In het kort
- Na de amputatie van uw been kunt u een kunstbeen (prothese) krijgen.
- Een specialist maakt een prothese die precies bij u past.
- U traint uw spieren en oefent het lopen.
- Mogelijk gaat u naar een revalidatiecentrum voor extra hulp hierbij.
- Het kan zijn dat u pijn voelt in het been dat er niet meer is. Dit heet fantoompijn.
- Een amputatie is een heftige gebeurtenis. Praat hierover met naasten, of met mensen die ook een amputatie hebben gehad.
Wat kan ik verwachten na een amputatie van mijn been?
Na de operatie blijft u ongeveer 7 tot 10 dagen in het ziekenhuis.
De verpleegkundige controleert uw wond elke dag.
U krijgt u pijnstillers, bijvoorbeeld via een ruggenprik of infuus.
Het is belangrijk dat u de stomp goed schoon houdt. Als de wond is genezen, wast u de stomp elke dag met water en zeep. U maakt de stomp daarna goed droog.
Het is belangrijk dat u vanaf de eerste dag na de operatie alweer gaat zitten en staan. Dan stroomt het bloed goed. Dat is goed voor de wond.
De verpleegkundige en fysiotherapeut helpen u hierbij. U moet opnieuw uw evenwicht vinden en kan daardoor sneller vallen.
Oefenen met lopen na een amputatie
U doet oefeningen. Zo leert u om het overgebleven deel van uw been zoveel mogelijk te gebruiken.
Het oefenen begint in het ziekenhuis en zal weken tot maanden na de operatie doorgaan.
Het kan zijn dat u een paar weken of maanden naar een revalidatiecentrum of een verpleeghuis gaat. Daar helpen ze u met het gebruiken en accepteren van uw veranderde lichaam.
U komt een paar keer per week naar het revalidatiecentrum, of u blijft daar een paar weken. U doet veel oefeningen. Bijvoorbeeld om uw spieren sterker te maken, uw evenwicht opnieuw te vinden en om meer conditie te krijgen.
U leert ook hoe u met uw klachten kunt omgaan. Misschien heeft u daarbij hulpmiddelen nodig, bijvoorbeeld elleboogkrukken. In het revalidatiecentrum leert u de hulpmiddelen gebruiken.
Voorbeelden van oefeningen:
- Ga 2 keer per dag een half uur op uw buik liggen. Leg een (breed) rolletje net boven uw knie (bij een amputatie vanaf het onderbeen) of onder het uiteinde van de stomp (bij een amputatie vanaf het bovenbeen).
- Ga op uw zij liggen, op de niet-geamputeerde kant. Buig uw niet-geamputeerde zijde in zowel heup als knie zodat u stevig ligt. U kunt uw armen gebruiken om steun te hebben op de grond. Beweeg nu uw stomp zo ver mogelijk naar achteren, daarna naar opzij (naar het plafond), dan naar voren en dan weer terug naar de houding waarmee u begon. Doe de oefening 10 keer.
Een oefening om de binnenkant van uw been te trainen:
- Ga op uw zij liggen, op de kant van de stomp.
- Zet uw bovenste been iets voor u neer en zorg dat uw voet op de grond voor u rust.
- Til uw stomp zo ver mogelijk van de grond af.
- Breng uw been weer terug in de houding waarmee u begon.
Doe deze beweging 10 keer. Neem dan 30 seconden rust. En doe de oefening nog een keer. Totaal 3 keer.
Neem voldoende rust tussen de oefeningen. Dan kan het lichaam ze goed verwerken. Hierdoor wordt uw lichaam sterker.
Soorten kunstbeen
Na de amputatie kunt u een kunstbeen (prothese) krijgen.
Vaak krijgt u eerst een oefenprothese in de therapie, dat is een koker die u op de stomp zet. De grootte van uw stomp kan kort na de operatie nog veranderen.
Als de stomp goed is genezen, krijgt u een kunstbeen dat precies bij u past. Deze maakt een specialist in prothesen voor u.
Zo gauw dit kan, gaat u oefenen met lopen met het kunstbeen. U oefent in de weken en maanden na de operatie veel met lopen. Een fysiotherapeut helpt u hierbij.
Heel soms lukt het niet om met een kunstbeen te leren lopen. Dan kan u een rolstoel gaan gebruiken.
Welke klachten zijn normaal na een amputatie van een been?
Rouw: verlies verwerken
Een amputatie van een been is een heftige gebeurtenis. Veel dingen die u op een dag doet worden anders. U moet straks alles met 1 been en (mogelijk) 1 kunstbeen doen, of alles vanuit de rolstoel.
- Praat hierover met vrienden en familie. Deel met hen uw zorgen en angsten over de operatie en over uw leven na de operatie.
- U kunt ook steun vinden bij mensen die ook een amputatie hebben. Dat kan via kortermaarkrachtig.com.
- De seks kan door een beenamputatie veranderen. Misschien kunt u niet meer bewegen zoals daarvoor, of voelt u zich onzeker.
Bespreek dit met uw partner, uw huisarts en/of een psycholoog. Door uw angsten en zorgen te delen, leert u ermee omgaan.
Pijn
U voelt misschien nog een paar weken of maanden pijn in uw stomp. Als u wilt, kun u hier pijnstilling voor krijgen.
Fantoompijn
Het been dat geamputeerd is kan vreemd aanvoelen of pijn doen. U voelt bijvoorbeeld krampen, steken, branden of tintelingen. Dit heet fantoompijn of spookpijn.
De zenuwen die bij de operatie zijn doorgesneden, blijven seintjes doorgeven aan de hersenen. Daardoor voelt het voor u alsof uw hele been nog aan uw lichaam vast zit.
Als u wilt, krijgt u medicijnen die dit gevoel minder maken.
Adviezen na amputatie van een been
Dingen die u zelf kunt doen:
- Blijf bewegen.
- Doe spieroefeningen.
- Oefen veel met lopen.
- Zorg voor hulp in het huishouden.
- Rook niet (de wond geneest dan beter).
- Deel uw zorgen met uw naasten.
- Zoek psychische hulp als u met iemand anders over uw zorgen wilt praten, of als u lange tijd somber of angstig bent.
Wanneer contact opnemen met een arts?
Na een amputatie en als het kunstbeen klaar is en u tevreden bent, dan controleert de arts minimaal 1 keer per jaar hoe het met u gaat.
U kunt zelf contact opnemen met uw arts als u al eerder vragen of zorgen heeft.
Bel met spoed uw (huis)arts bij 1 of beide klachten:
- U heeft ernstige pijn in uw stomp.
- Uw stomp wordt dik en/of rood.
Het kan zijn dat de wond is gaan ontsteken of bloeden.
Meer informatie over amputatie van een been
Wij hebben de volgende richtlijn voor artsen gebruikt om de informatie te maken: Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit
Voor contact met mensen die ook een amputatie hebben: kortermaarkrachtig.com.