In het kort
- Een steenpuist is een pijnlijke bult met pus erin.
- Het komt door een ontsteking van een haarzakje, diep in de huid.
- Raak de puist niet aan.
- De puist gaat meestal vanzelf open. En verdwijnt daarna.
- Soms moet de huisarts een sneetje in de puist maken.
- Soms zijn medicijnen nodig, bijvoorbeeld als je koorts hebt.
Film
Download deze film
- Filmbestand 01:58, mp4, 64,1 mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent 01:58, mp3, 3,89 mb
- Ondertitelingsbestand .srt, 2,6 kb
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is een steenpuist?
Een steenpuist is een ontsteking van een haarzakje, diep in je huid. De ontsteking komt door een bacterie.
Artsen noemen dit een furunkel.
Soms ontstaan er meer steenpuisten tegelijk, in een groepje bij elkaar. Dit heet een negen-oog.
Wat merk je van een steenpuist?
Steenpuisten zitten vooral in de oksel, in de lies, op de bil, in de nek, in het gezicht of in de neus.
- Een steenpuist begint als een pijnlijke plek op je huid.
- De plek wordt dikker en gaat meer pijn doen.
- Heb je een lichte huid? Dan is de huid vaak ook rood.
Een donkere huid wordt meestal niet rood. - Middenin de bult komt een bolletje met gele pus. Je kunt ook een zwart puntje zien. Dat zijn dode cellen. Er kan ook een blaar op komen.
- Meestal gaat de steenpuist binnen een week open. Dan komt de pus er vanzelf uit.
- Daarna geneest de huid.
Waardoor krijg je een steenpuist?
Je kunt een steenpuist krijgen door deze dingen:
- Een haarzakje raakt verstopt.
- De huid met een haarzakje gaat kapot. Bijvoorbeeld door strakke kleding die tegen je huid aan schuurt. Hierdoor kun je een klein wondje krijgen.
Door bacteriën op je huid gaat het haarzakje ontsteken. De ontsteking kan hierna groter worden. Er komt een bult dieper in je huid. Hierin kan pus komen.
Je hebt een grotere kans op een steenpuist als de bacterie ergens op of in je lichaam blijft zitten. Meestal is dat in je neus. Met je vingers verspreid je de bacterie over je lichaam.
Is een steenpuist erg?
Een steenpuist is meestal niet erg. De huid geneest vaak binnen een paar weken.
De kans dat je er ziek van wordt is heel klein.
Je hebt een grotere kans om ziek te worden van een steenpuist bij deze dingen:
- Je hebt minder afweer door een ziekte, bijvoorbeeld kanker. Of door medicijnen, zoals prednison of chemotherapie. Of door drugs spuiten.
- Je hebt eerder een ontsteking aan de binnenkant van je hart gehad.
- Je hebt een kunstklep in je hart. Of een probleem met je hartklep vanaf je geboorte.
De bacteriën uit je huid kunnen een ontsteking aan de binnenkant van je hart geven (endocarditis). - Je hebt een kunstgewricht, zoals een kunstheup of kunstknie.
Het kunstgewricht kan ontsteken door de bacteriën uit je huid. De kans daarop is het grootst als je het kunstgewricht korter hebt dan 2 jaar. - Je hebt een steenpuist in je gezicht.
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat kun je zelf doen bij een steenpuist?
- Raak de steenpuist niet aan.
- Knijp de puist niet uit. De ontsteking kan hierdoor erger worden.
- Smeer er ook niets op, ook geen trekzalf. Trekzalf kan schadelijk zijn.
- Is de puist vanzelf open gegaan? Spoel de plek dan met lauw water schoon. Doe er daarna een verbandje op.
- Draag liever geen kleding die strak zit of tegen de huid schuurt. Zo zorg je ervoor dat de huid niet beschadigt.
- Gebruik geen nat verband. De ontsteking kan daardoor erger worden.
- Heb je pijn? Neem dan paracetamol.
Zo zorg je ervoor dat de bacterie niet op andere plekken komt. Of bij andere mensen:
- Was je handen vaak met zeep. Droog ze goed af.
- Gebruik je eigen handdoek. Neem elke dag een nieuwe handdoek.
- Knip je nagels kort.
Heb je vaak steenpuisten? Dan zijn deze adviezen extra belangrijk.
Je kunt je lichaam ook 2 of 3 keer per week wassen met een zeep met chloorhexidine. Dit kun je bij de drogist of apotheek kopen.
Overleg met de bedrijfsarts
Werk je in de zorg, bijvoorbeeld in een ziekenhuis of verpleeghuis? Of met voedsel, bijvoorbeeld in een restaurant of keuken? Maak dan een afspraak met de bedrijfsarts voordat je aan het werk gaat. Met de bedrijfsarts kun je bespreken hoe je ervoor kunt zorgen dat andere mensen geen steenpuisten krijgen.
Wanneer is behandeling bij een steenpuist nodig?
Meestal is het genoeg om de adviezen uit te voeren. De steenpuist gaat vanzelf over en er is geen behandeling nodig.
Soms is er wel een behandeling nodig: medicijnen of een sneetje in de steenpuist.
Medicijnen
De huisarts geeft je medicijnen tegen bacteriën (antibiotica) in deze situaties:
- De steenpuist is na 10 dagen nog niet vanzelf weggegaan.
- De steenpuist zit in je gezicht.
- Je wordt ziek of krijgt koorts.
- Je hebt een grotere kans om erg ziek te worden van een steenpuist.
Je krijgt dan pillen voor 7 dagen. Voorbeelden zijn flucloxacilline of clindamycine.
Maak alle pillen op. Als je te vroeg stopt, kan de ontsteking weer terug komen.
Een sneetje bij een grote ontsteking
De steenpuist kan een grote ontsteking worden: een abces. Dit kan veel pijn doen.
De huisarts kan er een sneetje in maken en de pus eruit laten.
Probeer dit niet zelf te doen. Dat kan de ontsteking erger maken.
Heb je een grotere kans dat je erg ziek wordt door bacteriën? Dan krijg je medicijnen tegen bacteriën. Je slikt deze pillen een half uur tot een uur voordat de huisarts het sneetje maakt.
Na het sneetje:
- Spoel de wond elke dag goed af met lauw water uit de kraan of de douche. Zo kan de pus er goed uit.
- Doe er daarna een nieuw verband op.
- Doe dit tot het wondje dicht is of er geen pus meer uitkomt.
flucloxacilline
Flucloxacilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Penicilline-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, vooral huidinfecties, zoals ontstoken eczeem, krentenbaard, steenpuisten, gehoorgangontsteking en wondroos. Verder ook bij problemen met borstvoeding geven door een melkklierontsteking, bij ernstige reacties van het lichaam op infecties (sepsis), slijmbeursontsteking, luchtweginfecties en hersenvliesontsteking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.
Welk onderzoek doet de huisarts als je vaak steenpuisten hebt?
Als je vaak steenpuisten hebt, kan de huisarts onderzoeken of de bacterie in je neus zit. De huisarts haalt dan met een wattenstaafje wat slijm uit je neus.
In het ziekenhuis wordt onderzocht of de bacterie die steenpuisten geeft in het slijm zit.
Het duurt een week voordat je de uitslag van de huisarts krijgt.
Hoe gaat het verder met een steenpuist?
Is de puist vanzelf open gegaan? Dan gaat de puist daarna meestal binnen 1 week weg.
Misschien gaat de steenpuist niet open. Dat is niet erg. Ook dan geneest die meestal binnen een paar weken.
Neuszalf
Komen de steenpuisten steeds terug (meer dan 2 keer per jaar)? En heeft een test laten zien dat de bacterie in je neus zit?
- Dan kun je zalf krijgen voor in je neus. Je huisarts geeft je een recept.
- Smeer de zalf 3 keer per dag in je neus, 1 week lang.
- De zalf doodt de bacteriën. Zo kun je de bacterie niet meer over je lichaam verspreiden. En krijg je minder snel weer steenpuisten.
Naar het ziekenhuis
Geneest de huid niet goed? Of zitten er meer steenpuisten bij elkaar? Dan zit de ontsteking waarschijnlijk dieper. De huisarts stuurt je dan naar het ziekenhuis. Je wordt dan verder behandeld door een arts die opereert (chirurg).
Gaat de bacterie in je neus niet weg door de zalf? Ook kan de huisarts je doorsturen naar een arts in het ziekenhuis die veel weet van ontstekingen (internist).
Wanneer bellen bij een steenpuist?
Bel direct de huisarts of huisartsen-spoedpost bij 1 van deze dingen:
- Je krijgt koorts of voelt je ziek.
- Je afweer is slecht door medicijnen of een erge ziekte.
Maak een afspraak met de huisarts bij 1 van deze dingen:
- De steenpuist zit in je gezicht.
- De steenpuist wordt steeds groter of je hebt meer steenpuisten bij elkaar.
- De steenpuist is na 10 dagen nog niet weg.
- Je hebt vanaf je geboorte een probleem van je hartklep of je hebt een kunstklep in je hart.
- Je hebt eerder een ontsteking aan je hart gehad.
- Je hebt een kunstgewricht. Bijvoorbeeld een kunstheup of kunstknie.
- Je spuit drugs.
- Je hebt geen milt meer.
Over deze tekst
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over ontstekingen van de huid door bacteriën.