In het kort
- Bij slikproblemen kunt u eten en/of drinken niet goed doorslikken.
- U verslikt zich vaak of het eten blijft ‘hangen’ in de keelholte en/of slokdarm.
- Met sliktraining kunt u leren om anders te slikken.
- Soms is een operatie nodig om de ingang van de slokdarm wijder te maken.
- Kunt u medicijnen niet goed doorslikken? Misschien kunt u ze in een andere vorm krijgen.
Slikproblemen bij kanker in de mond- of keelholte
Bij kanker in de mond of keel kunt u slikproblemen krijgen, zoals:
- moeilijk slikken
- het slikken doet pijn
- u verslikt zich vaak
- u kunt een brok in de keel voelen, die niet meer weg gaat
- veel slijm in uw keel
- uw stem kan anders gaan klinken
De behandeling van kanker kan bijwerkingen geven, bijvoorbeeld:
- opgezwollen slijmvliezen in de mond en keel
- een droge mond
- zwakke en of stijve spieren in de mond en keel
- slecht werkende zenuwen in de mond en keel
- een smallere doorgang (vernauwing) door littekenweefsel in de mond en keel of bij de bovenste sluitspier van de slokdarm
Het slikken kan daardoor moeilijk gaan of pijn doen.
Medicijnen gebruiken als ik slikproblemen heb
Heeft u moeite om medicijnen door te slikken? Dan wilt u de medicijnen misschien in kleinere stukjes breken of vermalen. Maar dat kan niet altijd. Sommige medicijnen werken dan minder goed. Of u krijgt meer last van bijwerkingen. Vraag uw arts of apotheker om advies.
Andere oplossingen zijn:
- De medicijnen innemen met dik vocht, zoals appelmoes, vla of yoghurt.
- De medicijnen innemen met een slikgel, een dikke vloeistof die niet met medicijnen reageert.
- Misschien kunt u de medicijnen in een andere vorm krijgen, bijvoorbeeld als drankje of als zetpil.
Sliktraining bij slikproblemen
Bij een sliktraining leert u om op een andere manier te slikken. Bijvoorbeeld:
- Slikken met uw kin op de borst.
- Krachtiger slikken.
- De stembanden dichthouden tijdens het slikken.
- De luchtwegen langer dicht houden en de slokdarm langer open houden.
Sliktraining krijgt u van een logopedist die hierin gespecialiseerd is.
Bij een sliktraining kunt u ook leren om uw eten en drinken aan te passen. Bijvoorbeeld hard en taai eten zachter maken, en drank juist dikker.
Een diëtist kan u daarna verder helpen met recepten en adviezen voor eten met genoeg voedingsstoffen dat makkelijk te bereiden is.
Soms wordt sliktraining ondersteund met biofeedback.
Biofeedback bij sliktraining
Biofeedback bij slikproblemen werkt zo:
- U krijgt elektroden onder de kin geplakt.
- De elektroden meten wat de spieren in uw mond doen.
- Dit wordt omgezet in een beeld of in geluid op een computerscherm.
- U krijgt dus informatie (feedback) over spieren die u normaal onbewust gebruikt.
U leert de spieren onderin uw mond bewust gebruiken. Zo kunt u anders gaan slikken of die spieren sterker maken. Na 2 tot 4 sessies is meestal duidelijk of deze therapie bij u werkt.
Slokdarm wijder maken bij slikproblemen
Een slokdarmverwijding is mogelijk als uw slokdarm vernauwd is. Eerst wordt een slikvideo gemaakt.
De arts ziet daarop hoe de bovenste sluitspier van de slokdarm en andere spieren in uw mond- en keelholte werken. Ook ziet hij of een operatie zinvol is.
Een kno-arts kan de bovenste sluitspier van de slokdarm insnijden. Dit gebeurt via een snee in de hals. U gaat hiervoor onder narcose.
De specialist kan de bovenste sluitspier van de slokdarm ook oprekken met een ballonnetje of inspuiten met botuline toxine. De sluitspier ontspant of verslapt daardoor. Dit gebeurt met een endoscoop. U gaat hiervoor onder narcose.
Het effect van botuline toxine verdwijnt na ongeveer 3 maanden. Botuline toxine werkt niet altijd bij een probleem met de bovenste sluitspier van de slokdarm.
Meer informatie over slikproblemen
De informatie over slikproblemen is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor medisch-specialisten, Orofaryngeale dysfagie.
Heeft u slikproblemen door een ziekte, zoals de ziekte van Parkinson, een spierziekte of hersenletsel? U kunt bij uw patiëntenvereniging terecht voor meer informatie over slikproblemen bij uw ziekte.
Algemene tips over voeding bij slikproblemen : Voedingstips bij kauw- en slikproblemen op Voedingenkankerinfo.nl.