Ik kies voor een hormoonspiraaltje

vrouw met spiraaltje

In het kort

  • Het hormoonspiraaltje is een voorbehoedmiddel dat ervoor zorgt dat je niet zwanger wordt.
  • Het spiraaltje heeft de vorm van de letter T. De arts plaatst het in je baarmoeder.
  • In het hormoonspiraaltje zit 1 hormoon. Dit werkt 5 of 8 jaar.
  • Je hoeft dus de komende 5 of 8 jaar niet te denken aan methodes om niet zwanger te worden.
  • Vaak word je minder ongesteld of niet meer ongesteld.

Wat is een hormoonspiraaltje?

Het hormoonspiraaltje is een voorbehoedmiddel dat ervoor zorgt dat je niet zwanger wordt als je seks hebt.

Het is van kunststof en ongeveer 3 centimeter lang. Het hormoonspiraaltje heeft de vorm van de letter T.

In het hormoonspiraaltje zit 1 hormoon: progestageen.

De arts plaatst het spiraaltje in je baarmoeder. Aan het spiraaltje zitten 2 draadjes. Die gaan door de opening aan de onderkant van je baarmoeder naar je vagina. Deze draadjes zijn nodig om het spiraaltje er weer uit te kunnen halen. Jij of je partner voelen de draadjes niet, ook niet bij de seks.

Het hormoonspiraaltje kan 5 of 8 jaar blijven zitten. Dit hangt af van het merk dat je kiest. In het spiraaltje dat 5 jaar werkt, zitten minder hormonen dan in het spiraaltje dat 8 jaar werkt.

Kies je voor een hormoonspiraal? Maak dan een afspraak om dit met je huisarts te bespreken. Die kan het hormoonspiraaltje ook plaatsen.

Hoe werkt het hormoonspiraaltje?

Het hormoon in het spiraaltje zorgt er op deze manier voor dat je niet zwanger wordt:

  • Het slijm aan het begin van je baarmoedermond wordt dikker. Sperma komt daar minder goed doorheen.
  • Een bevrucht eitje kan zich niet vastmaken in je baarmoeder.

Er komt minder hormoon in je bloed dan bij andere voorbehoedmiddelen. Bijvoorbeeld de pil, het hormoonstaafje of de prikpil.

De kans is heel klein dat je toch zwanger wordt. Van de 1000 vrouwen met een hormoonspiraal worden er minder dan 5 per jaar toch zwanger.

Als je overgeeft of diarree hebt, werkt het spiraaltje nog steeds.

Geen bescherming tegen soa

Het hormoonspiraaltje beschermt niet tegen een soa. Heb je seks met een nieuw iemand? Gebruik dan condooms. Doe dat bij een nieuw contact of nieuwe relatie minstens 3 maanden.

Wil je daarna seks hebben zonder condooms? Doe dan allebei een soa-test.

Word je ongesteld als je een hormoonspiraal hebt?

Met een hormoonspiraal verlies je minder bloed als je ongesteld bent. Of je wordt helemaal niet meer ongesteld. Soms kun je nog wel af en toe wat bloed verliezen.

Als je het spiraaltje net hebt, verlies je vaak een klein beetje bloed. Je kunt ook bloed verliezen op een moment dat je het niet verwacht.

Als je het spiraaltje er weer uit laat halen, word je meestal snel weer regelmatig ongesteld. En kun je dus zwanger worden.

Met een hormoonspiraal kun je niet uitstellen wanneer je ongesteld wordt.

Hoe kun je een cup gebruiken als je een spiraal hebt en ongesteld bent?

Een cup is een bekertje dat je in je vagina draagt om bloed op te vangen. Het bekertje is zacht. Je kunt het buigen.

Wil je een menstruatie-cup gebruiken als je een hormoonspiraal hebt? Let dan hierop als je de cup eruit haalt:

  • Haal de cup voorzichtig uit je vagina.
  • Zorg dat je het spiraaltje niet meetrekt.
    De cup zuigt zich vast aan je baarmoedermond. Daar zitten ook de touwtjes van je spiraaltje. Als je aan de cup trekt, kun je ook per ongeluk aan de touwtjes van je spiraal trekken. Je kunt dan het spiraaltje eruit trekken zonder dat je het merkt. Je bent dan niet meer beschermd tegen zwanger worden.

Tips om de menstruatie-cup eruit te halen

  • Knijp in de onderkant (punt) van de cup.
  • Of steek je vinger tussen de cup en je baarmoedermond.
  • Dit zorgt ervoor dat de cup niet meer vastgezogen zit.
  • Let er ook op dat je niet per ongeluk aan de draadjes van het spiraal trekt als je de cup eruit haalt.
  • Kijk of je je spiraal ziet liggen in de cup als je die schoonmaakt.

Zit de spiraal in de cup? Gebruik dan een condoom als je seks hebt. En maak een afspraak met je huisarts om te overleggen wat je kunt doen.

Gebruik je tampons als je ongesteld bent? Dan hoef je niet bang te zijn dat je het spiraaltje eruit trekt.

Wat zijn de bijwerkingen en nadelen van het hormoonspiraaltje?

Kies je voor het hormoonspiraaltje, dan kunnen er deze bijwerkingen en nadelen zijn.

Bijwerkingen

Vooral in de eerste maanden kun je last hebben van 1 of meer van deze dingen:

  • hoofdpijn
  • pijn in de borsten
  • puistjes
  • haaruitval
  • een beetje somber zijn
  • meer afscheiding uit de vagina. Dit kan meestal geen kwaad.

Vaak gaan deze dingen binnen 3 maanden weg. Het kan ook zijn dat je nergens last van hebt.

Nadelen

  • Er is een kleine kans dat het spiraaltje loskomt uit je baarmoeder. Dan kun je toch zwanger worden.
  • Er is een kleine kans dat het spiraaltje bij het plaatsen door de wand van de baarmoeder heen gaat en in je buik komt. Dit gebeurt bij 1 van de 1000 vrouwen die een spiraal krijgen. Als je borstvoeding geeft, is die kans groter: bij 6 van de 1000 vrouwen.
    Als dit gebeurt, moet je naar een arts in het ziekenhuis (gynaecoloog). Die kan tijdens een kijkoperatie je spiraal eruit halen.

Je hebt geen grotere kans op een bloedprop in je bloedvat (trombose).

Wanneer is een hormoonspiraaltje niet geschikt voor je?

Soms kun je het hormoonspiraaltje niet kiezen als voorbehoedmiddel. Of kun je beter een ander voorbehoedmiddel kiezen.

Niet geschikt

Je kunt het hormoonspiraaltje niet krijgen als je borstkanker hebt of hebt gehad.

Heb je geen borstkanker, maar andere mensen in je familie wel? Dan heb je misschien erfelijke borstkanker. Overleg met je arts of je het hormoonspiraaltje kunt krijgen.

Minder geschikt

Je kunt het hormoonspiraaltje beter niet kiezen in 1 of meer van deze situaties:

  • Je wilt niet dat de huisarts je vagina onderzoekt. Of iets in je baarmoeder plaatst.
  • Je bent net bevallen. Je kunt dan beter 6 weken wachten. Of overleg met je arts of je beter kunt wachten totdat je gestopt bent met borstvoeding.
  • Je hebt een vleesboom in je baarmoeder. Je arts kan een echo laten maken om te zien of je een spiraaltje kunt krijgen.

Hoe gaat het plaatsen van een spiraaltje?

Je huisarts plaatst het spiraaltje. Je kunt hiervoor een afspraak maken.

Voorbereiding

  • Je kunt het spiraaltje laten plaatsen tussen de eerste en zevende dag vanaf dat je ongesteld werd. Je bent dan zeker niet zwanger. Het spiraaltje beschermt meteen tegen zwanger worden.
  • Laat je het spiraaltje op een andere dag plaatsen? Dan moet je misschien eerst een zwangerschapstest doen om zeker te weten dat je niet zwanger bent.
  • Plaatsen van het spiraaltje kan pijn doen. Je kunt 1 uur voor het plaatsen een pijnstiller slikken. Daardoor kun je tijdens en na het plaatsen minder pijn hebben. Slik bijvoorbeeld 2 (1000 milligram), of 1 (500 milligram).
  • Heb je misschien een soa? Vertel dit dan aan je huisarts. Die vraagt er meestal ook naar. Soms moet je dan een behandeling krijgen voordat je het spiraaltje laat plaatsen.

Het plaatsen

  • Je gaat liggen met je benen wijd. Je huisarts voelt bij je van binnen hoe je baarmoeder ligt.
  • Daarna doet je huisarts een spreider in je vagina. Hiermee kan je huisarts je vagina een beetje open doen. En naar je baarmoedermond kijken.
  • Je huisarts pakt je baarmoeder vast met een tangetje. Daarna meet je huisarts de lengte van je baarmoeder met een dun stokje. Dit kan pijn doen. Hoeveel pijn het doet, verschilt per persoon.
  • Dan schuift je huisarts voorzichtig het spiraaltje erin. Dit kan ook weer pijn doen.
  • Je huisarts knipt de draadjes af. Dit voel je niet.
  • Je huisarts haalt de spreider weer uit je vagina.

Na het plaatsen

  • Je kunt pijn in je onderbuik hebben. Als je van tevoren een pijnstiller hebt geslikt, helpt die nog een paar uur. Als het nodig is, kun je nog een pijnstiller slikken.
  • Sommige vrouwen voelen zich duizelig en moeten nog even blijven liggen. Andere vrouwen hebben nergens last van.
  • Als je je weer goed voelt, kun je naar huis. Doe die dag rustig aan.

naproxen

Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

paracetamol

Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

Video Spiraaltje plaatsen

Bekijk de video Een spiraaltje laten plaatsen op Thuisarts

Hoe gaat het verder als je een hormoonspiraal hebt?

Na het plaatsen van het hormoonspiraaltje kun je op deze dingen letten.

Na het plaatsen

Er is een kleine kans dat je hormoonspiraal niet goed blijft zitten. Maak daarom na 6 weken een afspraak bij je huisarts voor controle.
Je huisarts kijkt met een spreider of het spiraaltje nog goed zit.

Over 5 of 8 jaar

Zet deze dingen in je agenda of telefoon:

  • Wanneer het spiraaltje is geplaatst.
  • Wanneer je een nieuw spiraaltje moet krijgen: na 5 of na 8 jaar. Dit hoor je van je huisarts. Je moet zelf een afspraak bij je huisarts maken om het spiraaltje eruit te laten halen. Of een nieuw spiraal te laten plaatsen.

Wanneer kun je een spiraaltje eruit laten halen als je in de overgang bent?

Met een hormoonspiraal word je meestal niet meer ongesteld. Daardoor weet je niet zeker of je in de overgang bent.

Je kunt je spiraal eruit laten halen als je 52 jaar bent. De meeste vrouwen zijn dan al 1 jaar niet meer ongesteld geweest. De kans dat je zwanger wordt, is dan heel klein.

Lees meer over zorgen dat je niet zwanger wordt in de overgang. En wanneer je het spiraaltje eruit kunt laten halen.

Hoe gaat je spiraal eruit?

Je kunt het spiraaltje er altijd uit laten halen. Ook als je ongesteld bent.

Wil je niet zwanger worden? Gebruik in de 7 dagen voordat je spiraal eruit gaat een condoom als je seks hebt. Of heb geen seks.

Zo haalt je huisarts het spiraaltje eruit:

  • Je huisarts trekt aan de touwtjes en haalt het spiraaltje uit je baarmoeder.
  • Dit gaat heel snel. Je voelt het maar heel kort. Het doet minder pijn dan het plaatsen.

Niet zwanger worden

Zwanger worden

Laat je het spiraaltje weghalen omdat je zwanger wilt worden? Begin dan voordat het spiraaltje eruit is al met het slikken van en . Lees de adviezen bij voorbereiden op een gezonde zwangerschap.

foliumzuur

Foliumzuur wordt ook wel vitamine B11 genoemd. Het is vooral aanwezig in groenten en volkorenproducten.

Foliumzuur speelt een belangrijke rol in het lichaam. Het is bijvoorbeeld nodig voor de aanmaak van de rode bloedcellen en voor de werking van de zenuwen. Bovendien is het zeer belangrijk voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van de ongeboren baby.

Ons lichaam kan foliumzuur niet zelf maken. Daarom moeten we het via ons voedsel binnenkrijgen. Foliumzuur verlaat het lichaam in kleine hoeveelheden via de urine. Om gezond te blijven, is daarom telkens een nieuwe hoeveelheid foliumzuur via het voedsel nodig.

Het is te gebruiken om aangeboren afwijkingen te voorkomen bij zwangerschap en kinderwens, bij vitaminegebrek, bij bepaalde vormen van bloedarmoede en bij homocystinurie (een stofwisselingsziekte).

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

vitamine D

Vitamine D (colecalciferol) zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit.

Het is te gebruiken bij vitaminegebrek en bij botontkalking.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

Video Spiraaltje eruit halen

Bekijk de video Een spiraaltje laten verwijderen op Thuisarts

Wanneer bellen als je een spiraal hebt?

Bel dezelfde dag je huisarts bij 1 of meer van deze klachten in de eerste dagen dat je het spiraaltje hebt:

  • Er komt veel meer vocht of slijm uit je vagina dan je gewend bent. Of het heeft bijvoorbeeld een andere kleur, of je ruikt het erg.
  • Er komt veel bloed uit je vagina.
  • Je hebt veel buikpijn. Dat gaat niet weg of wordt steeds erger.
  • Je krijgt koorts.

Maak een afspraak bij je huisarts bij 1 of meer van deze dingen:

  • Je hebt na 3 maanden nog steeds meer afscheiding, buikpijn of bloedverlies dan normaal.
  • Je denkt dat het spiraaltje niet goed meer zit.
  • Je hebt last van de bijwerkingen van het spiraaltje. Of je hebt vragen over het spiraaltje.
  • Je wilt je spiraaltje eruit laten halen.

Meer informatie over het hormoonspiraaltje

Over deze tekst

Deze tekst is aangepast op