In het kort
- Bij slikproblemen kan uw kind eten en/of drinken niet goed doorslikken.
- Uw kind verslikt zich vaak of het eten blijft ‘hangen’ in de keelholte en/of slokdarm.
- Slikproblemen komen bijvoorbeeld voor bij kinderen die te vroeg geboren zijn, bij kinderen met ontwikkelingsproblemen en bij sommige ziekten.
Wat zijn slikproblemen?
Er zijn 2 soorten slikproblemen:
- Verslikken. Het eten of drinken komt in de luchtpijp. Meestal moet uw kind dan hoesten.
- Uw kind krijgt eten niet goed weg. Het eten blijft ‘hangen’ in de mond, keel en/of slokdarm.
Bij het slikken gebruikt uw kind de spieren in de lippen, wangen, kaken, tong, gehemelte en keelholte. Dat gaat dat vanzelf, zonder erbij na te denken.
Uw kind moet leren verschillende soorten vocht en voedsel door te slikken, van pap tot taai voedsel. De mond en keel van uw kind veranderen ook nog tijdens de groei. Dat maakt het extra ingewikkeld om slikproblemen vast te stellen en te behandelen.
Het medische woord voor slikproblemen is dysfagie.
Welke klachten kunnen kinderen met slikproblemen hebben?
- Dunner worden (ook de spieren) doordat uw kind te weinig energie en voedingsstoffen binnenkrijgt (ondervoeding)
- Minder goed groeien
- Hoesten tijdens het eten
- Kokhalzen
- Niet willen eten
- Angst om te slikken
- Weigeren om te eten
- Een brok in de keel
- Een slechte adem
- Uitdroging
- Het eten of drinken kan weer omhoog komen nadat uw kind heeft geslikt.
- Het eten of drinken kan door de neus naar buiten komen.
- De stem van uw kind kan na het eten anders klinken.
- Longontsteking (als uw kind het eten niet goed kan ophoesten nadat zij of hij zich heeft verslikt).
Hoe ontstaan slikproblemen bij kinderen?
Slikproblemen bij kinderen kunnen onder andere ontstaan door:
- Vroeggeboorte. Het gaat dan meestal om tijdelijke slikproblemen.
- Ontwikkelingsproblemen, bijvoorbeeld bij een verstandelijke beperking.
- Een hersenbeschadiging.
- Een spier- of zenuwziekte.
- Aangeboren of erfelijke afwijkingen van de mond, keel en neus.
Hoe worden slikproblemen bij kinderen vastgesteld?
De huisarts verwijst uw kind door naar een kinderarts. De kinderarts stelt u enkele vragen, zoals:
- Hoest uw kind vaak als hij of zij iets eet of drinkt?
- Verslikt uw kind zich vaak?
- Kan uw kind het eten weer ophoesten als hij of zij zich verslikt?
- Doet het slikken pijn bij uw kind?
- Hoelang is uw kind bezig met de maaltijd?
Een logopedist onderzoekt wat uw kind kan eten. En wat precies de problemen zijn.
Soms wordt ook een slikvideo gemaakt. Uw kind krijgt verschillende soorten drank en voedsel te eten. Met röntgenstraling is te zien hoe uw kind dit doorslikt.
Dit onderzoek gebeurt in het ziekenhuis. Het is niet pijnlijk. De hoeveelheid röntgenstraling is erg laag.
Hoe worden slikproblemen bij kinderen behandeld?
Kinderen met slikproblemen worden behandeld door een logopedist.
Heeft uw baby problemen met drinken? Dan bekijkt een logopedist voor baby's (prelogopedist) onder meer:
- welke fles en speen geschikt zijn;
- in welke houding uw baby het beste kan slikken;
- hoe u de fles het beste kunt aanbieden.
Vindt uw kind het moeilijk om van een lepel te eten of om te kauwen? Dan bekijkt de logopedist samen met u hoe uw kind dit kan leren. Bijvoorbeeld in kleine stapjes. Ook kunt u het voedsel aanpassen.
Krijgt uw kind later problemen met slikken, bijvoorbeeld door een spierziekte? Dan kan uw kind onder meer:
- andere voeding krijgen;
- leren om op een andere manier te slikken;
- leren in welke houding het slikken beter gaat;
- hulpmiddelen gebruiken om te eten en drinken.
Welke voeding is geschikt voor kinderen met slikproblemen?
Goed eten en drinken verkleint de kans op verslikken, uitdroging en ondervoeding. Uw kind moet misschien aangepast eten en drinken. U krijgt hiervoor advies van een diëtist.
- Aangepast drinken:
Soms is vloeibare drank gemakkelijker om door te slikken. De logopedist geeft u adviezen over indikken of juist niet indikken. - Aangepast eten:
Kies voor zacht, smeuïg, gemalen of vloeibaar voedsel. Of voedsel waardoor uw kind extra speeksel aanmaakt. De diëtiste vertelt u welk eten geschikt is.
Tijdens de groei is het extra belangrijk dat uw kind de juiste voedingstoffen binnen krijgt.
- Vraag een diëtist of uw kind genoeg binnen krijgt, in ieder geval als uw kind 2, 7, 12 en 18 jaar is.
Op die leeftijden verandert de behoefte aan voeding. Dit heeft onder meer te maken met de groei.
Soms is aanvullende drinkvoeding op medisch advies geschikt. Bijvoorbeeld als uw kind:
- erg lang bezig is met eten;
- veel stress heeft bij het eten.
Lukt het uw kind niet om zelf genoeg te eten en drinken? Dan is vocht of kunstmatige voeding mogelijk. Dat kan op 2 manieren gegeven worden:
- Met een sonde. Uw kind krijgt vocht en voedingstoffen via een slangetje door de neus of direct in de maag.
- Met een infuus. Uw kind krijgt vocht en voedingsstoffen direct in het bloed.
Soms kan uw kind zelf ook wat blijven eten en drinken, ondanks de sonde.
Mondzorg bij slikproblemen
Goede mondzorg is extra belangrijk als uw kind slikproblemen heeft. Zeker als uw kind sondevoeding of infuusvoeding krijgt.
- Houd de lippen van uw kind vet, bijvoorbeeld met vaseline.
- Krijgt uw kind hulp bij het schoonmaken van de mond of bij het tandenpoetsen? Zorg er dan voor dat uw kind zit (niet ligt). De kans op verslikken in tandpasta is dan kleiner.
- Poets de tong zachtjes mee om tongbeslag te voorkomen.
- Controleer de mond van uw kind na het eten op voedselresten.
- Houd de mond van uw kind vochtig. Dit is vooral belangrijk als uw kind niet zelf kan eten of drinken, maar volledige sondevoeding of infuusvoeding krijgt.
- Gebruik tandpasta voor kinderen (daar zit minder fluoride in).
Regelmatige controle door de tandarts of mondhygiënist is belangrijk. Een slechte mondhygiëne kan de kans op een longontsteking door verslikken verhogen.
Bij ernstige slikproblemen kan uw kind een verwijzing krijgen naar een Centrum Bijzondere Tandheelkunde voor controle van de mond en gebit.
Meer informatie over slikproblemen bij kinderen
De informatie over slikproblemen is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor medisch-specialisten, Orofaryngeale dysfagie.
Kijk voor tips over voeding bij slikproblemen bij kleine kinderen op Prelogopedie.nl.