In het kort
- Voor de operatie bespreekt de chirurg met u hoe de operatie gaat.
- Met de anesthesist kiest u de verdoving: narcose of een ruggenprik.
- Vaak kunt u al enkele uren na de operatie gaan oefenen met lopen.
- De meeste mensen blijven 2 tot 5 dagen in het ziekenhuis.
Wat is een kunstheup?
De heup is de plek waar het bekken vastzit aan het been. Het heupgewricht bestaat uit een kom (in het bekken, 1) en een kop (aan het dijbeen). De kom en kop passen precies in elkaar.
Ook een kunstheup bestaat uit een heupkom (2) en heupkop (3).
Aan de heupkop zit een metalen staaf (4, de steel). Daarmee maakt de chirurg de heupkop vast aan het dijbeen. Dit heet een totale heupprothese.
Voorbereiding op de heupvervanging
De operatie bespreken met de orthopedisch chirurg
U maakt een afspraak met de orthopedisch chirurg die de operatie gaat doen. De chirurg bespreekt onder meer met u:
- Hoe de operatie gaat.
De chirurg kan opereren via de achterkant van uw bovenbeen, via de zijkant van uw bovenbeen of via uw lies. Dat is dan ook de plek waar u een litteken krijgt. Bespreek met de chirurg wat in uw situatie het beste is. - Welke kunstheup geschikt is.
- Als u medicijnen gebruikt: of en wanneer u daarmee moet stoppen voor de operatie. En wanneer u ze weer kunt gaan gebruiken.
- Wat u zelf kunt doen voor een goed herstel.
Het kan bijvoorbeeld goed zijn om al voor de operatie (extra) oefeningen te doen om uw spieren sterker te maken. - Wat u kunt verwachten na de operatie.
- Wat u moet regelen voor na de operatie.
Bijvoorbeeld hulp bij uw huishouden, zorg voor uw gezin, opname in een revalidatiecentrum als u niet thuis kunt revalideren.
Schrijf uw vragen van tevoren op. Dan vergeet u niets te vragen tijdens het consult. U kunt ook iemand meenemen naar het consult.
Verdoving kiezen met de anesthesist
Ook heeft u een gesprek met de anesthesist over de verdoving en pijnbestrijding. U kunt kiezen voor narcose of voor een plaatselijke verdoving (ruggenprik).
Welke voor- en nadelen heeft narcose?
- U wordt in slaap gehouden, u merkt niets van de operatie.
- Meestal is beademing nodig. Daarvoor krijgt u een buisje in uw keel. U kunt na de operatie keelpijn hebben.
- U kunt nog een paar dagen suf, slaperig en somber zijn.
Welke voor- en nadelen heeft een plaatselijke verdoving?
- Het gebied rond uw heup wordt verdoofd. U bent wakker tijdens de operatie. Als u niet wakker wilt blijven, kunt u een licht slaapmiddel krijgen.
- Soms werkt de plaatselijke verdoving niet goed. U krijgt dan toch nog een narcose.
- U kunt tot een paar uur na de operatie uw heup niet bewegen.
- Na een plaatselijke verdoving bent u sneller fit dan na een narcose.
De anesthesist helpt u een goede keuze te maken.
Antibiotica
De chirurg of de anesthesist vraagt of u overgevoelig bent voor de antibiotica amoxicilline of penicilline. U krijgt deze antibiotica vóór de operatie. Ze verkleinen de kans dat u een infectie oploopt. Als u hier overgevoelig voor bent, krijgt u een ander soort antibioticum.
Fysiotherapie vooraf
De chirurg kan u aanraden om oefeningen te doen voordat u geopereerd wordt. Bijvoorbeeld om te oefenen met kruklopen, uw spieren sterker te maken of om te leren hoe u het risico op vallen vermindert.
Stoppen met roken
Rookt u? Roken is slecht voor uw herstel na de operatie:
- Uw wond geneest minder goed.
- U heeft meer kans op een infectie na de operatie.
- U heeft meer kans op benauwdheid en misselijkheid na de operatie.
Probeer vanaf 6 weken vóór de operatie te stoppen met roken. Rook niet totdat de wond goed is genezen. Helemaal stoppen is natuurlijk nog beter voor uw gezondheid.
amoxicilline
Amoxicilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Het werkt tegen infecties met bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij veel soorten infecties met bacteriën, zoals:
- luchtweginfecties (longontsteking, acute bronchitis, middenoorontsteking, bijholteontsteking, keelpijn door keelontsteking);
- blaasontsteking, ook nierbekkenontsteking en prostaatontsteking;
- geslachtsziekten (SOA), namelijk chlamydia en gonorroe;
- Lymeziekte;
- maag- of darmzweer;
- huidontsteking;
- hersenvliesontsteking.
Artsen schrijven amoxicilline ook voor als er waarschijnlijk sprake is van een longontsteking door het Corona-virus (COVID-19).
Wat gebeurt er op de dag van de heupvervanging?
U blijft waarschijnlijk 2 tot 5 dagen in het ziekenhuis.
Op de dag van de operatie moet u nuchter zijn.
- Vanaf 6 uur voor de operatie mag u niets meer eten. U kunt dan nog wel water, thee, koffie (zonder melk) of vruchtensap (zonder vruchtvlees) drinken.
- Vanaf 2 uur voor de operatie mag u ook niets meer drinken, behalve een slokje water als u medicijnen moet innemen.
Tijdens de operatie verwijdert de chirurg uw eigen heupgewricht en plaatst hij/zij de kunstheup. De chirurg kan dit doen via de achterkant van uw bovenbeen, via de zijkant van uw bovenbeen of via uw lies.
Dat is dan ook de plek waar u een litteken krijgt. Het litteken is meestal rond de 15 centimeter lang, soms kleiner.
Zijn er risico’s bij een heupvervanging?
Problemen die tijdens en na een heupvervanging kunnen ontstaan zijn:
- Nabloeding.
De kans hierop is het grootst in de eerste 24 uur na de operatie. U krijgt een drukverband om nabloeding te voorkomen. - Wondinfectie.
Een wondinfectie kan enkele dagen na de operatie ontstaan. - Trombose (een bloedstolsel).
- Zo nodig krijgt u medicijnen die de kans hierop verminderen. Dat zijn tabletten of injecties in uw buik of been.
Het kan zijn dat u deze medicijnen enkele weken moet gebruiken. - Verder krijgt u in het ziekenhuis soms een steunkous. Deze draagt u zolang u medicijnen gebruikt om trombose te voorkomen. Meestal is dat 6 weken.
- Een infectie in de kunstheup. Bij een infectie wordt de kunstheup schoongespoeld. Daarvoor maakt de chirurg uw heup opnieuw open door hetzelfde litteken. Alle onderdelen worden schoongespoeld met een zoutoplossing. U krijgt ook antibiotica. Eerst via een infuus en later met pillen. Heel soms moet de kunstheup weer verwijderd worden.
- Een breuk in het dijbeen of het bekken.
- Soms is na de operatie het ene been langer dan het andere.
- Soms raakt een zenuw beschadigd. Daardoor kunt u bijvoorbeeld uw voet niet goed optillen. Dit herstelt meestal weer helemaal binnen een jaar.
- De kunstheup kan loslaten.
- De kop van de kunstheup kan uit de kom schieten. Dit heet heupluxatie.
De kans hierop is het grootst in de eerste 3 maanden na de operatie.
Na een heupvervanging
- Na de operatie krijgt u een aantal controles. Uw bloeddruk wordt gemeten en uw bloedwaarden gecontroleerd.
- Het is mogelijk dat er een dun slangetje (drain) in de operatiewond zit. De drain zorgt ervoor dat bloed en wondvocht uit de wond kan. Een drain wordt meestal na een dag weer verwijderd.
- Bijna altijd geldt: hoe sneller u weer beweegt, hoe beter.
Het is goed om al binnen 4 uur te gaan bewegen. Een fysiotherapeut of een verpleegkundige helpt met zitten, opstaan uit een stoel en lopen (eerst met krukken). De fysiotherapeut vertelt u welke bewegingen u voorlopig beter niet kunt maken en welke oefeningen u kunt doen.
U mag naar huis zodra u genoeg hersteld bent. Soms is het nodig om eerst naar een revalidatiecentrum te gaan waar u verder aansterkt.
Meer informatie over kunstheup
Wilt u meer weten over heupvervanging dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
- ReumaNederland
- De Nederlandse Orthopaedische Vereniging: zorgvoorbeweging.nl
- Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en met de vergelijkingshulp zoeken naar de zorgaanbieder die het best bij uw wensen past.
- Met behulp van de Keuzekaart Artrose in de heup kunt u zien welke mogelijke behandelingen er zijn en welke het beste bij u past.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over kunstheupen.