In het kort
- Bij slikproblemen kunt u eten en/of drinken niet goed doorslikken.
- U verslikt zich vaak of het eten blijft ‘hangen’ in de keelholte en/of slokdarm.
- Met sliktraining kunt u leren om anders te slikken.
- Een injectie met botuline toxine kan soms de klachten tijdelijk verminderen.
- Kunt u medicijnen niet goed doorslikken? Misschien kunt u ze in een andere vorm krijgen.
Slikproblemen na een beroerte of andere schade aan de hersenen
Na een hersenbloeding, herseninfarct of andere schade aan de hersenen werken de spieren en zenuwen in uw mond en keel misschien minder goed. U kunt dan eten en drinken moeilijk doorslikken. Of u verslikt zich gemakkelijk.
Dit kan weer overgaan na verloop van tijd. Maar soms blijft het slikken moeilijk of onmogelijk.
Welke klachten komen voor bij slikproblemen?
- Hoesten tijdens het eten.
- Kokhalzen.
- Een brok in uw keel.
- Verlies van speeksel.
- Minder zin om te eten of afkeer van eten.
- Een slechte adem.
- Angst om te stikken.
- Vermagering.
- Uitdroging.
- Het eten of drinken kan weer omhoog komen nadat u heeft geslikt.
- Het eten of drinken kan door uw neus naar buiten komen.
- Het eten kan langer duren.
- Knoeien tijdens het eten.
- Uw stem kan na het eten anders klinken.
- Longontsteking (als u het eten niet goed kunt ophoesten nadat u zich heeft verslikt).
Deze klachten maken het eten en drinken vervelend. U wilt misschien liever niet meer (samen met anderen) eten of drinken.
Sliktraining bij slikproblemen
Bij een sliktraining leert u om op een andere manier te slikken. Bijvoorbeeld:
- Slikken met uw kin op de borst.
- Krachtiger slikken.
- De stembanden dichthouden tijdens het slikken.
- De luchtwegen langer dicht houden en de slokdarm langer open houden.
Sliktraining krijgt u van een logopedist die hierin gespecialiseerd is.
Bij een sliktraining kunt u ook leren om uw eten en drinken aan te passen. Bijvoorbeeld hard en taai eten zachter maken, en drank juist dikker.
Een diëtist kan u daarna verder helpen met recepten en adviezen voor eten met genoeg voedingsstoffen dat makkelijk te bereiden is.
Soms wordt sliktraining ondersteund met biofeedback.
Biofeedback bij sliktraining
Biofeedback bij slikproblemen werkt zo:
- U krijgt elektroden onder de kin geplakt.
- De elektroden meten wat de spieren in uw mond doen.
- Dit wordt omgezet in een beeld of in geluid op een computerscherm.
- U krijgt dus informatie (feedback) over spieren die u normaal onbewust gebruikt.
U leert de spieren onderin uw mond bewust gebruiken. Zo kunt u anders gaan slikken of die spieren sterker maken. Na 2 tot 4 sessies is meestal duidelijk of deze therapie bij u werkt.
Medicijnen gebruiken als ik slikproblemen heb
Heeft u moeite om medicijnen door te slikken? Dan wilt u de medicijnen misschien in kleinere stukjes breken of vermalen. Maar dat kan niet altijd. Sommige medicijnen werken dan minder goed. Of u krijgt meer last van bijwerkingen. Vraag uw arts of apotheker om advies.
Andere oplossingen zijn:
- De medicijnen innemen met dik vocht, zoals appelmoes, vla of yoghurt.
- De medicijnen innemen met een slikgel, een dikke vloeistof die niet met medicijnen reageert.
- Misschien kunt u de medicijnen in een andere vorm krijgen, bijvoorbeeld als drankje of als zetpil.
Meer informatie over slikproblemen
De informatie over slikproblemen is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor medisch-specialisten, Orofaryngeale dysfagie.
Heeft u slikproblemen door een ziekte, zoals de ziekte van Parkinson, een spierziekte of hersenletsel? U kunt bij uw patiëntenvereniging terecht voor meer informatie over slikproblemen bij uw ziekte.
Algemene tips over voeding bij slikproblemen : Voedingstips bij kauw- en slikproblemen op Voedingenkankerinfo.nl.