In het kort
- Als we ouder worden, hebben we meer kans om een bot te breken.
- Dit komt omdat onze botten minder sterk worden en we vaker vallen.
- U heeft meer kans op een botbreuk als u ook botontkalking heeft.
- Samen met uw huisarts kunt u kijken of u een grote kans heeft op botontkalking.
- Soms is het nodig om de stevigheid van uw botten te laten meten. Bijvoorbeeld als u ouder bent dan 50 jaar en u al een keer een bot heeft gebroken.
- Een gezonde leefstijl helpt u om uw botten sterker te maken.
Wat is botontkalking?
Onze botten veranderen tijdens ons hele leven. Er wordt steeds bot afgebroken en weer nieuw bot gemaakt.
Als we ouder worden, wordt er meer bot afgebroken en minder bot aangemaakt. Dit is normaal.
Wordt er extra veel bot afgebroken en heel weinig opgebouwd, dan is dit botontkalking.
Door botontkalking kunnen botten nog sneller breken.
Botontkalking komt vaker voor bij vrouwen voor dan bij mannen.
De medische naam voor botontkalking is osteoporose.
Wat merk ik van botontkalking?
Botontkalking geeft geen klachten. U heeft wel meer kans dat een bot breekt.
Botbreuken door botontkalking komen meestal pas voor op hogere leeftijd:
- Een wervel kan een beetje inzakken. Dit geeft bijna nooit pijn.
- Als de wervel te veel inzakt, noemen we dit een gebroken wervel. Dit kan wel pijn doen.
Door een ingezakte of gebroken wervel wordt uw rug krommer en kunt u kleiner worden.
Pijn in de onderrug komt bijna nooit door botontkalking.
Waardoor krijg ik botontkalking?
U krijgt botontkalking als er veel meer bot wordt afgebroken dan er wordt gemaakt.
Dit kan komen omdat:
- u te weinig beweegt
- er te weinig kalk in uw eten en drinken zit
- u te weinig zonlicht krijgt
- u een getinte of donkere huid heeft en geen extra vitamine D gebruikt
- u in de overgang bent.
Doordat de hormonen anders worden, heeft u meer kans op botontkalking. - u een ziekte heeft, bijvoorbeeld van de schildklier
- u medicijnen gebruikt, bijvoorbeeld veel prednison voor een lange tijd
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.vitamine D
Vitamine D (colecalciferol) zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit.
Het is te gebruiken bij vitaminegebrek en bij botontkalking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe groot is de kans dat ik een bot breek?
De kans dat u een bot breekt, is groter:
- als u ouder dan 50 jaar bent en u ooit een wervel heeft gebroken
- als u ouder dan 50 bent en u een ander bot heeft gebroken in de afgelopen 2 jaar
U heeft ook meer kans om een bot te breken als:
- u ouder wordt
- u botontkalking heeft
- u mager bent (ondergewicht)
- u makkelijk valt, bijvoorbeeld
- als u al een paar keer gevallen bent
- als u gewrichtsklachten heeft
- als u minder goed ziet
- als u medicijnen gebruikt die u in de war, duizelig, suf of slaperig maken
- u een vader of moeder heeft die een heup heeft gebroken
Hoe weet ik of ik botontkalking heb?
Als u wilt weten of u kans hebt op botontkalking, kunt u een afspraak maken bij uw huisarts.
Samen met uw huisarts bespreekt u:
- of u een grote kans heeft op botontkalking.
- of het nodig is om de stevigheid van uw botten te laten meten. Dat is niet altijd nodig.
Alleen als u een grotere kans heeft op een botbreuk, is het nuttig. Bijvoorbeeld als u ouder bent dan 50 jaar en:- u een wervel heeft gebroken
- u een ander bot heeft gebroken
- u een grotere kans heeft op een botbreuk
Het onderzoek naar hoe stevig uw botten zijn, gebeurt in het ziekenhuis of in een kliniek voor medisch onderzoek. U krijgt een scan van uw botten. Bij de scan wordt gemeten hoe stevig uw botten zijn en hoe hoog uw ruggenwervels zijn.
U heeft botontkalking als uw botten veel minder stevig zijn dan bij andere mensen van uw leeftijd. Botontkalking is niet te zien op een gewone röntgenfoto.
Hoe gaat het verder bij meer kans om een bot te breken?
Als u meer kans heeft om een bot te breken, kijkt u samen met uw huisarts wat u kunt doen:
- Misschien kunt u stoppen met uw medicijnen.
- Het kan helpen om oefeningen te doen die u meer spierkracht geven. Ook uw gevoel voor evenwicht wordt hier beter door.
Een fysiotherapeut of oefentherapeut kan u daarbij helpen. - Genoeg bewegen, elke dag naar buiten gaan en gezond eten zijn ook belangrijk.
- Soms schrijft de huisarts ook vitamine D en kalk voor.
- Als uw botten niet sterk zijn of u heeft een ingezakte wervel, dan zijn soms andere medicijnen nodig. Ze heten bisfosfonaten. Ze maken de botten weer sterker.
- Denkt de huisarts dat u een wervel in uw rug heeft gebroken, dan zal hij een röntgenfoto laten maken. Meestal geneest een gebroken wervel vanzelf weer en wordt de pijn minder. Wel is het dan nuttig om te laten meten hoe sterk uw botten zijn.
vitamine D
Vitamine D (colecalciferol) zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit.
Het is te gebruiken bij vitaminegebrek en bij botontkalking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Film
Download deze film
- Filmbestand mp4, 3:06 minuten, 352 kb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3
- Ondertitelingsbestand srt
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Meer informatie over botbreuken en botontkalking
De informatie over osteoporose is gemaakt met:
- de richtlijn voor huisartsen, de NHG-Standaard Fractuurpreventie.