van ziektes waarbij je een droge mond kunt krijgen:

  • een ontsteking van je speekselklier
  • een tumor in je speekselklier
  • een ziekte van je afweer, zoals het syndroom van Sjögren
  • een ziekte van het bindweefsel, zoals sclerodermie en mixed connective tissue disease
  • de ziekte van Parkinson
  • de ziekte van Alzheimer
  • aangezichts-verlamming van Bell

Andere dingen waardoor je een droge mond kunt krijgen

Er zijn nog meer dingen waardoor je een droge mond kunt krijgen. Zoals:

  • ouder worden
    Op oudere leeftijd maak je minder speeksel.
  • veranderingen in hormonen na de overgang
  • met open mond ademen
  • uitdroging
    Bijvoorbeeld door veel zweten bij warm weer of koorts, overgeven, diarree, veel plassen door diabetes of te weinig drinken.
  • stress, angst of somber zijn
  • zuurstof krijgen

morfine

Morfine is een sterke pijnstiller. Het hoort bij een groep stoffen genaamd opiaten. Deze stoffen lijken allemaal op morfine.

Artsen schrijven het voor bij plotselinge ernstige pijn, zoals pijn na een operatie, ernstige verwonding, pijn na een hartinfarct of koliekpijn. Ook bij langdurige hevige pijn, zoals pijn bij kanker. En bij zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).

Artsen schrijven het soms voor bij ernstige benauwdheid door een hart dat minder goed pompt (hartfalen). 

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

Adviezen bij een droge mond in de laatste fase van je leven

Iets doen aan de oorzaak

  • Zijn je medicijnen de oorzaak van je droge mond? Je arts kijkt dan of je ermee kunt stoppen of minder kunt slikken. Misschien kun je een ander medicijn krijgen, zonder de bijwerking droge mond.
  • Is de oorzaak een ziekte: dan kun je hier misschien een behandeling voor krijgen.
  • Rook je? Rook minder of stop met roken.

Je mond verzorgen

  • Verzorg je mond vaker: 3 of 4 keer per dag.
  • Poets ook langer: 3 minuten.
  • Krijg je chemotherapie of bestraling? Maak voor de behandeling een afspraak met je tandarts of mondhygiënist.
  • Vraag aan je tandarts of mondhygiënist hoe je jouw mond het beste kunt verzorgen.
  • Je tandarts of arts kan een recept geven voor tandpasta met meer fluoride. Dan heb je minder risico op gaatjes.
  • Meer adviezen vind je bij je mond verzorgen in de laatste fase van je leven.

Meer speeksel

Zo kun je ervoor zorgen dat je speekselklieren meer speeksel afgeven:

  • Eet vaker kleine maaltijden, in plaats van 3 grote. Dit kan helpen om de hele dag door speeksel te maken.
  • Kauw op suikervrije kauwgom, watermeloen, druiven of komkommer.

Je mond vochtig houden

Zo hou je je mond vochtig:

  • Drink vaak kleine slokjes water. Drink minder koffie en thee.
  • Zuig op stukjes komkommer, ananas of gemalen ijs.
    Gebruik liever geen zoete of zure snoepjes of pepermuntjes om op te zuigen. De suiker geeft gaatjes in je gebit.
  • Je kunt een mondspray met water gebruiken.
  • Smeer je lippen in met een crème die vocht inbrengt. Geen vaseline.
  • Je kunt een water-vernevelaar of luchtbevochtiger in je kamer zetten. Vooral als je slaapt, kan dat prettig zijn.

Spoel je mond vaak om je mond vochtig te houden

Je kunt je mond spoelen met deze dingen:

  • water
    Doe er als je wilt blaadjes munt, basilicum, schijfjes komkommer, framboos of druif in. Geen sinaasappel, citroen of limoen.
  • mondspoeling met salie gebruiken (salvia-officinalis)
  • water met zout (fysiologische zoutoplossing)
    Je kunt dit zelf maken. Doe 9 gram keukenzout in 1 liter water.
    Doe er niet meer zout in, want dat irriteert je mond.
    Spuug de mondspoeling weer uit.

Gebruik geen mondspoelingen waar alcohol in zit.

Kunst-speeksel

Kunst-speeksel koop je bij de drogist of apotheek. Dit kan een gel of spray zijn. Je kunt ook een gel en een spray gebruiken.
Probeer verschillende soorten kunst-speeksel. Kijk wat jij prettig vindt.

  • Gel:
    Doe een streepje gel op je tong.
    Doe dit een paar keer per dag.
    Verspreid de gel met je tong door je mond. Slik het dan door.
  • Spray:
    Spray een paar keer onder je tong en aan de binnenkant van je wangen.
    Doe dit een paar keer per uur.
    Verspreid de spray met je tong door je mond. Slik het dan door.

Tips voor eten en drinken

Je eten en drinken aanpassen kan ook helpen bij een droge mond:

  • Eet geen sterk gekruid, droog, plakkerig of hard eten.
  • Eet en drink zo weinig mogelijk suiker.
  • Drink bij je eten. Of maak je eten zachter met jus of vruchtenmoes.

Meer informatie over mondproblemen in de laatste fase van het leven

  • Meer informatie over je mond verzorgen en mondproblemen als je niet meer beter kunt worden: Over palliatieve zorg
  • Adviezen om je tanden en mond gezond te houden: Alles over het gebit
  • Adviezen met plaatjes om je tanden of kunstgebit te poetsen: SKILZ

Over deze tekst

Deze tekst is aangepast op