Ik heb een snij- of scheurwond

In het kort

In het kort

  • Druk een bloedende wond dicht met een steriel verband of schone (thee)doek.
  • Houd het bloedende lichaamsdeel omhoog.
  • Bel 112
    • als er bloed uit de wond spuit
    • als iemand onwel wordt, een grauwe kleur krijgt, koud, klam, zweterig of onrustig wordt
    • als iemand suf wordt of bewusteloos raakt
  • Bel met spoed de huisarts of huisartsenpost
    • als uw arm of been bleek en koud wordt
    • als u uw tenen of vingers niet meer kunt bewegen
  • Neem contact op met uw huisarts of de huisartsenpost
    • bij een steekwond
    • als het bloeden niet stopt
    • als de wond groter is dan 1 centimeter en de wondranden niet tegen elkaar aan liggen
    • bij een bijtwond waarbij de huid kapot is
    • als de wond in contact is geweest met aarde, straatvuil of mest
    • als de wond in contact is geweest met bloed van een ander die mogelijk besmet is met hiv, hepatitis B of C
Wat is het

Wat is een snij- of scheurwond?

Een snijwond ontstaat door een scherp voorwerp, zoals een mes of een stuk glas. Of door te vallen tegen de rand van een tafel. De wond heeft scherpe randen, kan diep zijn en kan flink bloeden.

Een scheurwond ontstaat vaak bij vechten, sporten of een ongeluk. De wond is vaak oppervlakkig en heeft een onregelmatige rand. Ook kunnen stukjes huid los zijn geraakt.

Ook door bijten (door een dier of mens) kan een snij- of scheurwond ontstaan. Een bijtwond heeft extra aandacht nodig.

Hoe ernstig de wond is, hangt af van:

  • de plek van de wond en
  • wat er beschadigd is (belangrijke bloedvaten, organen, zenuwen, pezen of botten).

Een diepe snij- of steekwond aan uw borstkas, buik, rug of flank is daardoor ernstiger dan een sneetje aan uw vinger of een scheurwond aan uw been.

Eerste hulp

Eerste hulp bij een snij- of scheurwond

  • Als iemand met een wond flauwvalt, leg hem dan plat op de rug met de benen omhoog.
  • Raakt iemand bewusteloos bij een grote, diepe of hevig bloedende wond? Bel dan direct 112.
  • Steekt er nog een voorwerp in de wond (bijvoorbeeld een mes)? Haal het voorwerp er niet uit, maar laat het zitten! Eerst moet een arts de wond beoordelen.
  • Een spuitend bloedvat, bijvoorbeeld in de hals, pols of lies, moet u zo snel mogelijk stevig afdrukken. Het maakt niet uit waarmee u de wond afdrukt (een theedoek of een kledingstuk), als u het maar snel doet! En bel dan 112.
  • Een heftig bloedende wond moet u minstens 3 minuten constant afdrukken.
    Deppen of vegen helpt niet om de bloeding te stoppen.
    Zit de wond aan uw arm of been? Probeer de wond dan te verbinden en houd uw arm of been daarna omhoog.
    Is de wond te groot of heeft u geen verband? Gebruik dan een schone theedoek om de wond te verbinden.
Behandeling

Behandelen van de snij- of scheurwond

  • Spoel een weinig bloedende wond met lauwwarm water uit de kraan of douche. 1 of 2 minuten spoelen is voldoende. Daarmee spoelt u namelijk vuil uit de wond.
  • Gebruik geen zeep of ontsmettingsmiddel (dus ook geen jodium, soda of biotex).
    Uit onderzoek blijkt namelijk dat deze middelen niet beter werken dan spoelen met water om een infectie te voorkomen.
    Is er geen water om mee te spoelen? Dan is een ontsmettingsmiddel, zoals jodium, wel beter dan niets.
  • Laat uw huisarts beoordelen of de wond gehecht of geplakt moet worden.
  • Zo nodig krijgt u een prik om infectie met tetanus te voorkomen.
  • Neem, zo nodig, paracetamol tegen de pijn.

Hechtstrips, lijm of hechtingen?

  • Een klein oppervlakkig wondje kunt u spoelen, drogen en daarna met een pleister afdekken. Laat andere wonden door de huisarts beoordelen.
  • De huisarts zorgt er zoveel mogelijk voor dat de wondranden tegen elkaar aan liggen. Dan stopt het bloeden sneller en geneest de wond sneller. Dat kan op 3 manieren:
    • Hechtstrips of zwaluwstaartjes: Is de wond schoon en staat er weinig spanning op de wondranden? Dan kan de huisarts hechtstrips of zwaluwstaartjes gebruiken om de wondranden bij elkaar te brengen. De huisarts zal de wondranden dan wel eerst schoonmaken en ontsmetten.
    • Lijmen: Is de wond goed schoongemaakt en staat er weinig spanning op de wondranden? Dan kan de huisarts de wond (ook) lijmen met een speciale medische lijm. Hoe eerder hoe beter, liefst binnen 12 uur na ontstaan van de wond (heel soms ook nog wel binnen 24 uur na ontstaan van de wond).
      Een wondje in uw gezicht kan vaak goed gelijmd worden. Lijmen kan juist niet bij een wond boven een gewricht (bijvoorbeeld op uw knie of elleboog). Op die plekken staat er bij bewegen te veel spanning op de wondranden.
    • Hechten: De huisarts kan uw snijwond ook hechten: hoe eerder hoe beter, liefst binnen 12 uur (heel soms ook nog wel binnen 24 uur na ontstaan van de wond).
      Zit de snijwond op uw hoofdhuid? Dan kan de huisarts de wond ook hechten met uw haren. De huisarts draait de haren om elkaar heen en zet ze vast met lijm.

De wond afdekken?

  • Is de wond gesloten (met strips, zwaluwstaartjes, lijm of hechtingen)? Dan hoeft u de wond daarna niet af te dekken.
  • Lekt de gesloten wond nog? Of wilt u de huid tegen schurende kleding of stoten beschermen? Dan kunt u de gesloten wond wel afdekken.
  • Lukt het niet om de wond te sluiten? Bijvoorbeeld omdat de wondranden gerafeld zijn of stukjes huid afgescheurd zijn en ontbreken? Of omdat de wond te lang open is geweest en er te veel kans is op een infectie?
    Dan moet u de wond afdekken:
    • Is de wond droog? Gebruik dan een pleister. Of een steriele gaas, die u vastzet met een pleister of verband.
    • Komt er nog vocht uit de wond? Gebruik dan een pleister. Of een vette gaas (zalfgaas) met daaroverheen een absorberend verband (dat u dan vastzet met een pleister of verband) tot de wond droog is.
Hoe gaat het verder

Hoe gaat het verder na een snij- of scheurwond?

  • Geef het gewonde lichaamsdeel rust en leg het hoog als dat kan.
  • Laat de wond met rust (niet aan peuteren).
  • Is de wond met strips of zwaluwstaartjes gesloten? Dan mag de wond niet nat worden. De wond moet droog blijven totdat de strips of zwaluwstaartjes vanzelf loslaten (na ongeveer 5 tot 10 dagen).
  • Is de wond gelijmd of gehecht?
    • Dan mag u daarmee de eerste 12 uur (of 24 uur na hechten in het ziekenhuis) alleen kort onder de douche (minder dan 10 minuten). Zorg dat u de huid na het douchen voorzichtig en goed droog dept.
    • Een lijmkorst valt er vanzelf af.
    • Hechtingen worden na 7 tot 14 dagen verwijderd.

Controle van de wond

De huisarts spreekt met u af of u voor controle moet komen, en wanneer.

Soms kan na enkele dagen een infectie ontstaan. Controleer daarom 1 keer per dag hoe de wond eruit ziet. Neem contact op met uw huisarts bij een of meer tekenen van een infectie:

  • als er troebel gelig wit vocht (pus) uit de wond komt;
  • als de wondranden rood, dik en warm worden of meer pijn doen;
  • als u zich ziek voelt of koorts krijgt.
Wanneer bellen

Wanneer contact opnemen met de huisarts of huisartsenpost bij een snij- of scheurwond?

Bel 112:

  • als er bloed uit de wond spuit
  • als iemand met een snij- of steekwond in de borstkas, buik, rug of flank onwel wordt, een grauwe kleur krijgt, klam, zweterig, onrustig of suf wordt
  • als iemand suf wordt of bewusteloos raakt

Bel met spoed de huisarts of huisartsenpost:

  • als uw arm of been na verwonding bleek en koud wordt
  • als u uw tenen of vingers na de verwonding niet meer kunt bewegen

Neem contact op met de huisarts of huisartsenpost:

  • bij een diepe snij- of steekwond in de borstkas, buik, rug of flank
  • bij snijwonden groter dan 1 centimeter als de wondranden niet tegen elkaar aanliggen
  • als het bloeden niet stopt
  • bij een bijtwond waarbij de huid kapot is
  • als de wond in contact is geweest met aarde, straatvuil of mest (om te controleren of u voldoende tegen tetanus bent ingeënt)
  • als er kans is op besmetting met hiv of hepatitis B (bijvoorbeeld door een besmette injectienaald)
  • als u veel pijn heeft
  • als u bepaalde bewegingen niet meer kunt maken
  • als u ongerust bent
  • als u extra risico loopt bij een infectie, bijvoorbeeld doordat
    • uw afweer sterk is verminderd door een ziekte (zoals kanker)
    • uw afweer sterk is verminderd door medicijnen (zoals prednison of chemotherapie) of als u geen milt heeft

Ga in de eerste dagen na het ontstaan van de wond naar uw huisarts:

  • als er een of meer tekenen van infectie ontstaan:
    • er komt troebel geelwit vocht (pus) uit de wond
    • de wondranden worden roder, dikker of warmer of doen meer pijn
    • u voelt zich niet lekker of u krijgt koorts
  • als er na 2 dagen nog weinig verbetering aan de wond te zien is

Let op: Zit de wond op het hoofd? Lees dan ook de informatie over een val, stoot of klap op het hoofd.

prednison

Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.

Artsen schrijven prednison voor bij:

  • Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
    Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur.
  • Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
  • Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.

Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.
Meer informatie
Deze tekst is aangepast op

Vond je deze informatie nuttig?

Vond je deze informatie nuttig?
Heb je een tip hoe wij Thuisarts.nl kunnen verbeteren?