In het kort
- Cholesterol is belangrijk voor het lichaam.
- Uw lichaam maakt het zelf en neemt het op uit voeding.
- Een hoog cholesterol is geen ziekte. Het geeft geen klachten.
- Een hoog cholesterol kan de bloedvaten wel nauwer maken.
- Een hoog cholesterol vergroot daardoor het risico op hart- en vaatziekten.
- Bij een hoog cholesterol helpt gezond leven.
- Soms zijn ook medicijnen nodig.
Film
- Filmbestand .mp4
- Geluidsbestand .mp3
- Ondertitelingsbestand .srt
- © 2012-2023 NHG | Disclaimer
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof. Uw lichaam gebruikt cholesterol om cellen, hormonen en gal te maken.
Uw lichaam maakt cholesterol aan in de lever. Daarnaast neemt u cholesterol op uit de voeding.
Uw cholesterol wordt gemeten met een bloedprik. U mag gewoon eten voor de prik.
Klachten bij een hoog cholesterol
Een verhoogd cholesterol is geen ziekte. Het geeft geen klachten.
Als uw cholesterol jarenlang te hoog is, kan het in de wand van uw bloedvaten ophopen. Uw bloedvaten worden daardoor nauwer. Ze kunnen dan dicht gaan zitten.
Dit kan problemen geven met uw hart en bloedvaten. Bijvoorbeeld angina pectoris (pijn op de borst), nierschade, een hartinfarct of een beroerte.
Uw cholesterol samen met uw andere kenmerken en ziekten bepalen hoe hoog uw risico is op hart- en vaatziekten. Andere kenmerken zijn bijvoorbeeld:
- roken
- hoge bloeddruk
- diabetes (suikerziekte)
- nierschade
- reuma
- te weinig bewegen (sporten)
- ongezonde voeding
- overgewicht
- stress
Kijk voor meer informatie bij hart- en vaatziekten. Uw huisarts kan een overzicht van uw risico maken.
Oorzaken van een hoog cholesterol
- De hoeveelheid cholesterol in uw bloed verandert door wat u eet. Door ongezonde voeding gaat het omhoog. Ongezonde voeding wil zeggen: weinig groente en fruit, weinig volkorenproducten, veel suiker en veel verzadigd vet.
- Sommige mensen hebben aanleg voor een hoog cholesterol. Het lichaam maakt dan zelf te veel cholesterol aan. Hoe dat komt weten we niet.
- Uw cholesterol kan ook hoog zijn doordat hoog cholesterol in uw familie voorkomt. U heeft dan een erfelijk hoog cholesterol. Dit komt bij 1 op de 450 mensen voor. Bij erfelijk hoog cholesterol is het risico hoger om op jonge leeftijd hart- en vaatziekten te krijgen.
Hoeveel cholesterol zit er normaal in het bloed?
In uw bloed worden meestal 4 dingen gemeten: totaal cholesterol, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol en triglyceriden.
Hieronder vind u de normale waarden in het bloed (bij gezonde mensen die geen medicijnen gebruiken en nog geen hart- en vaatziekte hebben).
Totaal cholesterol
- Een totaal cholesterol onder de 5 mmol/L is goed.
- Meer dan 8 mmol/L noemen we sterk verhoogd.
LDL-cholesterol (slecht cholesterol)
- Een LDL-cholesterol onder de 3 mmol/L is goed. Door een hoger LDL-cholesterol kunnen uw bloedvaten verstopt raken.
Let op: als u een behandeling krijgt tegen hoog cholesterol, dan moet de waarde lager zijn. Kijk bij cholesterol en medicijnen.
HDL-cholesterol (goed cholesterol)
- Een HDL-cholesterol boven de 1 mmol/L is goed.
- Het HDL-cholesterol in uw bloed mag hoog zijn. Dat is juist goed voor uw bloedvaten.
Triglyceriden
- Triglyceriden onder de 2 mmol/L is goed.
- Een hogere waarde geeft een hoger risico op hart- en vaatziekten.
Als u wilt weten wat de waarde van uw cholesterol moet zijn als u medicijnen gebruikt, bijvoorbeeld omdat u al een hart- en vaatziekte heeft, kijk dan bij cholesterol en medicijnen.
Adviezen bij een hoog cholesterol
Een hoog cholesterol vergroot uw kans op ziekten van uw hart of bloedvaten. Daarom is het verstandig om uw cholesterol te verlagen. En ook om uw andere kenmerken aan te pakken die uw risico verhogen. De belangrijkste maatregelen zijn:
- Stoppen met roken.
- Gezond eten. Bekijk ook de film over gezond eten.
- Genoeg bewegen. Bekijk ook de film over meer bewegen.
- Zo nodig afvallen. Bekijk ook de film over gezond afvallen.
Misschien kunt u meedoen aan een leefstijl-programma. U leert gezond eten, gezond bewegen en uw gedrag veranderen waardoor u de gezonde gewoontes volhoudt. U krijgt hulp van een leefstijlcoach en diëtist. En een fysiotherapeut of oefentherapeut. Uw huisarts kan u er meer over vertellen. - Liever geen alcohol drinken.
Drinkt u wel alcohol, doe het dan niet elke dag en niet meer dan 1 glas alcohol per dag. - Vermindering van stress.
Als u ook diabetes (suikerziekte), reumatoïde artritis of een hoge bloeddruk heeft, is goede behandeling daarvan ook belangrijk.
Lees meer adviezen bij ziekten van hart of bloedvaten.
Wanneer medicijnen bij een hoog cholesterol?
Medicijnen zijn niet altijd nodig bij een hoog cholesterol. Dat hangt af van het overzicht van uw risico. Heeft u bijvoorbeeld alleen een hoog cholesterol en bent u verder gezond, dan zijn medicijnen meestal niet nodig.
Medicijnen zijn meestal wel nodig:
- als u al een hart- en vaatziekte heeft (bijvoorbeeld een hartinfarct of een beroerte) en uw LDL-cholesterol is te hoog
- als u diabetes mellitus heeft en uw LDL-cholesterol is te hoog
- als uw totaal cholesterol sterk verhoogd is (8 of hoger)
- als u meer kenmerken tegelijk heeft die uw risico op hart- en vaatziekten verhogen (zoals roken én hoge bloeddruk)
- bij een erfelijke hoog cholesterol.
Uw huisarts kan u vertellen of medicijnen in úw situatie zin hebben.
Als u medicijnen slikt, blijft het belangrijk om gezond te leven.
Hoe gaat het verder met een hoog cholesterol?
- Een gezonde leefstijl blijft van groot belang.
Bekijk de film: Een gezonde leefstijl volhouden. - U komt regelmatig bij de huisarts of praktijkondersteuner op controle.
U bespreek samen uw leefstijl: wat gaat goed en wat kan beter. Uw huisarts controleert uw bloeddruk en gewicht. - Tenminste elke 5 jaar wordt ook het cholesterol in uw bloed gemeten. Soms is controle van uw cholesterol eerder nodig. Bijvoorbeeld als uw risico al wel hoog is, maar nog net niet zo hoog dat u meteen medicijnen nodig heeft.
- Krijgt u medicijnen tegen hoog cholesterol, dan wordt uw cholesterol na 3 maanden gecontroleerd.
Vervolgens elke 3 maanden tot het laag genoeg is. Daarna is controle niet meer nodig. - Op oudere leeftijd kunt u met uw huisarts bespreken of u kunt stoppen met de cholesterol-medicijnen.
Meer informatie over cholesterol
Voor meer informatie over cholesterol en adviezen over voeding kunt u terecht bij:
- de Hartstichting
- het Voedingscentrum
De informatie over cholesterol hebben wij gemaakt met
- de richtlijn voor huisartsen: de NHG-Standaard Cardiovasculair Risicomanagement
- Kennisdocument Statines, MDR Polyfarmacie bij ouderen