Je bent heel bang voor een dier, ding of situatie (een fobie).
Blijf dingen doen die angst geven. Zo leer je omgaan met de angst.
Cognitieve gedragstherapie kan helpen. Je oefent dan met de situatie waar je bang voor bent.
Wat is een fobie?
Bij een fobie ben je heel erg bang voor iets, zoals:
spinnen
slangen
andere dieren, zoals honden
bloed
hoogtes: hoogtevrees
vliegen: vliegangst
autorijden: rijangst
in een kleine ruimte zijn, zoals een lift of een wc (claustrofobie)
de tandarts
overgeven (emetofobie)
Vaak probeer je te ontwijken waar je bang voor bent.
Wat merk je bij een fobie?
Je gaat ontwijken waar je bang voor bent. Op die manier hoop je minder last te hebben van angst. Maar het kan er juist voor zorgen dat je er last van houdt. Of dat je angst steeds erger wordt. Je leert niet met de angst om te gaan. Je durft steeds minder en je wereld kan steeds kleiner worden.
Als je in de situatie komt waar je bang voor bent, kun je allerlei klachten krijgen. Zoals:
je hart klopt snel
zweten
trillen
duizelig zijn
een vervelend gevoel in je borst
geen gevoel meer in je handen of voeten
Hierdoor kun je nog banger worden en een paniekaanval krijgen.
Waardoor komt een fobie?
Een fobie komt meestal door deze dingen samen:
je DNA Het DNA in je cellen geeft dan een grotere kans op angst. In sommige families hebben daardoor meer mensen angstproblemen dan in andere.
je karakter Ben je bijvoorbeeld heel verlegen? Of heel gevoelig voor stress? Dan krijg je sneller last van een angststoornis. Zoals een fobie.
een storing in bepaalde delen van je hersenen Deze delen regelen geluk, stress en angst in je lichaam. Dat gebeurt met hormonen, zoals serotonine, adrenaline en dopamine.
je opvoeding en wat je hebt meegemaakt
Een fobie krijg je vaak al als kind. Gemiddeld rond de 8 jaar.
Uitleg over de cirkel van angst
Hier zie je de cirkel van angst. Die laat zien hoe te veel angst ontstaat en steeds erger kan worden.
Start: iets wat jou bang maakt: een gebeurtenis, situatie, iets voelen in je lichaam.
Gedachten: je denkt dat er iets ergs gaat gebeuren. Bijvoorbeeld: Dit is niet goed. Ik kan dit niet. Het gaat vast verkeerd. Ze vinden me raar. Mijn kind krijgt een ongeluk. Ik raak mijn werk kwijt. Straks doe ik alles fout.
Gevoel: angst Je voelt angst. Je kunt daar lichamelijk klachten bij hebben, zoals trillen en het warm krijgen.
Gedrag: je doet iets niet Je doet iets niet, je ontwijkt bepaalde dingen. Of je doet iets om je veiliger te voelen. Zoals dingen controleren. Of geruststelling vragen aan andere mensen. Of je gaat veel nadenken (piekeren).
Gevolg: even minder angst, maar later meer en vaker angst Als je iets niet doet, is je angst even minder. Het is dus heel begrijpelijk dat je dingen ontwijkt of dingen doet om je veiliger te voelen. Maar deze manieren werken kort. Je leert niet met de angst om te gaan. Als er weer iets gebeurt wat jou angstig maakt, kom je weer bij Start in de cirkel van angst. De angst kan groter worden. Je kunt er in meer situaties last van krijgen. En meer situaties gaan ontwijken. Zo krijgt de angst steeds meer invloed op je leven. Je durft steeds minder en je wereld wordt steeds kleiner.
Er zijn een paar manieren om uit de cirkel van angst te komen:
Doe wel wat je angstig maakt Bedenk wat je niet doet omdat je bang bent. Welke situaties ontwijk je? En wat doe je als ontwijken niet kan? Ga juist wel doen wat je spannend vindt. Zo kun je de angst ervaren. Je merkt dat de erge dingen waar je bang voor was, niet gebeuren. En dat je de angst aankan. Je moet de angst dus meemaken om te merken dat waar je bang voor bent niet gebeurt.
Gebruik gedachten die jou helpen Wat zijn je angstige verwachtingen? Kloppen ze wel? Hoe groot is de kans dat ze waar zijn? Probeer de gedachte minder belangrijk te maken: het is maar een gedachte. Bedenk gedachten die je kunnen helpen. Gebruik die in moeilijke situaties.
Verdraag de spanning Doe je iets wat angst geeft? Verdraag de spanning die je voelt. Zo kun je toch doen wat je graag wilt, ook al ben je bang. Soms helpt het om even op iets anders te letten of iets te doen. Dan ben je minder bezig met de angst.
Het is dus belangrijk dat je situaties waarin je bang bent, toch opzoekt. Je kunt tegen jezelf zeggen: 'Ik ben bang en ik doe het.' Je merkt dat de rampen waar je bang voor bent, niet gebeuren.
Hoe vaker je hiermee oefent, hoe minder je angst uiteindelijk wordt. In het begin kan de angst tijdelijk erger worden. En je kunt je moe voelen. Angst ervaren kost veel energie. Na een tijd leer je steeds beter met de angst omgaan. Je angst wordt minder. En je bent ook minder moe.
Zo kun je met je angst omgaan en voel je je beter:
Vertel iemand over je fobie, bijvoorbeeld aan een vriend.
Blijf dingen doen die angst geven. Zo leer je omgaan met de angst. De angst wordt daardoor minder.
Krijg je een paniekaanval? De angst wordt dan meestal vanzelf minder na een paar minuten tot half uur. Als je dat weet, durf je misschien toch de dingen te doen die je eng vindt.
Behandeling van een fobie
Je huisarts vertelt eerst hoe angst werkt. Je krijgt uitleg en adviezen. Ga hier zelf mee oefenen.
Als dat niet genoeg helpt, kun je therapie krijgen. Je leert angstige gedachten te onderzoeken en aan te passen. Ook ga je oefenen met de situatie die je spannend vindt. Kijk bij therapie bij een fobie.
Heb je vliegangst? Dan kan een kalmerings-pil helpen. Die slik je 2 of 3 uur voordat je het vliegtuig in gaat. Voor deze pil heb je een recept van je huisarts nodig.
Heb je rijangst? Er zijn er speciale rijscholen die je hierbij kunnen helpen.
Ben je bang voor de tandarts? Er zijn speciale tandartsen die mensen helpen die bang zijn om naar de tandarts te gaan.
Medicijnen tegen angst en depressie helpen niet bij een fobie.
Hoe gaat het verder als je een fobie hebt?
Een fobie kan verdwijnen als je ouder wordt.
Wanneer bellen bij een fobie?
Maak een afspraak met je huisarts als je last hebt van een fobie en een behandeling wilt.
