In het kort
- Eczeem door erfelijke aanleg behandelt u met een crème of zalf die uw huid beschermt en vet houdt.
- De huidarts kan daarbij nog andere behandelingen adviseren:
- hormoonzalf
- zalf of crème die het afweersysteem onderdrukt
- een behandeling met UV-licht
- pillen
- prikken
Wat is eczeem door erfelijke aanleg?
Bij eczeem zitten er jeukende plekken op de huid, met schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes.
De plekken zijn rood als u een lichte huid heeft. De plekken zijn donkerder als u een getinte huid heeft.
Het eczeem zit meestal aan de binnenkant van de ellebogen, in de knieholten, op de enkels, in de nek of rond de ogen.
U heeft hier meestal altijd al last van gehad, als kind al. Soms wordt het erger, soms zijn de klachten weg.
Dit eczeem komt door een erfelijke aanleg. De medische naam hiervoor is constitutioneel eczeem.
U heeft met dit eczeem een grotere kans op hooikoorts en astma.
Hoe gaat het onderzoek bij de huidarts?
De huidarts (dermatoloog) stelt u vragen. Ook bekijkt hij uw huid heel goed. Zo kan de huidarts meestal al zien dat u eczeem heeft.
Twijfelt de huidarts of u eczeem heeft? Of is het nodig te weten of u allergisch bent? Dan kan meer onderzoek nodig zijn:
- Onderzoek naar allergie. Dit kan met bloedonderzoek, kleine prikjes vlak onder de huid of met plakkers op de huid.
- Onderzoek van een stukje huid (biopt.) De arts haalt een klein stukje huid weg. U krijgt een plaatselijke verdoving. In het laboratorium wordt de huid onder een microscoop onderzocht.
- Onderzoek naar een virus, bacterie of schimmel (huidkweek). De arts gaat met een wattenstaafje over uw huid. Dit gaat naar het laboratorium. Daar onderzoeken ze of u een virus, bacterie of schimmel op uw huid heeft.
Hoe gaat de behandeling bij de huidarts bij eczeem?
Een behandeling bij eczeem bestaat uit:
- een crème of zalf die uw huid vet houdt en beschermt
Bijvoorbeeld cetomacrogolzalf of lanettecrème. Er zitten geen medicijnen in. U kunt deze 1 of 2 keer per dag gebruiken. Vaker mag ook. - adviezen tegen jeuk
Er zijn nog meer behandelingen:
- pillen
- zalven met medicijnen
- prikken
- een behandeling met UV-licht
Elke behandeling heeft voordelen en nadelen. Uw arts bespreekt met u welke behandeling voor u het meest geschikt is. U kunt daarbij de keuzekaart met behandelingen gebruiken.
Heeft u een bacterie, schimmel of virus op uw huid? Dan krijgt u daar ook medicijnen voor. Bijvoorbeeld antibiotica (in zalf of pillen).
Keuzekaart: behandelingen
Gebruik de keuzekaart om samen met uw arts te beslissen welke behandeling het beste bij u past.
Adviezen bij eczeem
- Krab niet aan het eczeem. Krabben maakt eczeem en jeuk erger. Knip uw nagels vaak.
Wilt u gaan krabben, ga dan iets anders doen. Dan denkt u er minder aan. - Water en zeep drogen de huid uit. Voorkom dat uw huid uitdroogt. Een droge huid is gevoeliger en geeft meer jeuk.
Dit kunt u doen om te zorgen dat uw huid niet uitdroogt:- Baden of douchen: doe het
- niet te vaak (maximaal 2 of 3 keer per week)
- niet te warm (handwarm water, 37 graden, is prima)
- en niet te lang (maximaal 5 minuten)
- Gebruik geen zeep, shampoo of badschuim (of af en toe).
- U kunt een paar druppels olie in het badwater doen (sojaolie, arachideolie (pinda) of een andere olie zonder parfum).
- Na het wassen smeert u de huid direct in met een vette crème of zalf.
- Baden of douchen: doe het
- Draag kleren die los zitten. Het liefst van katoen.
Warmte of wol kan de huid namelijk irriteren. Dit kan het eczeem erger maken. - Kunt u door het eczeem uw werk niet goed doen? Of wordt het eczeem erger door uw werk, bijvoorbeeld omdat u veel met water werkt? Neem dan contact op met de bedrijfsarts. Met de bedrijfsarts kunt u bespreken of er aanpassingen in uw werk nodig zijn.
Eczeem is niet vies of besmettelijk. Elkaar aanraken en knuffelen is belangrijk en kan zeker geen kwaad.
Een behandeling met hormoonzalf
In hormoonzalf zitten medicijnen tegen ontstekingen (corticosteroïden). Er zijn lichte zalven (bijvoorbeeld hydrocortisonacetaat op de huid), sterkere (bijvoorbeeld triamcinolonacetonide op de huid) en nog sterkere (bijvoorbeeld betamethason op de huid, mometason op de huid en fluticason op de huid).
De huisarts kan eerst lichte zalf voorschrijven. Als die niet goed werkt, kan de huidarts u een sterkere zalf geven. Is het eczeem heel erg? Dan krijgt u gelijk een sterke hormoonzalf.
- U smeert de hormoonzalf 1 of 2 keer per dag. De huidarts vertelt u hoe vaak.
- De huidarts of apotheek vertelt hoeveel ('vingertoppen') zalf u per keer mag gebruiken.
- Smeer hormoonzalf alleen op de plekken waar eczeem zit.
- Wacht daarna minstens 1 uur. Dan smeert u de zalf of crème die uw huid beschermt op uw huid.
- Gebruik de hormoonzalf niet langer dan de huidarts u adviseert. De kans op bijwerkingen is dan klein.
- Stop niet opeens met de hormoonzalf. De klachten kunnen dan terugkomen.
De huidarts kan u een schema geven waarmee u het gebruik kunt afbouwen.
Bijwerkingen
- een dunnere huid
- rode adertjes (couperose)
- strepen in de huid (striae)
- haartjes kunnen harder groeien
- een wittere of juist donkerdere huid
- sneller verbranden in de zon.
Door de zalf of crème is uw huid gevoeliger voor zonlicht.
Ga niet zonnebaden of onder de zonnebank.
Gebruik een zonnebrandmiddel met minimaal factor 30 als u buiten bent.
fluticason op de huid
Fluticason behoort tot de bijnierschorshormonen of corticosteroïden. Op de huid toegepast remmen ze ontstekingen, verminderen schilfering, werken jeukstillend en verminderen zwelling.
Bijnierschorshormonen die op de huid worden gebruikt, zijn ingedeeld naar sterkte. Fluticason behoort tot de sterk werkzame bijnierschorshormonen.
Fluticason wordt bij veel huidaandoeningen gebruikt.
De belangrijkste aandoeningen waarbij artsen het voorschrijven zijn eczeem, psoriasis, jeuk en lupus erythematodes (LE).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.mometason op de huid
Mometason behoort tot de bijnierschorshormonen of corticosteroïden. Op de huid toegepast remmen ze ontstekingen, verminderen schilfering, werken jeukstillend en verminderen zwelling.
Bijnierschorshormonen die op de huid worden gebruikt, zijn ingedeeld naar sterkte. Mometason behoort tot de sterk werkzame bijnierschorshormonen.
Mometason wordt bij veel huidaandoeningen gebruikt. De belangrijkste aandoeningen waarbij artsen het voorschrijven zijn eczeem, psoriasis, jeuk en lupus erythematodes (LE).
Crème of zalf die de afweer onderdrukt bij eczeem
De huidarts kan een crème of zalf voorschrijven die het afweersysteem onderdrukt. De ontstekingen gaan daardoor weg. In de crème zit het medicijn tacrolimus op de huid of pimecrolimus op de huid.
Meestal worden de jeuk en roodheid al in 1 week minder.
- U hoort van de arts hoe vaak u smeert. Meestal is dit 2 keer per dag.
- De huidarts of apotheek vertelt hoeveel ('vingertoppen') zalf u per keer mag gebruiken.
- Smeer de zalf of crème alleen op de plekken waar het eczeem zit.
- Stop niet opeens met de crème of zalf. De klachten kunnen dan erger worden. De huidarts kan u een schema geven waarmee u de zalf of crème kunt afbouwen.
Bijwerkingen
- Een branderig gevoel, jeuk en roodheid. Dit gaat meestal na 2 weken over.
Blijven de klachten? Bespreek het met de huidarts. - Sneller verbranden in de zon. Door de zalf of crème is uw huid gevoeliger voor zonlicht.
Ga niet zonnebaden of onder de zonnebank.
Gebruik een zonnebrandmiddel met minimaal factor 30 als u buiten bent. - Rode vlekken op uw huid na het drinken van alcohol.
pimecrolimus op de huid
Pimecrolimus is een afweeronderdrukker (immuno-suppressivum). Het remt ontstekingen en afweerreacties.
Artsen schrijven het voor bij eczeem. Artsen schrijven het soms voor bij psoriasis en overige huid- en slijmvliesaandoeningen, zoals lichen sclerosus en lichen planus.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.tacrolimus
Tacrolimus is een afweeronderdrukker (immuno-suppressivum). Het remt ontstekingen en afweerreacties.
Artsen schrijven het voor na een orgaantransplantatie om afweerreacties te onderdrukken.
Artsen schrijven het soms voor bij nierziekten, zoals glomerulosclerose en nefrotisch syndroom.
tacrolimus op de huid
Tacrolimus is een afweeronderdrukker (immuno-suppressivum). Het remt ontstekingen en afweerreacties.
Artsen schrijven het voor bij eczeem. Artsen schrijven het soms voor bij psoriasis, lichen sclerosus en lichen planus.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Een behandeling met licht (lichttherapie) bij eczeem
Zonlicht kan helpen tegen eczeem. Zonlicht bestaat onder meer uit UV-A en UV-B licht. UV-B licht werkt het beste tegen eczeem.
Bij lichttherapie staat u zonder kleren in een hokje met lampen. U krijgt UV-B licht op uw huid.
U draagt een speciaal brilletje. Dit beschermt uw ogen.
Meestal is het 2 of 3 keer per week. U hoort van de huidarts hoe vaak u komt.
Bijwerkingen:
- Een droge huid.
Smeer uw huid na de behandeling in met een beschermende crème. - Verbranding van uw huid.
Uw huid kan tijdens de behandeling verbranden. Ook na de behandeling kunt u buiten sneller verbranden. Door de lichttherapie heeft uw huid al veel zonlicht gehad.
Blijf dus uit de zon. Moet u toch buiten zijn, bedek uw huid dan. Gebruik een zonnebrandcrème met factor 30 of meer. - Misselijkheid door het medicijn (psoraleen).
De huidarts of verpleegkundige kan u een medicijn geven tegen de misselijkheid.
Een behandeling met pillen
Pillen die uw afweer onderdrukken
Werken zalven of crèmes niet of is het eczeem heel erg? Dan kan de huidarts pillen voorschrijven die uw afweer onderdrukken:
- corticosteroïden, bijvoorbeeld prednison
U slikt deze pillen meestal 1 of 2 weken.
De kans op bijwerkingen is klein. - ciclosporine, azathioprine, mycofenolzuur of methotrexaat
Ciclosporine werkt meestal na 1 tot 2 weken. Bij de andere pillen kan het 3 tot 4 maanden duren voordat u iets merkt.
Deze medicijnen kunt u een langere tijd gebruiken.
Medicijnen die uw afweer onderdrukken kunnen bijwerkingen geven. Daarom komt u vaker op controle bij de arts voor onderzoek van uw bloed.
Gebruikt u azathioprine of ciclosporine? Dan kan wisselen van merk grote problemen geven. Artsen, apothekers en zorgverzekeraars hebben afgesproken dat u bij deze medicijnen niet zomaar van merk mag wisselen. Gebeurt dit toch? Bespreek het met de apotheker.
Lees hier meer over de afspraak over wisselen van merk.
Medicijnen tegen jeuk (antihistamine-pillen)
Deze pillen werken tegen allergieën. Voorbeelden zijn cetirizine en loratadine.
Ze helpen soms ook tegen jeuk bij eczeem. Vooral bij mensen die ook allergieën hebben. Van sommige soorten antihistamine kunt u slaperig worden. Dat kan helpen als u vooral ’s nachts last heeft van jeuk. U slaapt beter door.
azathioprine
Azathioprine onderdrukt afweerreacties van het lichaam.
Artsen schrijven het voor bij verschillende aandoeningen, zoals na een transplantatie om afweerreacties te onderdrukken, bij chronische darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, reumatoïde artritis, multiple sclerose (MS), de spierziekte myasthenia gravis en lupus erythematodes (LE).
Artsen schrijven het ook voor bij bepaalde ernstige huidaandoeningen, zoals pemphigus vulgaris, dermatomyositis, polymyositis en zeer ernstig eczeem.
Verder schrijven ze het voor bij bepaalde bloedstollingsziekten, bij bloedarmoede door afbraak van de rode bloedcellen en bij een bepaalde vorm van chronische leverontsteking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.cetirizine
Cetirizine is een anti-allergiemedicijn.
Het wordt gebruikt bij verschillende vormen van allergie, zoals hooikoorts, langdurig ontstoken neusslijmvlies, ontstoken ogen door allergie, netelroos en jeuk.
loratadine
Loratadine is een anti-allergiemedicijn.
Het wordt gebruikt bij verschillende vormen van allergie, zoals hooikoorts, langdurig ontstoken neusslijmvlies, ontstoken ogen door allergie, netelroos en jeuk.
mycofenolzuur
Mycofenolzuur is een afweeronderdrukker (immuno-suppressivum). Het remt ontstekingen en afweerreacties.
Artsen schrijven het voor om afweerreacties te onderdrukken na orgaantransplantaties, zoals van hart, lever of nier, en na beenmergtransplantatie (stamceltherapie).
Artsen schrijven het soms voor bij zeer ernstige vormen van chronisch eczeem, bij nierziekten door lupus erytematodes (LE) en bij vaatwandontsteking, zoals de ziekte van Wegener.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Keuzekaart: welke pillen
Gebruik de keuzekaart om samen met uw arts te beslissen welke behandeling met pillen (of injecties) het beste bij u past.
Prikken bij eczeem
Als andere medicijnen onvoldoende helpen, kan de huidarts dupilumab voorschrijven.
Hierin zit een speciaal eiwit. Dit eiwit stopt andere eiwitten die bij eczeem ontstekingen in uw huid veroorzaken.
- Dupilumab moet vlak onder de huid gespoten worden. U kunt dit zelf doen als u dat wilt. U krijgt dan eerst uitleg van de huidarts of een verpleegkundige.
- U begint de behandeling met 2 prikken. Daarna is elke 2 weken 1 prik nodig.
- Hoe lang de prikken nodig zijn, hoort u van de huidarts.
Bijwerkingen
- roodheid, jeuk of een dikkere huid op de plek van de prikken
- hoofdpijn
- een oogontsteking, bijvoorbeeld een ontsteking van de randen van uw oogleden
- een koortslip of blaasjes op de huid
dupilumab
Dupilumab remt afweerreacties van het lichaam. Het behoort tot de groep van interleukine-remmers.
Dupilumab is een biologisch medicijn (biological). Dit betekent dat het medicijn wordt gemaakt van eiwitten van levende cellen.
Artsen schrijven het voor bij ernstig astma, bij eczeem en bij langdurige neusbijholtenontsteking met bultje(s) in de neus (neuspoliep). Verder bij slokdarmontsteking (eosinofiele oesofagitis) en bij een jeukende huidziekte (prurigo nodularis).
Hoe gaat het verder na de behandeling bij eczeem door erfelijke aanleg?
Eczeem door erfelijke aanleg gaat niet over. Als uw klachten weg zijn na een behandeling, kunt u later weer klachten krijgen. Soms pas na jaren.
U bespreekt met de huidarts wanneer u op controle komt.
Wanneer de huidarts bellen bij eczeem door erfelijke aanleg?
Maak een afspraak met de huidarts bij 1 of meer van deze klachten:
- als uw eczeem erger is geworden
- als uw huid rood en pijnlijk is
- als er pus uit uw huid komt
- als u blaasjes op uw huid heeft die pijn doen
- als u last heeft van bijwerkingen door uw medicijnen
- als u zich zorgen maakt
Meer informatie over eczeem door erfelijke aanleg
Meer informatie over eczeem door erfelijke aanleg vindt u:
- bij de Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem (VMCE).
De vereniging organiseert ook contact tussen mensen met eczeem. Samen met anderen hebben zij ook de app Smeerwijzer gemaakt. - op de website van UMC Utrecht: schema's om hormoonzalf af te bouwen.
We hebben de teksten over naar de huidarts met eczeem gemaakt met de medisch specialistische richtlijn constitutioneel eczeem.