In het kort
- Bij artrose wordt het kraakbeen in uw heupgewricht dunner.
- De klachten zijn pijn en stijfheid in de lies, bil en bovenbeen. Vooral bij lopen.
- De pijn kan in de tijd erg wisselen.
- Het is belangrijk om te blijven bewegen. Dat is goed voor het kraakbeen en de spieren.
- Pijnstillers kunnen uw klachten minder maken.
- Bij erge klachten kan een operatie soms helpen.
Film
- Filmbestand mp4, 1:45 minuten, 14mb
- Geluidsbestand mp3, 1:45 minuten, 2mb
- Ondertitelingsbestand srt, 2kb
- © 2012-2023 NHG | Disclaimer
Wat is artrose van de heup?
Het heupgewricht bestaat uit een kop en een kom. De kop zit aan het bovenbeen vast, de kom zit in het bot van het bekken.
Op de uiteinden van de botten in de heup zit een laagje kraakbeen. Dat kraakbeen is heel glad. Zo kan uw heup gemakkelijk buigen, draaien of strekken. Het kraakbeen kan ook een schok opvangen. Bijvoorbeeld als u springt.
Bij artrose wordt het kraakbeen zachter en dunner. Het kraakbeen kan dan minder goed zijn werk doen. Als de artrose er langer is, dan verandert het bot ook. Er groeien extra stukjes bot aan. Hierdoor kan de heup nog moeilijker bewegen. Veel mensen noemen het ook wel slijtage van de heup.
Hieronder een afbeelding van het heupgewricht:
- links: het heupgewricht in het lichaam
- midden: een gezond heupgewricht
- rechts: een heupgewricht met artrose
Wat merk ik van artrose in mijn heup?
Artrose van de heup begint met stijfheid en pijn bij bewegen. De pijn zit vooral in uw lies, bovenbeen en bil. Soms voelt u het zelfs tot in de knie.
De pijn is het ergst wanneer u na rust weer in beweging komt (startpijn of ochtendstijfheid). Bijvoorbeeld wanneer u 's ochtends opstaat of na lang zitten uit uw stoel komt. Na 10 tot 30 minuten bewegen heeft u minder klachten.
Ook als u veel gelopen heeft, kunt u meer pijn hebben. Dat is meestal aan het einde van de dag. Soms duurt het dagen voordat de pijn weer minder wordt.
Bij bewegen kan de heup kraken of knakken. Dat betekent niet dat er dan iets kapot gaat in uw heup.
In het begin wisselen de klachten erg. U kunt weken weinig last hebben. Maar daarna toch weer meer.
De heup kan stijver worden en meer pijn gaan doen. Sommige dingen kunt u dan minder goed doen. Bijvoorbeeld:
- buigen om uw veters te strikken
- uit een lage stoel opstaan
- in of uit de auto stappen
- op uw hurken zitten
- de trap op lopen
Als artrose erger wordt heeft u ook minder kracht in uw heup. Bij lopen zakt u dan door de heup heen. U kunt gaan 'waggelen'.
Bij ernstige artrose heeft u ook pijn als u de heup niet beweegt en er geen kracht op zet. Zoals 's nachts in bed.
Hoe ontstaat artrose van de heup?
Bij lopen en bewegen komen er scheurtjes in het kraakbeen. Dat wordt daarna weer gemaakt. Artsen denken dat bij artrose niet alle scheurtjes meer gemaakt worden. Waarom dat zo is weten we niet.
Wel weten we dat artrose vaker voorkomt:
- bij vrouwen
- vanaf 45 jaar
- in sommige families
- bij overgewicht
- bij mensen met artrose in andere gewrichten
Artrose van de heup kan ontstaan:
- als u in uw leven veel met uw heup gedaan heeft
Voorbeelden: u heeft vaak hardgelopen over lange afstanden. Of u heeft als schoonmaker gewerkt. - nadat de heup bij een ongeluk is beschadigd
- als u als kind heupdysplasie heeft gehad en niet behandeld bent
- na een andere ziekte van de gewrichten zoals reumatoïde artritis
Hoe stelt de huisarts artrose van de heup vast?
Als u met pijn aan uw heup bij de huisarts komt stelt die u een aantal vragen:
- Hoe lang heeft u de pijn al?
- Wanneer heeft u het meeste pijn? Bij opstaan of lang lopen?
- Heeft u ook klachten aan andere gewrichten?
- Wat kunt u niet meer door de pijn?
Daarna doet uw huisarts onderzoek. U gaat liggen op de onderzoeksbank en de huisarts beweegt de heup alle kanten op. U moet dan vertellen of het pijn doet. Soms drukt of voelt de huisarts ook in uw lies. Om te zien of dat ook pijn doet. Meestal is daarna duidelijk of uw klachten door artrose komen.
Röntgenfoto's zijn meestal niet nodig. Een foto laat niet goed zien hoe erg uw klachten zijn:
- Op een foto kan erge artrose te zien zijn, ook al heeft u weinig last.
- Of u kunt veel last hebben, en op de foto is juist weinig of niets van de artrose te zien.
Keuzekaart in beeld
De keuzekaart in beeld hieronder helpt u samen met uw arts te beslissen wat bij u past.
Keuzekaart
Heeft u artrose van de heup? Dan zijn er een aantal dingen die u zelf kunt doen zodat u er minder last van heeft. Er zijn ook behandelingen.
De keuzekaart hieronder helpt u samen met uw arts te beslissen wat bij u past.
Adviezen bij artrose van de heup
Bij artrose is het belangrijk genoeg te blijven bewegen. U krijgt daardoor sterkere spieren die steun geven aan het gewricht. Bewegen is ook beter voor het kraakbeen.
Elke dag bewegen
Probeer elke dag een half uur te bewegen. Dat hoeft geen moeilijke sport te zijn. U kunt bijvoorbeeld wandelen of fietsen. Dit is niet zwaar voor uw gewricht en u traint uw spieren.
Vooral als u ouder bent is bewegen belangrijk. Als u veel beweegt valt u bijvoorbeeld minder snel. U kunt op een paar dingen letten:
- Zorg dat de sport niet te zwaar is voor uw heupen. Zoals bij sporten waarbij u veel draait of springt. Volleybal, squash en hardlopen geven vaak meer pijn. Fietsen (ook wielrennen), wandelen, nordic walken, zwemmen of aqua gym gaan vaak beter.
- Kies een sport die u leuk vindt en die bij u past.
- Als u gaat sporten: begin dan rustig en kijk hoe het gaat. Zorg voor een goede warming-up.
- Als u meer pijn krijgt tijdens het sporten: stop dan.
- Als u de dag na het sporten meer pijn heeft: doe het dan de volgende keer rustiger aan.
U kunt ook zelf op internet een persoonlijk beweegprogramma maken. Hierbij kiest u een activiteit (zoals fietsen of lopen), die u elke week iets langer gaat doen.
Oefenen bij de oefentherapeut of fysiotherapeut
U kunt ook naar een oefentherapeut of fysiotherapeut gaan om te oefenen. Bijvoorbeeld:
- als oefenen moeilijk is door de pijn
- als u wilt weten welke oefeningen u kunt doen bij artrose van de heup
- als meer bewegen niet genoeg helpt
U krijgt dan oefeningen waarmee u de spieren rond de heup sterker maakt. De therapeut laat zien hoe u deze oefeningen moet doen. U moet de oefeningen ook zelf thuis doen.
Blijf bewegen en de oefeningen doen. Ook als de therapie is afgelopen. Daarmee voorkomt u dat de klachten terugkomen of erger worden.
Meer pijn
De pijn bij artrose van de heup kan wisselen. Sommige dagen is het erger dan andere. Het kan komen omdat u op een dag veel hebt gedaan, bijvoorbeeld veel gelopen. Soms weet u niet waarom u meer pijn heeft. Blijf dan de pijnlijke heup wel bewegen, maar steun er minder op. Een wandelstok of een kruk kan helpen. Ook medicijnen kunnen helpen tegen de pijn.
Zodra het wat beter gaat, moet u proberen weer meer te gaan doen. Ga weer stukjes lopen. Zo zorgt u ervoor dat de spieren goed blijven.
Overgewicht
Als u te zwaar bent, kan afvallen helpen. Als u minder zwaar bent, komt er minder druk op uw heupen. Een diëtist kan u daarbij begeleiden.
U kunt ook meedoen aan een leefstijlprogramma. U krijgt dan hulp van meerdere mensen, zoals een leefstijlcoach, diëtist, fysiotherapeut of oefentherapeut. Uw huisarts kan u doorsturen.
Bang om te bewegen
Pijn kan ervoor zorgen dat u niet meer durft te bewegen. Omdat u bang bent voor de pijn. Of u denkt dat er iets kapot gaat als de heup pijn doet.
Dat is begrijpelijk. Pijn is heel vervelend. Toch is bewegen niet gevaarlijk als het pijn doet. U maakt er niets mee kapot.
Als u niet beweegt, worden de spieren zwakker. En dat zorgt ervoor dat u moeilijker beweegt. En sneller pijn heeft.
Probeer daarom te blijven bewegen. Ook als het pijn doet. Alleen als u veel meer pijn heeft, is het verstandig minder te bewegen totdat u weer minder pijn heeft.
Beroep
Hebben uw klachten invloed op uw werk? Bespreek dit dan met uw werkgever. De bedrijfsarts bespreekt dan met u hoe u zo goed mogelijk kunt blijven werken.
Soms wordt het steeds moeilijker om te werken. Dan kan het beter zijn om uw werk aan te passen. Of ander werk te gaan doen. Bespreek dit ook met uw werkgever of de bedrijfsarts.
Hulpmiddelen
Als u meer pijn en stijfheid heeft, kunt u moeilijker bewegen. Praat erover met uw huisarts als dit blijft. Soms stuurt de huisarts u dan door naar de chirurg (orthopeed) in het ziekenhuis voor een operatie.
Maar het kan zijn dat uw gezondheid te zwak is voor een operatie. Dan kan een hulpmiddel helpen, bijvoorbeeld een stok of een kruk. Zo kunt u blijven bewegen. En bijvoorbeeld nog zelf naar de winkel. De ergotherapeut kan u hierbij helpen.
Middelen die u zelf kunt kopen
Er zijn veel middelen die u zelf kunt kopen. U kunt ze beter niet gebruiken.
- Glucosamide en chondroitine helpen niet. Het is onzeker of de middelen bijwerkingen hebben.
- Kurkuma, boswellia en groenlipmossel: er is geen goed onderzoek gedaan of deze middelen helpen en of ze ook nadelen hebben.
Andere behandelingen
- Acupunctuur helpt niet bij artrose van de heup. U kunt er wel nadelen van hebben. Zoals pijn op de plek waar de naaldjes in uw huid zaten.
- Andere behandelingen zoals met ultrageluid, inlegzolen of speciale schoenen: Er is geen of geen goed onderzoek gedaan of deze behandelingen helpen.
chondroitine
Chondroïtine is een lichaamseigen stof die voorkomt in bindweefsel, kraakbeen, pezen en huid. Het is een bouwstof van kraakbeen.
Het is te gebruiken bij artrose.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.Medicijnen bij artrose van de heup
Is de pijn een tijd erger? Of gaat u iets doen dat bij u vaak extra pijn geeft? Dan kunt u een pijnstiller nemen. Deze medicijnen kunnen ervoor zorgen dat u een tijd minder pijn heeft en daardoor beter kunt bewegen. Ze genezen de artrose niet.
U hoeft niet bang te zijn dat u te veel doet omdat u door de pijnstiller geen pijn voelt. Als u echt te veel heeft gedaan, merkt u dat vanzelf. Pijnstillers helpen dan niet genoeg.
- U kunt paracetamol nemen tegen de pijn: 3 of 4 keer per dag 2 pillen van 500 milligram. Slik deze hoeveelheid nooit langer dan 4 weken achter elkaar.
- Als dit niet genoeg helpt, kunt u er een pijnstiller zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac bij gebruiken (een NSAID).
Slik deze pillen niet langer dan 2 weken achter elkaar.
Bent u ouder dan 60 jaar? Heeft u ook een andere ziekte dan artrose? Of gebruikt u al andere medicijnen? Vraag aan uw huisarts of apotheker of u een NSAID mag gebruiken.
diclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.ibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.naproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.Hoe gaat het verder bij artrose van de heup?
Hoe artrose verder gaat is bij iedereen anders.
Als er artrose is in uw heup, gaat dat niet meer over. Maar dat betekent niet dat u altijd pijn heeft.
Meestal zijn de klachten erg wisselend. U kunt maandenlang weinig klachten hebben. En dan toch een tijd weer meer. Zelfs als u veel klachten heeft, kunnen die na een paar weken weer minder worden. Het is belangrijk dat u in beweging blijft. Dat is het beste voor uw heup en uw spieren.
Als u meer pijn heeft, kunt u daar medicijnen tegen gebruiken, bijvoorbeeld paracetamol. Als u twijfelt of u bepaalde medicijnen mag gebruiken, kunt u dit bespreken met uw huisarts.
Na jaren kan de artrose erger worden. Ook kunt u meer pijn hebben. U kunt moeilijker lopen en u heeft in de nacht ook pijn. Uw huisarts kan u dan doorsturen naar de chirurg (orthopeed). Die kan met u kijken of u misschien een nieuwe heup kunt krijgen.
paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.Wanneer kan een operatie helpen bij artrose van de heup?
Praat met uw huisarts over een afspraak bij de chirurg (orthopeed) als u deze 4 dingen herkent:
- U heeft steeds meer pijn in de heup.
- U kunt steeds slechter lopen.
- U heeft ook pijn in de nacht.
- Oefentherapie en pijnstillers helpen niet genoeg.
De chirurg laat vaak een röntgenfoto maken. En zal met u bespreken wat voor u de beste keuze is: wel of (nog) niet opereren.
De chirurg wil meestal liever nog even afwachten als de artrose nog niet zo erg is. Of als u nog te jong bent.
De chirurg zal ook kijken of uw lichaam sterk genoeg is voor een operatie. Zodat u veilig geopereerd kan worden. Dit kunt u ook met uw huisarts bespreken.
Soms geeft de chirurg een prik met medicijnen in de heup, via de lies. Deze prik (injectie) kunt u alleen in het ziekenhuis krijgen.
Kijk bij nadenken over een nieuwe heup voor meer informatie.
Wanneer de huisarts bellen bij artrose van de heup?
Bel dezelfde dag met een arts als u dit herkent:
- U heeft een prik in de heup gekregen in het ziekenhuis en u krijgt daarna veel meer pijn. Er kan dan een bacterie in de heup zijn gekomen.
U kunt eerst de afdeling van het ziekenhuis bellen die u de prik heeft gegeven. Bijvoorbeeld de polikliniek orthopedie. Als dat niet lukt kunt u uw huisarts of de huisartsenpost bellen.
Bel uw huisarts voor een afspraak als u 1 van deze dingen herkent:
- Uw heup is stijf en doet steeds meer pijn.
- U kunt steeds moeilijker lopen.
- U heeft veel pijn in de nacht.
- U wilt praten over een operatie.
Meer informatie over artrose van de heup
- Meer informatie over artrose in de heup: ReumaNederland
- Hulp bij nadenken over een behandeling: Keuzekaart Artrose in de heup
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over behandelen van artrose in de heup en knie.
Websites over hulp en hulpmiddelen
Op Hulpmiddelenwijzer.nl staan adviezen over hulpmiddelen om dingen te blijven doen. Bijvoorbeeld om te werken, het huishouden te doen of om uzelf goed te verzorgen.
Op Regelhulp.nl van het ministerie van VWS staat informatie over zorg regelen, mantelzorg en hulp bij de dingen die u elke dag doet.