In het kort
- Er zijn medicijnen tegen psychose die je kunt gebruiken als je zwanger bent.
- Bespreek met je arts de voordelen en nadelen van deze medicijnen.
- Er is een kans dat de medicijnen invloed hebben op de ontwikkeling van je baby.
- Je bevalt in het ziekenhuis.
- Na je bevalling zal een team van artsen extra goed letten op jou en je baby.
Zwanger en psychoses
Misschien had je voor je zwangerschap al last van psychoses. Soms worden deze klachten erger als je zwanger bent.
Het kan ook dat je tijdens je zwangerschap voor het eerst last krijgt van psychoses.
Als je klachten heel erg zijn, is het soms beter medicijnen te nemen dan om (weer) een psychose te krijgen. Dat is beter voor jouzelf en je baby.
Het is niet zeker of de medicijnen veilig zijn voor de baby in je buik. Daarom kijk je heel goed samen met je arts of je dit risico wilt nemen.
De huisarts, gynaecoloog, kinderarts en psychiater kijken dan samen met jou welke medicijnen voor jou het beste zijn.
Soms krijg je advies van een speciaal team (POP-team) bij jou in de buurt. Dit team bestaat uit specialisten in zwangerschap en problemen met gedachten en gevoelens.
Wat zijn medicijnen tegen psychose?
Medicijnen tegen psychose (antipsychotica) helpen zo:
- Ze maken de kans kleiner dat je een psychose krijgt.
- Ze helpen ook om uit een psychose te komen: ze maken stemmen in je hoofd, nare gedachten en angst minder.
- Ze helpen om beter te kunnen denken en om je rustiger te maken.
Hoe gaat een behandeling met medicijnen tegen psychose als je zwanger bent of wilt worden?
De huisarts, gynaecoloog en psychiater kijken samen met jou welk medicijn tegen psychose voor jou het beste is.
Voorbeelden van medicijnen tegen psychose zijn: haloperidol, penfluridol, zuclopentixol, aripiprazol, olanzapine, risperidon of quetiapine.
Je krijgt zo weinig mogelijk van het medicijn.
aripiprazol
Aripiprazol is een atypische antipsychotica. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, depressie en onrust.
haloperidol
Haloperidol hoort tot de klassieke antipsychotica. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, dementie, tics, dwangstoornissen, misselijkheid en braken.
olanzapine
Olanzapine is een atypische antipsychoticum. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, posttraumatische stressstoornis en ernstige misselijkheid.
penfluridol
Penfluridol hoort tot de klassieke antipsychotica. Het vermindert in de hersenen onder andere het effect van de natuurlijk voorkomende stof dopamine. Hierdoor nemen psychosen af.
Artsen schrijven het voor bij psychose en schizofrenie.
quetiapine
Quetiapine is een atypisch antipsychoticum. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, depressie en onrust. Ook wanneer u te blij bent en te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt (manie). Ook kunnen artsen het voorschrijven bij dwangstoornissen.
risperidon
Risperidon hoort tot de atypische antipsychotica. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, manie, schizofrenie, onrust en dementie. Ook kunnen artsen het voorschrijven bij tics bij de ziekte Gilles de la Tourette. En bij dwangstoornissen en bij posttraumatische stressstoornis.
zuclopentixol
Zuclopentixol behoort tot de klassieke antipsychotica. Het vermindert in de hersenen onder andere het effect van de natuurlijk voorkomende stof dopamine. Hierdoor nemen onder andere psychosen en onrust af.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie en onrust.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het als je medicijnen tegen psychose gaat gebruiken?
De arts controleert regelmatig of het gebruik van het medicijn bij jou goed gaat.
Soms krijg je na een paar weken iets meer of minder van het medicijn. Dat hangt af van hoe jouw lichaam op het medicijn reageert. En hoe je lichaam verandert in de zwangerschap.
Of je beter wel of geen medicijnen tegen psychose kunt gebruiken tijdens je zwangerschap hangt af van:
- hoe gevoelig je bent voor psychoses
- hoe erg je psychoses zijn
- welke soort psychoses je hebt
- of je deze medicijnen al eerder hebt gebruikt
- hoe vaak je psychoses hebt gehad
- hoe lang psychoses bij jou duren
- of je nog andere ziekten of problemen hebt
- of psychoses in je familie voorkomen
Voordelen en nadelen van medicijnen tegen psychose als je zwanger bent of wilt worden
Voordelen van medicijnen gaan gebruiken:
- De kans op een psychose wordt kleiner.
- Je bent in je zwangerschap minder angstig.
- Bij sommige soorten medicijnen kun je borstvoeding geven, bijvoorbeeld bij haloperidol, olanzapine en quetiapine.
Nadelen van medicijnen gaan gebruiken:
- Er is een kans dat de medicijnen invloed hebben op de ontwikkeling van je baby.
- Wanneer je wilt stoppen met het medicijn, kan dat niet opeens. Je kunt dan erge klachten (ontwennings-verschijnselen) krijgen. Zoals misselijkheid, zweten, onrust of spierpijn. Of (weer) een psychose krijgen.
Als je wilt stoppen, maak je samen met je arts een plan om steeds minder medicijn te gaan gebruiken. - Bij sommige medicijnen heb je iets meer kans om zwangerschapsdiabetes te krijgen.
- Het is onzeker of je even snel of minder snel zwanger wordt als je medicijnen tegen psychose slikt.
- Bij sommige medicijnen kun je geen borstvoeding geven.
haloperidol
Haloperidol hoort tot de klassieke antipsychotica. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, dementie, tics, dwangstoornissen, misselijkheid en braken.
olanzapine
Olanzapine is een atypische antipsychoticum. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, posttraumatische stressstoornis en ernstige misselijkheid.
quetiapine
Quetiapine is een atypisch antipsychoticum. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, depressie en onrust. Ook wanneer u te blij bent en te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt (manie). Ook kunnen artsen het voorschrijven bij dwangstoornissen.
Zijn medicijnen tegen psychose veilig voor mijn baby?
Er is een kans dat de medicijnen invloed hebben op de ontwikkeling van je baby.
Voor de zekerheid geeft de arts je zo weinig mogelijk van het medicijn.
De bevalling als ik medicijnen tegen psychose gebruik
Je bevalt in het ziekenhuis.
De arts let extra goed op je baby in de eerste 24 uur na de geboorte.
Misschien wordt je baby te vroeg geboren of beweegt je baby te weinig. Dan blijft je baby langer in het ziekenhuis. De arts blijft dan langer op je baby letten.
Na de geboorte van je baby moet je nog een tijdje doorgaan met de medicijnen. Dan is de kans kleiner dat je na de bevalling een psychose krijgt. Je bespreekt met je arts hoe lang dat is.
Wat kan ik zelf doen om een psychose te voorkomen?
Heb je al eerder een psychose gehad? Dan is het belangrijk om vóór of tijdens je zwangerschap samen met je arts een plan te maken om een psychose te voorkomen. Daarin komt te staan:
- wat bij jou de klachten zijn die je krijgt voordat de psychose echt begint
- waardoor bij jou een psychose kan beginnen (bijvoorbeeld bij stress of iets anders)
- wat jij en je familie of vrienden het beste kunnen doen als je de eerste klachten krijgt
Ook kun je een crisiskaart maken met je behandelaar of iemand met ervaring met psychoses.
Deze kun je altijd bij je dragen. Dit is voor als het ineens niet goed met je gaat. Je kunt de kaart dan laten zien aan iemand die op dat moment bij jou in de buurt is. Of aan een hulpverlener.
Wanneer bel ik een arts als ik zwanger ben en gevoelig voor psychoses?
Je hebt veel controles bij artsen en verloskundigen, ook als het goed met je gaat. Vraag snel hulp als je denkt dat het niet goed met je gaat.
Bel een arts bij 1 of meer van de volgende klachten:
- als je merkt dat je de eerste klachten voor een psychose krijgt
- als je klachten erger worden: je wordt angstiger en voelt je meer in de war
- als je je gewone activiteiten niet meer goed kunt doen
- als je moeite hebt met voor je baby zorgen
Bel 112 bij direct gevaar. Bijvoorbeeld:
- als je denkt aan de dood, of plannen maakt om jezelf of je baby iets aan te doen
- als je je ineens heel erg ziek voelt
Je kunt ook (dag en nacht) de hulpdienst bellen, bijvoorbeeld als je denkt aan zelfdoding: 113 of 0800-0113 (gratis). Of chatten via www.113.nl.
Meer informatie over zwangerschap en medicijnen tegen depressie of psychose
Wij hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor specialisten over zwangerschap en medicijnen tegen depressie of psychose.