Ik heb een nierbekkenontsteking

In het kort

Bij nierbekkenontsteking heeft u 1 of meer van deze klachten:
- koorts, koude rillingen
- ziek gevoel of misselijkheid
- pijn in uw rug of zij, aan één of beide kanten
Antibiotica zijn altijd nodig bij nierbekkenontsteking.
Drink veel (2 tot 3 liter, bijvoorbeeld water of thee).
Slikt u antibiotica? Bel dan de huisarts of huisartsenpost als 1 of meer van deze punten klopt voor u:
- uw klachten worden binnen 2 dagen niet minder
- de koorts verdwijnt niet binnen 2 dagen
- u wordt steeds zieker

Wat is het

Wat is een nierbekkenontsteking?

Bij een nierbekkenontsteking is het nierbekken ontstoken. Dit kan in één of beide nieren voorkomen. Het komt door bacteriën.

Het nierbekken zit aan de onderkant van de nier. Het is een soort trechter waarin urine wordt opgevangen. Uw nieren maken de urine (plas). De urine stroomt vanuit het nierbekken via de urineleider naar de blaas.

Wat merk ik

Wat merk ik bij een nierbekkenontsteking?

Bij een nierbekkenontsteking wordt u plotseling ziek met 1 of meer van deze klachten:

hoge koorts (in het begin en bij ouderen is er soms geen koorts)
koude rillingen
misselijk zijn
pijn in uw rug of zij, aan 1 of beide kanten
verward zijn bij ouderen (delier)

Bij een nierbekkenontsteking kunt u ook 1 of meer klachten van een blaasontsteking hebben, maar dat hoeft niet:

Plassen doet pijn of geeft een branderig gevoel.
U voelt vaker dat u moet plassen. Maar u plast elke keer maar een klein beetje.
Het gevoel te moeten plassen kan al pijn doen.
De plas ziet er anders uit (troebel) of er kan bloed in zitten.
De plas kan sterk ruiken of vies ruiken.

Oorzaken

Waardoor komt een nierbekkenontsteking?

Een nierbekkenontsteking komt door bacteriën:

Bacteriën komen via de plasbuis in de blaas.
Vanuit de blaas gaan ze via de urineleiders naar het nierbekken en de nieren.
Hier gaan ze vastzitten en zorgen ze voor ontsteking.

Vaak is het de bacterie die bij iedereen in de darm leeft. Deze zit ook rond de anus (poepgat) en de plasbuis.

Heel soms komt de bacterie via het bloed bij het nierbekken.

De kans op een nierbekkenontsteking is iets groter bij:

kinderen
zwangeren
mannen
verminderde weerstand, bijvoorbeeld door diabetes of medicijnen
een slangetje in de blaas (blaaskatheter)
nierstenen of blaasstenen

Soms komt een nierbekkenontsteking door andere problemen van de blaas of nieren. Vooral problemen die ervoor zorgen dat na het plassen urine achterblijft in de blaas. Bijvoorbeeld door een verzakking, plasproblemen bij oudere mannen, na een beroerte of bij dementie.

Onderzoek

Onderzoek bij klachten van een nierbekkenontsteking

Bel de huisarts en vertel welke klachten uw heeft. De huisarts zal u meestal willen onderzoeken.
Breng uw plas (urine) voor onderzoek naar de praktijk.
Vang het liefst ’s ochtends de eerste plas op. Andere maatregelen zijn niet (meer) nodig om uw plas op te vangen.
Plas in een schoon potje en sluit dit goed af
Breng het potje met urine binnen 2 uur naar de assistente van de huisarts.
Kunt u het pas later brengen? Zet het potje dan na het plassen meteen in de koelkast en breng het binnen 24 uur.
Vul deze vragenlijst in en geef het samen met het potje urine aan de assistente.
De uitslag is er meestal binnen 1 dag. Bel de assistente en vraag naar de uitslag.

Als de huisarts denkt aan een nierbekkenontsteking, dan is ook een ander onderzoek (kweek) van de urine nodig. Uit de kweek komt welke bacterie de ontsteking veroorzaakt. En voor welke medicijnen (antibiotica) de bacterie gevoelig is. De uitslag van de kweek duurt 1 week. Bel de assistente en vraag naar de uitslag.

Vragenlijst bij het urine onderzoek pdf 50.46 KB

Adviezen

Wat kan ik zelf doen bij een nierbekkenontsteking?

Drink veel (2 tot 3 liter, bijvoorbeeld water of thee).
Plas meteen als u voelt dat u moet plassen.
Plas de blaas helemaal leeg.
Zo zorgt u dat de urine goed doorstroomt en niet in de blaas achterblijft. Bacteriën kunnen dan ook niet in de blaas blijven zitten.
Als u misselijk bent en moet overgeven, drink dan kleine beetjes in plaats van een groot glas ineens. Dan houdt u het vocht beter binnen.

Medicijnen

Medicijnen bij een nierbekkenontsteking

Bij een nierbekkenontsteking krijgt u antibiotica. Antibiotica doden de bacteriën die de ontsteking veroorzaken.

Meestal begint u met het antibioticum ciprofloxacine. Dat helpt tegen de meeste bacteriën.
Na 1 week weet de huisarts welke bacterie u heeft. Dit komt uit de urinekweek. Bel de assistente en vraag naar de uitslag!
Als uw bacterie ook voor andere antibiotica gevoelig is, dan krijgt u nu andere antibiotica. Bijvoorbeeld amoxicilline met clavulaanzuur of co-trimoxazol. U stopt dan met slikken van ciprofloxacine.
Dit is omdat ciprofloxacine ernstige bijwerkingen kan hebben. Bijvoorbeeld nierproblemen of leverproblemen. Andere antibiotica hebben minder kans op deze bijwerkingen.
Door ciprofloxacine te stoppen willen artsen ook voorkomen dat bacteriën hiervoor ongevoelig worden.
De huisarts vertelt u hoe lang u de antibiotica moet slikken.

Blijf de pillen elke dag slikken tot ze op zijn. Ook als u geen klachten meer heeft. Anders kunnen bacteriën achterblijven en krijgt u weer nierbekkenontsteking.

Pijn of misselijk?

Bij veel pijn kunt u een paar dagen een pijnstiller nemen. Bijvoorbeeld paracetamol: neem het 3 (tot 4) keer per dag. Slikt 2 pillen van 500 mg tegelijk.

amoxicilline

Amoxicilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Het werkt tegen infecties met bacteriën.

Artsen schrijven het voor bij veel soorten infecties met bacteriën, zoals:

luchtweginfecties (longontsteking, acute bronchitis, middenoorontsteking, bijholteontsteking, keelpijn door keelontsteking);
blaasontsteking, ook nierbekkenontsteking en prostaatontsteking;
geslachtsziekten (SOA), namelijk chlamydia en gonorroe;
Lymeziekte;
maag- of darmzweer;
huidontsteking;
hersenvliesontsteking.

Artsen schrijven amoxicilline ook voor als er waarschijnlijk sprake is van een longontsteking door het Corona-virus (COVID-19).