In het kort
- Zwangerschaps-vergiftiging (pre-eclampsie) is een ziekte tijdens je zwangerschap.
- Je hebt dan een hoge bloeddruk of te veel eiwitten in je urine (plas).
- Je kunt klachten hebben als hoofdpijn en misselijk zijn.
- Je wordt opgenomen in het ziekenhuis.
- Je krijgt medicijnen tegen je klachten en je hoge bloeddruk.
- Soms moet je eerder bevallen.
- Je zwangerschap kan hierdoor een moeilijke tijd zijn met veel spanning.
Wat is zwangerschaps-vergiftiging?
Zwangerschaps-vergiftiging is een ziekte tijdens je zwangerschap. Je kunt dan deze dingen hebben:
- een hoge bloeddruk
- te veel eiwitten in je urine (plas)
Je wordt meestal opgenomen in het ziekenhuis.
Zwangerschaps-vergiftiging ontstaat vanaf 20 weken zwangerschap. Heel soms kun je het nog krijgen in de 10 dagen na je bevalling.
Wat merk ik van zwangerschaps-vergiftiging?
Je kunt 1 of meer van de volgende klachten hebben:
- hoofdpijn
- misselijk zijn
- overgeven
- sterretjes, lichtflitsen of vlekjes zien
- dik gezicht en dikke enkels (door vocht vasthouden)
- een tintelend of prikkend gevoel in je vingers
HELLP-syndroom
Heel soms gaat zwangerschaps-vergiftiging over in het HELLP-syndroom. Ook kun je het HELLP-syndroom krijgen zonder dat je eerst zwangerschaps-vergiftiging hebt gehad.
Bij het HELLP-syndroom werken je organen niet of minder goed, vooral je lever.
Je kunt dan last hebben van:
- hoofdpijn
- misselijk zijn
- wazig zien
- pijn boven in je buik
- het gevoel alsof er een band strak om je buik zit (het ‘bandgevoel’)
- pijn boven in je rug
- grieperig gevoel
Door je bloed te onderzoeken bepaalt je gynaecoloog of je het HELLP-syndroom hebt.
Wat is de oorzaak van zwangerschaps-vergiftiging?
Meestal weten artsen niet wat de oorzaak is van zwangerschaps-vergiftiging. Ze denken dat het te maken heeft met de volgende dingen:
- hoe je moederkoek (placenta) werkt
- de stoffen die uit je moederkoek vrijkomen
- hoe je bloedvaten reageren op de stoffen die uit je moederkoek vrijkomen (je bloedvaten regelen je bloeddruk)
Het kan ook te maken hebben met erfelijke aanleg.
Wanneer is mijn kans op zwangerschaps-vergiftiging groter?
Je hebt een iets grotere kans op zwangerschaps-vergiftiging als 1 of meer van de volgende dingen voor jou klopt:
- Je hebt diabetes (suikerziekte).
- Je hebt een nierziekte.
- Je hebt een ziekte aan je hart of bloedvaten.
- Je moeder of zus heeft zwangerschaps-vergiftiging gehad.
- Je bent 40 jaar of ouder.
- Je bent jonger dan 20 jaar.
- Je bent zwanger van meer dan 1 kind.
- Je bent te zwaar.
- Je had voor je zwangerschap al een hoge bloeddruk.
- Je hebt problemen bij het stollen van je bloed.
- Het is je eerste zwangerschap.
- Het is niet je eerste zwangerschap, maar wel van een nieuwe partner.
Hoe kan ik mijn kans op zwangerschaps-vergiftiging kleiner maken?
Calcium
Zorg dat je genoeg calcium via je voeding binnenkrijgt. Het liefst elke dag 1 gram calcium, dit zijn ongeveer 5 glazen melk. Calcium zit vooral in melk, kaas, bepaalde groente en noten.
Als je te weinig calcium binnenkrijgt kan het nodig zijn om calciumpillen (calciumcarbonaat, calciumfosfaat) te slikken. Bespreek met je gynaecoloog of verloskundige of dit nodig is.
Acetylsalicylzuur
Het medicijn acetylsalicylzuur zorgt ervoor dat je minder kans hebt op ernstige gevolgen door hoge bloeddruk. Bespreek met je gynaecoloog of verloskundige of dit voor jou nodig is.
calciumcarbonaat
Calcium (kalk) is belangrijk voor de opbouw en stevigheid van botten en gebit. Ook neutraliseert calciumcarbonaat maagzuur.
Het is te gebruiken bij tekort aan calcium, botontkalking, nierziekten en maagklachten.
Welke problemen kunnen door zwangerschaps-vergiftiging ontstaan?
Baby
Als je bloeddruk te hoog is omdat je moederkoek niet goed werkt, kan het zijn dat je baby te weinig voedingsstoffen krijgt. Je baby kan dan minder goed groeien. Je wordt dan doorgestuurd naar het ziekenhuis.
Moeder
Zwangerschaps-vergiftiging kan de volgende problemen geven:
- Je nieren en lever werken tijdelijk minder goed.
- Je bloed stolt minder goed.
- Je ziet minder goed.
Heel soms krijg je ernstige problemen zoals vocht in je longen. Of zwangerschaps-stuipen: aanvallen waarbij de spieren in je armen en benen zich samentrekken. Dit wordt eclampsie genoemd.
Welke behandeling kan ik krijgen bij zwangerschaps-vergiftiging?
Zwangerschaps-vergiftiging gaat alleen over door te bevallen. Tot die tijd worden je klachten zo goed mogelijk behandeld. Bespreek samen met je gynaecoloog welke behandeling voor jou het beste is.
Opname en controles in het ziekenhuis
Je wordt opgenomen in het ziekenhuis. Daar worden jij en je baby goed gecontroleerd. Er wordt goed op je bloeddruk en op je klachten gelet.
Medicijnen
Je krijgt medicijnen die ervoor zorgen dat je bloeddruk lager wordt. Ook krijg je medicijnen tegen je klachten, bijvoorbeeld hoofdpijn en misselijk zijn. Als je een grotere kans hebt op zwangerschaps-stuipen krijg je het medicijn magnesiumsulfaat. Dit medicijn zorgt ervoor dat je ze niet krijgt.
Bevallen
Soms stelt je gynaecoloog voor om eerder te bevallen. Bijvoorbeeld als het niet goed gaat met je baby of als jij erge klachten hebt. Je gynaecoloog zal proberen om je bevalling uit te stellen totdat je in elk geval 37 weken zwanger bent.
Soms zijn je klachten zo erg dat je toch al eerder moet bevallen. Je krijgt dan medicijnen waardoor de longen en andere organen van je baby zich sneller ontwikkelen. Daarna krijg je medicijnen om je bevalling te laten beginnen. Soms krijg je een keizersnede.
Adviezen als je zwangerschaps-vergiftiging hebt
Je kunt er niets aan doen dat je zwangerschaps-vergiftiging krijgt. Zelfs als je alles goed doet, kun je het alsnog krijgen. Weet dat dit niet jouw schuld is.
Vaak gaat alles heel snel als je zwangerschaps-vergiftiging hebt. Heel soms heb je nog tijd om iets te doen met de volgende adviezen:
Rust nemen
Neem voldoende rust. Rustige dingen kun je gewoon blijven doen, zoals een boek lezen.
Gezond eten
Door gezond te eten is de kans op hoge bloeddruk kleiner. Eet veel groente en fruit, volkoren producten, en gebruik niet te veel zout.
Stress voorkomen
Probeer zoveel mogelijk stress te voorkomen. Zorg goed voor jezelf en ontspan genoeg. Probeer als je wilt ontspanningsoefeningen of mindfulness.
Praten
Het kan helpen om te praten met vrouwen die hetzelfde meemaken. Je kunt met hen in contact komen via de Hellp Stichting.
Dagboek
Zwangerschaps-vergiftiging kan voor veel spanning, stress en andere gevoelens zorgen. Het kan dan helpen om een dagboek bij te houden. Schrijf daarin op wat er allemaal gebeurt en hoe je dat ervaart.
Soms gaat alles zo snel dat je je er later weinig of niets van kunt herinneren. Een dagboek kan je ook na je zwangerschap helpen om met deze gevoelens om te gaan.
Wanneer bellen als ik zwangerschaps-vergiftiging heb?
Bel je verloskundige of gynaecoloog bij een van de volgende klachten:
- hoofdpijn
- pijn boven in je buik of aan de zijkant van je buik
- pijn in je rug of boven in je rug
- misselijk zijn
- overgeven
- sterretjes zien of wazig zien
- trekkingen van armen en benen
- dikker gezicht, handen of enkels (vocht vasthouden)
- griepachtig gevoel zonder koorts
- slecht tegen licht kunnen
- een plotselinge bloedneus
- een plotselinge bloeding van je tandvlees
Hoe gaat het na de bevalling bij zwangerschaps-vergiftiging?
Na de bevalling blijf je nog zeker 3 dagen in het ziekenhuis. Je bloeddruk wordt regelmatig gecontroleerd. Soms blijft je bloeddruk nog even hoog. Vaak moet je dan je medicijnen voor een hoge bloeddruk nog iets langer slikken. Meestal kun je deze medicijnen veilig gebruiken als je borstvoeding geeft. Bespreek dit altijd met je gynaecoloog of verloskundige. Als je bloeddruk beter is, kun je steeds minder van deze medicijnen gebruiken en uiteindelijk stoppen (dit heet afbouwen).
Het kan weken, maanden en soms jaren duren voordat je weer helemaal beter bent. Je kunt na zwangerschaps-vergiftiging nog last blijven houden van de volgende dingen:
- problemen met concentreren
- snel moe zijn
- erg gevoelig zijn voor prikkels
Deze klachten kunnen tijdelijk zijn of voor altijd.
Omgaan met gevoelens
Door zwangerschaps-vergiftiging kan je zwangerschap een moeilijke tijd zijn geweest. Je kunt veel stress en andere gevoelens hebben gehad. Neem de tijd om ook deze gevoelens te verwerken. De volgende dingen kunnen je daarbij helpen:
- erover praten met mensen die je vertrouwt
- een dagboek bijhouden en lezen wat je daarin hebt opgeschreven
- vragen stellen aan je gynaecoloog
- erover praten met een psycholoog
- erover praten met vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt
Ziekten van je hart of bloedvaten
Na zwangerschaps-vergiftiging heb je een grotere kans dat je later een ziekte van je hart of bloedvaten krijgt. Deze kans is vooral groter als de vergiftiging begon voordat je 32 weken zwanger was. Laat daarom elk jaar je bloeddruk meten bij je huisarts. Je kunt ook zelf je bloeddruk meten met een bloeddrukmeter.
Zwangerschaps-vergiftiging bij een volgende zwangerschap
Er is een kans dat je bij een volgende zwangerschap opnieuw zwangerschaps-vergiftiging krijgt. Dit is meestal minder erg dan bij je eerste zwangerschap.
Bij een volgende zwangerschap krijg je calcium en het medicijn aspirine om je kans op zwangerschaps-vergiftiging kleiner te maken.
Je bloeddruk wordt extra vaak gecontroleerd. Ook wordt goed gelet op hoe je baby groeit.
Meer informatie over hoge bloeddruk in de zwangerschap
Meer informatie en contact met vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt kun je krijgen bij Hellp Stichting.
We hebben de tekst gemaakt met de afspraken van specialisten over hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap.