In het kort
- Bij axiale spondyloartritis heeft u gewrichtsontstekingen.
- Vooral de gewrichten tussen onderrug en bekken (SI-gewrichten) en in de wervelkolom zijn ontstoken.
- Dat geeft pijn en stijfheid in de onderrug en/of nek.
- De behandeling bestaat uit oefeningen doen, bewegen en pijnstillers die ontstekingen remmen.
- Zorg dat u dagelijks een stuk wandelt of fietst.
- Met oefeningen versterkt u uw spieren en blijft u zo soepel mogelijk.
Wat is axiale spondyloartritis?
Bij axiale spondyloartritis zijn gewrichten in de rug en in het bekken ontstoken. Vooral de gewrichten tussen de onderrug en het bekken (SI-gewrichten).
Ook andere gewrichten kunnen ontstoken raken, zoals knieën, enkels en schouders.
Zijn de gewrichten in uw rug (de wervelkolom) langdurig ontstoken? Dan kan schade ontstaan door vorming van nieuw bot. De gewrichten worden steeds stijver en kunnen op den duur niet meer bewegen. Dan heet het de ziekte van Bechterew.
Axiale spondyloartritis ontstaat meestal heel geleidelijk en voor de leeftijd van 40 jaar.
Wat zijn de verschijnselen van axiale spondyloartritis?
Axiale spondyloartritis geeft pijn en stijfheid van de (onder)rug en/of de nek.
- Vooral ’s nachts en 's ochtends heeft u er last van.
- De stijfheid in uw rug duurt 's ochtends minimaal een uur.
- De pijn en stijfheid worden minder wanneer u beweegt. Rusten helpt niet.
Andere verschijnselen die soms bij deze ziekte voorkomen zijn:
- ontsteking van andere gewrichten, zoals knieën, schouders en heupen
- ontstekingen van pezen, met name de achillespees
- ontsteking van een vinger of teen
- ontsteking in het oog (uveitis), psoriasis en darmontstekingen (colitis ulcerosa en ziekte van Crohn).
Wat is de oorzaak van axiale spondyloartritis?
Bij axiale spondyloartritis is de afweerreactie van het lichaam ontregeld. We noemen dit een auto-immuunziekte. Het afweersysteem valt eigen lichaamscellen aan. Daardoor raken gewrichten ontstoken. Hoe dit precies komt, is nog onbekend.
Waarschijnlijk speelt erfelijke aanleg een rol. In bepaalde families komt axiale spondyloartritis meer voor. Wanneer een vader of moeder de ziekte heeft, is de kans dat hun kind de ziekte ook krijgt ongeveer 1 op 10 (10%).
Hoe wordt axiale spondyloartritis vastgesteld?
Aan de verschijnselen kan uw huisarts vaak al inschatten of u axiale spondyloartritis heeft. Uw huisarts stuurt u dan door naar een reumatoloog.
De reumatoloog laat meestal een röntgenfoto maken van uw onderrug en bloedonderzoek naar ontstekingen doen.
Op een foto kunnen ontstekingsverschijnselen te zien zijn in de SI-gewrichten, maar dat hoeft niet. Meestal duurt het namelijk een aantal jaren voordat er veranderingen te zien zijn op röntgenfoto's. Eventueel krijgt u een MRI-scan.
Behandeling van axiale spondyloartritis
De behandeling van axiale spondyloartritis bestaat uit goed blijven bewegen, oefeningen doen en medicijnen tegen ontstekingen (zoals NSAID's).
Doen en bewegen is belangrijk als de ziekte rustig is maar ook als u klachten heeft. Het zorgt ervoor dat u minder pijn heeft, soepel blijft en beter kunt functioneren.
Regelmatig bewegen
Zorg dat u dagelijks een stuk wandelt of fietst. Vaak zijn sporten zoals fitness en zwemmen heel geschikt bij deze ziekte. Kies iets wat bij u past en wat u leuk vindt. Vraag zo nodig uw huisarts of fysiotherapeut om advies.
Kijk bij Gezond bewegen voor meer tips en een filmpje.
Oefeningen doen
Geschikte oefeningen zijn bijvoorbeeld oefeningen voor rug- en buikspieren en rekoefeningen. In dit filmpje ziet u hoe u oefeningen kunt doen.
Een oefentherapeut (fysio-, Cesar- of Mensendieck-therapeut) kan u begeleiden.
Medicijnen bij axiale spondyloartritis
Medicijnen kunnen de ziekte niet genezen, maar wel de ontsteking afremmen en de pijn en stijfheid verminderen. De reumatoloog zal deze medicijnen aan u voorschrijven.
Dit zijn meestal:
- pijnstillers die ontstekingen remmen (NSAID's)
- als NSAID's onvoldoende helpen: medicijnen die het afweersysteem remmen. Bijvoorbeeld sulfasalazine, methotrexaat, infliximab en etanercept.
Door de remming van uw afweersysteem heeft u meer kans op infecties, zoals gordelroos of longontsteking.
Als u een oogontsteking heeft, krijgt u oogdruppels of tabletten met ontstekingsremmers (corticosteroïden).
etanercept
Etanercept onderdrukt afweerreacties van het lichaam. Het hoort tot de TNF-alfa remmers, dat zijn medicijnen tegen ontstekingen. Etanercept is een biological. Dit betekent dat het door levende cellen in celkweken wordt gemaakt.
Artsen schrijven het voor bij reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew en bij psoriasis.
infliximab
Infliximab onderdrukt afweerreacties van het lichaam. Het hoort tot de TNF-alfa-remmers, dat zijn medicijnen tegen ontstekingen. Infliximab is een zogenaamde biological. Dit betekent dat het door levende cellen in celkweken wordt gemaakt.
Artsen schrijven het voor bij reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew, psoriasis en bij de chronische darmziekten ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.
Het wordt soms gebruikt bij oogontsteking binnen in het oog (uveïtis) en bij sarcoïdose.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.sulfasalazine
Sulfasalazine behoort tot de zogeheten 5-ASA-medicijnen. In de darm wordt sulfasalazine gesplitst in mesalazine en sulfapyridine. Mesalazine werkt ontstekingsremmend op de darmwand. Sulfapyridine werkt vooral ontstekingsremmend bij gewrichtsklachten.
Artsen schrijven sulfasalazine voor bij chronische darmontstekingen zoals colitis ulcerosa en soms bij de ziekte van Crohn. Verder bij gewrichtsontstekingen, zoals reumatoïde artritis en de ziekte van Bechterew en bij huidaandoeningen, zoals lupus erythematodes:
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.Wanneer contact opnemen bij axiale spondyloartritis?
Worden uw klachten erger of heeft u last van bijwerkingen van medicijnen? Neem contact op met uw reumatoloog.
Neem contact op met uw huisarts als u bij axiale spondyloartritis deze klachten heeft:
- een rood oog
- een pijnlijk oog
- minder goed zien
- vervorming van de pupil
Deze oogklachten kunnen komen door een oogontsteking. Ze moeten dan behandeld worden met ontstekingsremmende oogdruppels.
Meer informatie over axiale spondyloartritis
Meer informatie over axiale spondyloartritis vindt u bij ReumaNederland.
Voor lotgenotencontact kunt u terecht op Reumazorgnederland.nl.
De informatie over axiale spondyloartritis is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor huisartsen, de NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn.