In het kort
- Bij niet-uitgezaaide prostaatkanker geeft een operatie kans om te genezen.
- U krijgt volledige narcose.
- De uroloog haalt de prostaat en de zaadblaasjes weg.
- Na de operatie kunt u tijdelijk of blijvend uw plas niet meer goed ophouden.
- Na de operatie kunt u tijdelijk of blijvend erectieproblemen krijgen.
- Incontinentie en erectieproblemen kunnen behandeld worden.
- U krijgt na de operatie regelmatig een controle of de prostaatkanker weg blijft.
Wat gebeurt er bij een operatie voor prostaatkanker?
Bij een operatie voor prostaatkanker haalt de uroloog de hele prostaat en de zaadblaasjes weg. De prostaat ligt rondom de plasbuis. Daardoor moet de uroloog ook een stukje van de plasbuis weghalen.
Soms haalt de arts ook lymfeklieren weg die in de buurt van de prostaat liggen. In het laboratorium wordt onderzocht of daar ook kankercellen inzitten.
Hoe bereid ik mij voor op de prostaatoperatie?
Voor de operatie krijgt u een volledige narcose. U moet daarom op de dag van de operatie nuchter blijven.
- Tot 6 uur voor de opname mag u een lichte maaltijd nemen en normaal drinken.
- Tot 2 uur voor de opname mag u alleen heldere dranken drinken.
- Vanaf 2 uur voor de opname mag u niets meer eten of drinken.
Hoe gaat een prostaatoperatie?
U krijgt voor een prostaatoperatie volledige narcose. De prostaat kan worden verwijderd met een kijkoperatie of een open operatie.
- Bij een kijkoperatie krijgt u enkele kleine sneetjes in uw buikwand.
- Door een van deze sneetjes gaat een kijkbuis. Via die kijkbuis kan de uroloog de prostaat en de zaadblaasjes zien op een beeldscherm. Door de andere sneetjes kan hij met de operatie-instrumenten de prostaat en de zaadblaasjes losmaken en weghalen.
- De kijkoperatie gebeurt meestal met een operatierobot. De camera en de operatie-instrumenten zitten dan aan robotarmen vast. De uroloog bestuurt de robotarmen die de operatie-instrumenten vasthouden met een soort joystick.
- Bij een open operatie maakt de arts een snee in de onderbuik. Via deze snee kan de uroloog goed bij de prostaat komen.
De operatie duurt ongeveer 3 uur.
Na de operatie krijgt u een urinekatheter. Die wordt na enkele dagen verwijderd. Soms is het nodig dat de katheter wat langer blijft zitten.
De meeste mensen mogen na 2 tot 3 dagen naar huis.
Wanneer contact opnemen na de prostaatoperatie?
Als u na de operatie weer thuis bent, moet u contact opnemen met uw uroloog:
- als u koorts heeft
- als u veel bloed verliest
- als u heeft last van ernstige pijn
- als u problemen heeft met het plassen
Welke kans op genezing heb ik na verwijderen van de prostaat?
De prostaat wordt nagekeken in het laboratorium. Blijkt dat met de prostaat alle kanker weg is, dan is uw levensverwachting net zo goed als van mannen die geen prostaatkanker hebben.
Welke nadelige gevolgen kan het weghalen van de prostaat hebben?
Een prostaatoperatie heeft ook een aantal nadelige gevolgen.
Klachten door de operatie zelf:
- Na een open operatie kunt u een aantal weken een lichte pijn in de onderbuik voelen.
- U zult na een open operatie sneller moe zijn. Deze vermoeidheid kan 1 tot 2 maanden blijven.
Klachten doordat de prostaat weg is:
- U kunt ongewild urine verliezen.
Uw prostaat lag rondom de plasbuis en gaf bij een volle blaas tegendruk op de plasbuis. Na de operatie valt deze druk weg en kunt u ongewild urine verliezen.
De klachten verdwijnen meestal vanzelf. 1 op de 14 mannen heeft 1 jaar na de operatie nog behoorlijk veel last van de klachten. - U kunt erectieproblemen krijgen.
Bij de operatie bestaat de kans dat zenuwen en bloedvaten naar de penis beschadigd raken. Dat geeft erectieproblemen.
Deze klachten kunnen weer verdwijnen, maar blijven ook vaak: Een jaar na de operatie hebben 4 van de 10 mannen nog behoorlijk veel last van de erectieproblemen.
Deze problemen zijn niet bij iedereen even groot. Het hoeft niet zo te zijn dat u alle urine verliest of helemaal geen erectie meer heeft. Net na de operatie zijn de klachten het ergst. In de loop van weken tot maanden nemen de klachten meestal geleidelijk af en kunnen helemaal verdwijnen. De klachten zijn te behandelen.
Een klacht die altijd blijvend is:
- U krijgt geen zaadlozing meer bij het klaarkomen.
Na de operatie kunnen allerlei emoties loskomen. U komt dan toe aan de verwerking van alles wat u heeft meegemaakt. U kunt zich bijvoorbeeld onzeker voelen of bang zijn dat de kanker weer terugkomt. Deze emoties worden langzaam minder heftig. Het kan een poos duren voor u zich emotioneel weer beter voelt.
Hoe kan ik omgaan met de gevolgen van een prostaatoperatie?
U kunt met uw klachten door de prostaatoperatie terecht bij de uroloog, oncologieverpleegkundige, verpleegkundig specialist of huisarts. Hij/zij kan u advies geven over hoe u met uw klachten kunt omgaan. Hij/zij kan u ook naar een andere hulpverlener verwijzen.
Adviezen bij urineverlies:
- U kunt opvangmateriaal gebruiken. Een incontinentieverpleegkundige kan u hier advies over geven.
- Uw bekkenbodemspieren trainen kan urineverlies verminderen. Een bekkenbodemfysiotherapeut kan u oefeningen leren.
- Bij blijvend urineverlies kunt u een operatie overwegen.
Adviezen bij erectieproblemen:
- U kunt begeleiding krijgen over hoe u met erectieproblemen om kunt gaan.
- Er zijn ook medicijnen tegen erectieproblemen.
Bij psychische problemen kunt u hulp krijgen van een psycholoog of maatschappelijk werker.
Hoe gaat het verder na een prostaatoperatie?
U komt na de prostaatoperatie regelmatig bij uw uroloog voor controle. Het precieze controleschema hangt af van uw situatie. De uroloog maakt een persoonlijk controleschema met u. Een voorbeeld zou kunnen zijn:
- 6 weken na de operatie
- na 3, 6 en 12 maanden
- daarna ieder half jaar
- na 3 jaar nog 1 keer per jaar
De controles gaan door tot 5 tot 10 jaar na de operatie.
Tijdens de controles bespreekt u welke klachten u nog heeft. De uroloog vraagt ook naar klachten die kunnen komen doordat de kanker terug is. De belangrijkste zijn plasproblemen en pijn in de rug. Zo nodig krijgt u verder onderzoek bij klachten.
Uw PSA wordt ook gemeten.
- Na een prostaatoperatie mag er geen PSA meer in het bloed te meten zijn.
- Zit er wel PSA in het bloed? Dan zitten er nog of weer prostaatcellen. Zolang de waarde van het PSA lager is dan 0,2 ng/ml, is verder onderzoek niet nodig. Is het PSA boven 0,2 ng/ml? Dan bespreekt uw arts met u of er verder onderzoek nodig is.
Een langzame kleine stijging van het PSA geeft meestal aan dat de kanker terug is op de plek van de prostaat.
Snelle grote stijgingen van het PSA wijzen op uitzaaiingen van de ziekte.
Meer informatie over prostaatkanker
- Verhalen van mannen die prostaatkanker hebben: Prostaatkankerstichting.
- Meer informatie over prostaatkanker: kanker.nl.
- Informatie over ziekenhuizen die prostaatkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
- Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: ZorgkaartNederland.
We hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over prostaatkanker.