In het kort
- Cholesterol is een belangrijke stof voor het lichaam.
- Uw lichaam maakt zelf cholesterol aan en neemt het op uit voeding.
- Een verhoogd cholesterol is geen ziekte en geeft op zich geen klachten.
- Maar een overschot aan cholesterol kan de bloedvaten nauwer maken.
- Een verhoogd cholesterol is een risicofactor voor hart- en vaatziekten.
- Een hoog cholesterol wordt behandeld met een gezonde leefstijl en soms met medicijnen.
Verschijnselen van een hoog cholesterol
Een verhoogd cholesterol is geen ziekte en geeft op zich geen klachten. Maar als uw cholesterol jarenlang verhoogd is, kan de stof zich in de vaatwand ophopen. Uw bloedvaten worden daardoor nauwer en kunnen op den duur dicht gaan zitten. Dan kunt u problemen krijgen met hart en vaten, bijvoorbeeld angina pectoris (pijn op de borst), nierschade, een hartinfarct of een beroerte.
Verschillende soorten cholesterol
Er bestaat goed cholesterol (HDL-cholesterol) en slecht cholesterol (LDL-cholesterol). Het HDL-cholesterolgehalte van uw bloed mag hoog zijn, dat is juist goed voor uw vaten. Maar door een hoog LDL-cholesterolgehalte kunnen uw bloedvaten verstopt raken en heeft u meer kans op hart- en vaatziekten.
Risico op hart- en vaatziekten
Een hoog LDL-cholesterolgehalte is één van de risicofactoren voor het krijgen van hart- en vaatziekten. Andere factoren die de kans op hart- en vaatziekten vergroten zijn diabetes mellitus (suikerziekte), reumatoïde artritis, hoge bloeddruk, roken, stress, overgewicht, weinig lichaamsbeweging, ongezonde voeding en het drinken van meer dan 2 glazen alcohol per dag. De kans op hart- en vaatziekten is voor mannen groter dan voor vrouwen, en neemt toe naarmate u ouder wordt.
Iemand van hindoestaanse afkomst heeft een grotere kans op hart- en vaatziekten.
Om uw risico op hart- en vaatziekten te kunnen inschatten, kijken we naar alle risicofactoren samen.
Oorzaken van een hoog cholesterol
Het cholesterolgehalte van uw bloed verandert door wat u eet. Door ongezonde voeding gaat het gehalte omhoog. Ongezonde voeding wil zeggen: weinig groente en fruit, weinig volkorenproducten, veel suiker en veel vet.
Sommige mensen hebben aanleg voor een hoog cholesterol. Het lichaam maakt dan zelf te veel cholesterol aan. Hoe dat komt weten we niet. Uw cholesterol kan ook hoog zijn door een erfelijke stoornis in de vetstofwisseling. Dit komt bij 1 op de 450 mensen voor. In families met deze stoornis komen vaak al vóór het 65 levensjaar hart- en vaatziekten voor.
Onderzoek bij een hoog cholesterol
Het is verstandig om uw cholesterolgehalte te laten meten als er ook andere factoren zijn die uw kans op hart- en vaatziekten vergroten.
De cholesterolwaarden worden gemeten:
- als u een hart- of vaatziekte heeft of klachten die daarop wijzen, zoals angina pectoris (pijn op de borst bij inspanning), een hartinfarct of een beroerte;
- als u diabetes heeft;
- als uw nieren minder goed werken;
- bij een bloeddruk waarbij de bovendruk 140 mmHg of hoger is;
- bij mensen die roken en ouder dan 50 jaar;
- bij overgewicht;
- als u een ouder, broer of zus heeft die vóór het 65e jaar een hart- en vaatziekte had;
- of als u een ouder, broer, zus of kind heeft met een sterk verhoogd cholesterol.
Als uit al deze risicofactoren samen blijkt dat uw risico op hart- en vaatziekten echt verhoogd is, krijgt u adviezen voor een gezonde leefstijl. Daarnaast kan het zinvol zijn medicijnen te gebruiken die de kans op hart- en vaatziekten verminderen.
Het cholesterolgehalte wordt gemeten met een bloedprik. U moet hiervoor nuchter zijn, dat wil zeggen dat u tevoren niet mag eten of drinken, behalve water.
Adviezen bij een hoog cholesterol
Een hoog cholesterol vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Daarom is het verstandig om het cholesterolgehalte te verlagen, en om eventuele andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten aan te pakken. De belangrijkste maatregelen zijn:
- gezond eten
- voldoende bewegen
- stoppen met roken
- zo nodig afvallen
- matig zijn met alcohol
- vermindering van stress
Als u diabetes mellitus (suikerziekte), reumatoïde artritis of een hoge bloeddruk heeft, is het belangrijk dat die aandoeningen goed behandeld worden.
Is uw risico op hart- en vaatziekten hoog? Dan heeft u daarnaast medicijnen nodig om uw cholesterol te verlagen. Zo wordt uw risico op hart- en vaatziekten nog kleiner. Ook als u al een hart- en vaatziekte heeft, zijn een gezonde leefstijl en cholesterolverlagers zinvol. Daarmee verkleint u de kans op nieuwe problemen aan hart en vaten.
Hoe gaat het verder met een hoog cholesterol?
Een gezonde leefstijl blijft van groot belang.
Of en hoe vaak uw cholesterolgehalte gecontroleerd moet worden, hangt af van al uw risicofactoren voor hart- en vaatziekten.
Als u cholesterolverlagende medicijnen krijgt, wordt vooral uw LDL-cholesterol na 3 maanden gecontroleerd. Vervolgens elke 3 maanden tot het laag genoeg is.
Als u 1 jaar medicijnen gebruikt, bekijkt de huisarts of u ieder jaar bij de huisarts of de praktijkondersteuner op controle moet blijven komen. Dat is ook afhankelijk van uw andere risicofactoren.
Meer informatie over cholesterol
Voor meer informatie over cholesterol kunt u terecht bij het Voedingscentrum.
De informatie over cholesterol is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor huisartsen, de NHG-Standaard Cardiovasculair Risicomanagement.
