In het kort
- Bij de bof heeft u 1 of 2 dikke wangen. Dat doet pijn.
- Het begint vaak met koorts en een ziek gevoel.
- Kauwen en slikken kunnen ook pijn doen.
- De oorzaak is een virus.
- De bof is heel besmettelijk.
- Het gaat vanzelf over. Na 1 of 2 weken bent u weer beter.
- Als u de BMR-prikken heeft gehad, is de kans klein dat u erg ziek wordt van het bofvirus.
Wat is de bof?
Bij de bof is de speekselklier in uw wang ontstoken. Uw wang is daardoor dik en pijnlijk.
De bof komt door een virus. Het is heel besmettelijk.
De ziekte komt in Nederland nog maar heel weinig voor. Dat komt doordat bijna alle kinderen tegen de bof worden ingeënt. Ze krijgen de BMR-prik tegen de bof, mazelen en rode hond. Kinderen krijgen deze prik 2 keer: als ze 14 maanden zijn en als ze 9 jaar zijn.
Lees ook over de bof bij kinderen.
Wat merk ik van de bof?
Meestal geen klachten of weinig klachten
Als u bent ingeënt tegen de bof, merkt u waarschijnlijk niets als u het bofvirus krijgt.
Als u wel klachten krijgt, gaat het meestal zo:
- Het begint met koorts (38 graden of hoger).
- U heeft spierpijn en hoofdpijn.
- U voelt zich ziek.
- De speekselklieren in uw wangen gaan ontsteken. Daardoor worden uw wangen dik. Meestal allebei, soms maar 1 wang.
Dit doet pijn. Vooral als u uw mond open doet. - Ook de speekselklieren onder uw tong en in uw keel kunnen dik worden. Dat geeft pijn bij kauwen en slikken.
- De klachten duren 1 of 2 weken.
Erge klachten
Heel soms krijgen mensen erge klachten van de bof. Die kans is iets groter als u niet bent ingeënt tegen de bof.
Erge klachten zijn:
- Ontsteking van organen.
Bijvoorbeeld de hersenen, het hersenvlies, de alvleesklier of de schildklier. - Doof worden aan 1 oor.
- Bij mannen kan 1 van de zaadballen gaan ontsteken.
Dat doet pijn in de bal. Die pijn kunt u ook onder in de buik voelen.
Door deze ontsteking kan een man onvruchtbaar worden. Dat komt heel weinig voor. - Vrouwen kunnen een ontsteking van de eierstokken krijgen. Dat geeft pijn links of rechts onder in de buik. Het komt bijna niet voor dat een vrouw daardoor onvruchtbaar wordt.
Al deze klachten komen maar heel weinig voor.
Waardoor komt de bof?
De bof komt door het bofvirus.
- Het virus zit in druppeltjes speeksel. Die druppeltjes komen in de lucht als u praat. Of als u hoest of niest.
- De druppeltjes kunnen ook op uw handen komen. En op bijvoorbeeld bestek, bekers en speelgoed.
- Zo gaat het virus van de ene persoon naar de ander.
Wat is een uitbraak van de bof?
Soms zijn er opeens meer mensen met de bof dan normaal. Dat heet een uitbraak van de bof.
Niet ingeënt
Er is soms een uitbraak van de bof in een gebied waar veel mensen wonen die zich niet laten inenten. Bijvoorbeeld door hun geloof. Mensen die niet ingeënt zijn tegen de bof krijgen vaak meer klachten.
Bij studenten
Sinds 2009 is er soms een uitbraak van bof bij studenten. Dat komt waarschijnlijk hierdoor:
- De BMR-prikken werken iets minder goed dan vroeger. Het bofvirus is namelijk een beetje veranderd. De prikken tegen de bof zijn gemaakt met een ouder bofvirus. Daardoor kun je toch een beetje ziek worden als je nu de bof krijgt.
- Het virus kan zich makkelijk verspreiden onder studenten. Die zien elkaar veel. Bijvoorbeeld in studentenhuizen, op de universiteit en als ze uitgaan.
Inhaal-prik
Bij een uitbraak van de bof kunnen mensen die nog niet ingeënt zijn soms een inhaal-prik krijgen. Dit is bijvoorbeeld zo voor:
- leraren op een school
- begeleiders op het kinderdagverblijf
- begeleiders en bewoners van een zorginstelling
De inhaal-prik kan er dan voor zorgen dat u niet de bof krijgt.
Hoe besmet ik anderen niet met de bof?
Als u het virus binnen krijgt, duurt het 2 tot 3 weken voordat u er klachten van krijgt. U bent wel al iets eerder besmettelijk. U kunt het virus doorgeven vanaf 2 dagen voordat de wang dik wordt tot 5 dagen daarna.
Andere mensen niet besmetten
- Was uw handen vaak met water en zeep.
- Gebruik een papieren zakdoek om in te niezen of hoesten. Of hoest in uw elleboog. Gebruik een papieren zakdoek maar 1 keer. Gooi hem dan weg.
- Vertel mensen om u heen dat u de bof heeft. Zoals de mensen met wie u woont, werkt of studeert. Zij weten dan dat ze het misschien ook kunnen krijgen.
- U hoeft niet thuis te blijven. U kunt de mensen uit uw omgeving al besmet hebben, voordat u ziek werd. Maar ga in de eerste 2 weken na het begin van uw klachten niet naar plekken waar veel mensen zijn. Zoals festivals en studentenfeesten.
Adviezen bij de bof
- Eet of drink geen zure dingen als dat pijn doet. Bijvoorbeeld sinaasappelsap of augurk. Van zuur gaan uw speekselklieren harder werken en dat kan pijn doen als ze ontstoken zijn.
- Als u koorts heeft:
- drink genoeg: drink elke dag 2 liter of meer
- doe dunne kleding aan die los om uw lichaam zit
- Neem genoeg rust.
U hoeft niet in bed te blijven. En u kan ook naar buiten als u wilt.
Medicijnen bij de bof
Er zijn geen medicijnen waar de bof sneller van over gaat.
U kunt paracetamol nemen als u pijn heeft of zich ziek voelt.
paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder bij de bof?
De bof gaat vanzelf over. De klachten zijn meestal na 1 of 2 weken weer weg. Ook uw wangen zijn dan niet meer dik.
Wanneer bellen bij de bof?
Bel uw huisarts of de huisartsenpost als u de bof heeft en 1 of meer van deze klachten:
- u wordt erg ziek
- u wordt suf
- overgeven
- erge hoofdpijn
- erge buikpijn
- u hoort plotseling niets meer met 1 of 2 oren
- bij mannen: pijn in 1 zaadbal. De pijn voelt u ook onder in uw buik.
- bij vrouwen: pijn aan 1 kant onder in uw buik
Denkt u dat u de bof heeft? Laat dit dan altijd uw huisarts weten. Ook als u weinig klachten heeft. De huisarts moet het melden bij de GGD als iemand de bof heeft. De GGD houdt bij hoeveel mensen de bof hebben.
Meer informatie over de bof
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn over de bof van het RIVM.