In het kort
- In het eerste jaar na de geboorte krijgt je baby uitnodigingen voor prikken en druppels.
- De prikken en druppels beschermen je kind tegen 8 heel erge ziektes.
- Je baby krijgt 4 uitnodigingen: bij 6 weken, 3 maanden, 5 maanden en 11 maanden.
- Na de prikken kan je baby koorts krijgen of moe zijn. Dat is normaal en niet erg.
Wanneer krijgt je baby een uitnodiging voor prikken of druppels?
In het eerste jaar na de geboorte krijgt je baby 4 keer een uitnodiging voor prikken of druppels.
Je baby krijgt de uitnodigingen bij:
- 6 weken: je baby krijgt druppels
- 3 maanden: je baby krijgt druppels en 2 prikken
- 5 maanden: je baby krijgt 2 prikken
- 12 maanden: je baby krijgt 2 prikken
Welke druppels en prikken krijgt je baby?
De druppels die je baby krijgt beschermen tegen:
- ernstige buikgriep (rotavirus)
De prikken die je baby krijgt, beschermen tegen:
- difterie
- kinkhoest
- tetanus
- polio
- Haemophilus influenzae b
- hepatitis B
- pneumokokken
Deze ziektes kunnen voor jonge baby's gevaarlijk zijn. Daarom krijgt je baby al bij 6 weken een uitnodiging.
Voor 4 van deze ziektes (difterie, kinkhoest, tetanus en polio) krijgt je kind opnieuw prikken als het 4 jaar en 9 jaar is. Dat is nodig om de afweer zo sterk mogelijk te maken.
Wat is ernstige buikgriep?
Ernstige buikgriep is een heel besmettelijke ziekte. De oorzaak is het rotavirus.
Bij ernstige buikgriep heb je vaak de volgende klachten:
- overgeven
- heel vaak diarree, soms wel 20 keer per dag
- buikpijn
- koorts
De ernstige buikgriep is vooral gevaarlijk voor kinderen tot 2 jaar en voor ouderen. Zij kunnen er heel erg door uitdrogen en doodgaan.
Ernstige buikgriep komt heel vaak voor in Nederland.
Wat is difterie?
Difterie is een heel erge, besmettelijke ziekte. De oorzaak is een bacterie.
Difterie kan veel klachten geven, vooral in de neus, keel, luchtpijp, longen en huid. Difterie is vooral gevaarlijk voor jonge baby’s en voor ouderen. Zij kunnen erdoor doodgaan.
In Nederland krijgt niemand meer difterie, doordat de meeste kinderen prikken tegen difterie krijgen. In andere landen krijgen mensen nog wel difterie.
Wat is kinkhoest?
Kinkhoest is een besmettelijke ziekte. De oorzaak is een bacterie.
Kinkhoest kan heftige hoestbuien geven, vooral bij kinderen. Bij het hoesten kan er veel slijm uit de keel in de mond komen. Baby's jonger dan 1 jaar kunnen er heel erg ziek van worden.
In Nederland komt kinkhoest regelmatig voor bij kinderen en volwassenen. De meeste mensen worden niet erg ziek, omdat ze als kind prikken tegen kinkhoest hebben gekregen.
Wat is tetanus?
Tetanus is een heel erge ziekte. De oorzaak is een bacterie.
Tetanus geeft krampen in de spieren in het hele lichaam. Die krampen zijn heel gevaarlijk. Je kunt eraan doodgaan.
In Nederland krijgt bijna niemand meer tetanus, doordat de meeste kinderen prikken tegen tetanus krijgen. In andere landen krijgen mensen de ziekte nog wel.
Wat is polio?
Polio is kinderverlamming. Het is een besmettelijke ziekte. De oorzaak is een virus.
De meeste mensen merken niet dat ze polio hebben. Ze zijn er niet heel erg ziek van. 1 tot 10 van de 1000 mensen krijgen wel ernstige klachten. Het virus zit dan in de zenuwen en hersenen. Soms kunnen mensen hun armen en benen niet meer bewegen. Of zelfs niet meer ademhalen. Hierdoor kunnen mensen doodgaan.
In Nederland krijgt niemand meer polio, doordat de meeste kinderen prikken tegen polio krijgen. In andere landen krijgen mensen nog wel polio.
Wat is Haemophilus influenzae B?
Haemophilus influenzae B is een bacterie. Die zit bij veel mensen in hun keel, zonder dat ze er ziek van worden.
Als mensen er wel ziek door worden, krijgen ze vaak een oorontsteking en een keelontsteking. Sommige mensen kunnen er heel erg ziek door worden, vooral jonge kinderen. Zij krijgen dan een hersenvliesontsteking of een heel erge longontsteking.
Sinds kinderen in Nederland er prikken tegen krijgen, worden veel minder mensen heel erg ziek door Haemophilus influenzae B.
Wat is hepatitis B?
Hepatitis B is een ontsteking van de lever. De oorzaak is een virus. Het is een besmettelijke ziekte.
De meeste mensen merken niet dat ze hepatitis B hebben. Ze voelen zich moe en grieperig of hebben spierpijn. Soms krijgen mensen gele ogen en een gele huid (geelzucht). Vooral bij kinderen kan de ontsteking lang duren en daardoor de lever kapot maken. Soms wordt het na heel veel jaar leverkanker.
Doordat kinderen in Nederland prikken krijgen tegen hepatitis B, krijgen maar weinig mensen de ziekte. In sommige andere landen krijgen wel veel mensen hepatitis B.
Wat zijn pneumokokken?
Pneumokokken zijn bacteriën. Vaak zitten ze in de neus of keel, zonder dat mensen er ziek van worden. Pneumokokken zijn besmettelijk.
Kinderen kunnen er oorontsteking, bijholte-ontsteking of een ontsteking van een deel van de longen (bronchitis) door krijgen. Maar ze kunnen er ook heel erg ziek door worden. Ze kunnen bijvoorbeeld een ernstige longontsteking of een hersenvliesontsteking krijgen.
In Nederland worden kinderen niet vaak heel erg ziek door pneumokokken. Dat komt doordat de meeste kinderen er een prik tegen krijgen.
Hoe krijgt je baby de druppels en de prikken?
Druppels
Je hebt je baby op schoot. De arts of verpleegkundige doet een paar druppels in de mond van je baby. Als je baby dit doorgeslikt heeft, geeft de arts weer een paar druppels. Net zo lang tot het tubetje met druppels leeg is.
Prikken
Bij het prikken heb je je baby op schoot. Meestal geeft de arts of verpleegkundige de prikken in de bovenbenen. Soms in de bovenarmen.
Je baby krijgt eerst de ene prik in het ene been. En dan de andere prik in het andere been.
Probeer je baby af te leiden, bijvoorbeeld:
- door je baby op een speen of vinger te laten zuigen
- door borstvoeding of flesvoeding te geven
- met speelgoed
- met muziek of een filmpje op je telefoon
Dit kan helpen tegen de schrik en tegen de pijn.
Wat merkt je baby na de druppels en de prikken?
Na de druppels
Na de druppels kan je baby diarree krijgen. Ook kan je baby wat meer huilen dan normaal.
Na de prikken
Na de prikken kan je baby meer huilen dan normaal. Of moe zijn. Ook kan het been of de arm van je baby dikker worden, rood worden of pijnlijk zijn.
Je baby kan ook koorts krijgen door de prikken. Dit is niet erg. De koorts gaat vanzelf over.
Je baby kan deze klachten krijgen vanaf ongeveer 2 uur na de prikken tot 2 dagen na de prikken. De klachten gaan binnen een paar dagen over.
Bijna nooit erge bijwerkingen
Heel soms kan een baby een heftige klacht krijgen na een prik of druppels tegen ziektes. Bijvoorbeeld een allergische reactie. Dat gebeurt dan meteen of binnen een paar uur na de prik of de druppels. Dit is gelukkig heel zeldzaam.
Binnen 2 weken na de druppels kan een baby soms ernstige darmklachten krijgen. Ook dit is heel zeldzaam.
Bel direct je huisarts of de huisartsenpost als dit gebeurt.
Wanneer kan je baby de prikken niet krijgen?
Je baby kan de prikken niet krijgen als hij of zij eerder een heftige allergische reactie van een prik heeft gehad. Of als je baby allergisch is voor 1 van de stoffen in de prikken. Overleg dan met de arts van het Centrum voor Jeugd en Gezin.
Twijfel je of je baby de prikken wel kan krijgen? Overleg dan ook met de arts van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Bijvoorbeeld bij 1 of meer van deze dingen:
- Je baby heeft koorts (38 graden of hoger).
- Je baby heeft minder afweer door ziekte of medicijnen.
- Je baby krijgt een operatie op de dag van de prikken of binnen 2 dagen na de prikken.
- Je baby heeft een probleem met de bloedstolling.
- Je baby heeft epilepsie.
Meer informatie over prikken tegen ziektes
Meer informatie over prikken voor kinderen tegen ziektes vind je op:
- Rijksvaccinatieprogramma
- de website van Centrum voor Jeugd en Gezin in je regio
Heb je vragen, neem dan contact op met de GGD of het Centrum Jeugd en Gezin in je regio.
De informatie over de prikken is gemaakt met informatie van het RIVM.