In het kort
- Chikungunya is een infectieziekte door een virus (het chikungunyavirus).
- De ziekte komt voor in India, Afrika, Azië, op de Caribische eilanden, in Midden- en Zuid-Amerika en Zuid-Europa.
- U krijgt het virus als u gestoken wordt door een mug met het chikungunyavirus.
- Klachten zijn koorts, spier-, bot- en gewrichtspijn, hoofdpijn, misselijkheid en moeheid.
- Voorkom dat u overdag tussen zonsopgang en zonsondergang wordt gestoken door muggen.
- Draag lange kleding en gebruik DEET .
- Er bestaan geen medicijnen of injecties om chikungunya te voorkomen of te genezen.
- In gebieden waar malaria én chikungunya heersen, moet u dag én nacht voorkomen dat u gestoken wordt.
DEET
DEET houdt insecten, zoals muggen, teken, stekende vliegen, bloedzuigers, vlooien en mijten, op een afstand.
Het is te gebruiken bij insecten die het op mensenbloed hebben gemunt.
- Gewone muggen en de muggen die malaria of infecties met virussen, zoals gele koorts of dengue (knokkelkoorts), kunnen verspreiden.
- Teken, de verspreiders van de ziekte van Lyme.
- Andere insecten, zoals steekvliegen en bloedzuigers.
Wat is chikungunya?
Chikungunya is een virusziekte die wordt overgedragen door een mug.
De ziekte komt voor rond de Indische oceaan, in India, een deel van Afrika en op de Caribische eilanden zoals Curacao en St. Maarten. Inmiddels is een beperkt aantal muggen in delen van Amerika en Zuid Europa (Frankrijk en Italië) ook besmet. In Nederland komt de besmette mug niet voor.
Sommige mensen zijn extra kwetsbaar als ze chikungunya krijgen: zij kunnen ernstig ziek worden. Bijvoorbeeld baby's, ouderen en mensen met een chronische ziekte, zoals diabetes mellitus.
Het aantal gevallen van chikungunya neemt de laatste jaren toe. Er bestaan geen medicijnen of injecties om chikungunya te voorkomen.
Wat zijn de verschijnselen van chikungunya?
1 tot 12 dagen na de muggensteek wordt u ziek:
- U krijgt plotseling hoge koorts, soms met koude rillingen.
- Spieren, botten en gewrichten doen hevig pijn.
- U krijgt hoofdpijn.
- U kunt misselijk worden en overgeven.
- 2 tot 3 dagen na het begin van de koorts komen er paarsrode vlekjes of bultjes op de armen, romp, nek, oorlellen en gezicht. De vlekjes lijken soms op mazelen. De vlekjes kunnen maanden blijven zitten.
- Er kunnen ook vlekjes op het mondslijmvlies komen.
- U kunt slecht tegen (fel) licht.
- Moeheid kan ook een rol spelen.
Na 2 weken bent u meestal beter. Maar in een klein aantal gevallen kunnen gewrichtspijnen en gewrichtsontstekingen langer blijven bestaan. Na jaren kan iemand dan 'krom' staan van de gewrichtsklachten. Vandaar de naam chikungunya (= 'wat krombuigt').
Hoe ontstaat chikungunya?
Chikungunya ontstaat als u bent gestoken door een mug die het chikungunyavirus bij zich draagt. Deze zogenoemde Aedesmug steekt overdag. Een voorbeeld van een Aedesmug is de Aziatische tijgermug.
Door de muggensteek komt het virus in uw bloed en verspreidt zich door uw lichaam.
Hoe wordt chikungunya aangetoond?
Bloedonderzoek kan aantonen of u met het chikungunyavirus bent besmet.
Adviezen om chikungunya te voorkomen
De enige manier om u tegen chikungunya te beschermen, is te voorkomen dat u tussen zonsopgang en zonsondergang wordt gestoken door de mug:
- Draag zo veel mogelijk bedekkende kleding: lange mouwen, een lange broek, schoenen en sokken.
- Smeer onbedekte lichaamsdelen (gezicht, hals, handen en enkels) in met insectenwerende middelen. Middelen waarin DEET (diethyltoluamide) zit helpen het best. Zorg dat u DEET niet in uw mond of ogen krijgt. Smeer daarom bij kinderen geen DEET op de handen. De concentratie DEET van 30%-40% werkt het beste. Voor zwangeren en kinderen onder de 2 jaar geldt een maximaal percentage van 30%.
- Slaap overdag (bij malaria 's nachts) onder een (geïmpregneerd) muskietennet (klamboe). Een geïmpregneerd muskietennet is doordrenkt met een antimuggenvloeistof zoals permethrine of deltamethrine. Na een half jaar, of na vier keer wassen, zijn deze middelen uitgewerkt. Dat betekent dat u uw muskietennet opnieuw moet impregneren.
- Muskietengaas (horren) voor ramen en deuren helpt muggen buitenshuis te houden.
Deze maatregelen zijn vooral van belang voor reizigers die extra kwetsbaar zijn (bijvoorbeeld baby's, zwangeren, ouderen of diabetici).
DEET
DEET houdt insecten, zoals muggen, teken, stekende vliegen, bloedzuigers, vlooien en mijten, op een afstand.
Het is te gebruiken bij insecten die het op mensenbloed hebben gemunt.
- Gewone muggen en de muggen die malaria of infecties met virussen, zoals gele koorts of dengue (knokkelkoorts), kunnen verspreiden.
- Teken, de verspreiders van de ziekte van Lyme.
- Andere insecten, zoals steekvliegen en bloedzuigers.
Behandeling van chikungunya
Er bestaan geen medicijnen om chikungunya te genezen.
Medicijnen kunnen wel helpen om de klachten te verminderen:
- Tegen de koorts en pijn kunt u paracetamol gebruiken.
- Als dat niet helpt, zijn er andere middelen (NSAID's), zoals ibuprofen , diclofenac of naproxen . Let op: Bent u ouder dan 60 jaar? Heeft u maag-, hart-, vaat- of nierproblemen? Of gebruikt u medicijnen? Overleg dan altijd eerst met uw huisarts voordat u deze pijnstillers gaat slikken. Kijk voor risico's bij NSAID's.
- Tegen overgeven kunt u domperidon nemen. Uw huisarts kan dit voorschrijven.
Drink voldoende. Om uitdroging te voorkomen kunt u zakjes met ORS (Oral Rehydration Salt) oplossen in gekookt water dat is afgekoeld, en er steeds wat van drinken.
Als u, na een besmetting met het chikungunyavirus, gewrichtspijnen en ontstekingen houdt, kan uw huisarts u naar de reumatoloog verwijzen.
domperidon
Domperidon stimuleert de bewegingen van de maag en het eerste deel van de darmen en versnelt de passage van voedsel van de maag naar de darmen.
Artsen schrijven het voor bij misselijkheid en braken. Soms schrijven artsen het ook voor bij maagklachten, misselijkheid bij migraine, problemen bij borstvoeding en een bepaalde vorm van lage bloeddruk bij de ziekte van Parkinson.
Bron: Apotheek.nlnaproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Bron: Apotheek.nldiclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht.
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Bron: Apotheek.nlparacetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Bron: Apotheek.nlibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Bron: Apotheek.nlORS
ORS is een oplossing van zouten en glucose (druivensuiker) in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Bron: Apotheek.nlHoe gaat het verder met chikungunya?
Meestal bent u na 2 weken weer beter. Daarna bent u levenslang ongevoelig (immuun) voor het chikungunyavirus.