In het kort
- Iemand kan een posttraumatische stressstoornis (PTSS) krijgen na heftige gebeurtenissen.
- Als iemand in uw omgeving PTSS heeft, kan dat ook voor u zwaar zijn.
- Zoek hulp voordat het té zwaar wordt.
Wat is PTSS?
- Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) kan ontstaan na heftige, nare gebeurtenissen. Bijvoorbeeld als iemand oorlog heeft meegemaakt, een gewelddadige overval, mishandeling, een ernstig ongeluk of een natuurramp. Ook de plotselinge dood van een dierbaar persoon of seksueel en/of lichamelijk geweld kan PTSS veroorzaken.
- Iemand met PTSS denkt steeds aan de schokkende gebeurtenis of droomt erover. De gedachten en dromen komen onverwacht en zijn niet tegen te houden.
- Dat geeft heftige emoties: angst, boosheid en/of verdriet.
- Iemand gaat daardoor plekken en situaties vermijden. Of onderdrukt de emoties met alcohol, drugs of kalmerende middelen.
- Als de klachten langer dan 4 weken na de schokkende gebeurtenis blijven duren, is het PTSS.
- De meeste mensen krijgen geen PTSS na een schokkende gebeurtenis. Sommigen krijgen andere klachten. Bijvoorbeeld een depressie of een angststoornis.
Adviezen als uw naaste PTSS heeft
PTSS heeft grote gevolgen voor iemands leven. Maar ook het leven van zijn naasten verandert. Het kan zwaar zijn als uw partner, ouder of kind PTSS heeft. Bijvoorbeeld doordat diegene:
- Zich anders gedraagt dan eerst; u herkent hem/haar niet meer.
- Heftige emoties heeft die plotseling kunnen opkomen, bijvoorbeeld ineens heel boos of verdrietig worden.
- Agressief kan zijn.
- (Te veel) alcohol gaat drinken, drugs of kalmerende middelen gaat gebruiken. Dit kan een verslaving worden, met alle problemen die daarbij horen.
- Situaties en mensen gaat ontwijken of nergens meer zin in heeft. U kunt daardoor minder samen doen.
- Niet naar school of werk kan, waardoor het daar ook minder goed gaat. Het gevolg kan een lager inkomen zijn en financiële problemen.
Heeft degene met PTSS kinderen? PTSS heeft dan invloed op het hele gezin. Daarom bestaat er speciale hulp voor kinderen van ouders met psychische problemen (afgekort KOPP). Bijvoorbeeld groepscursussen en lotgenotencontact (kijk bij meer informatie).
De hulpverlener van uw naaste betrekt u ook bij de behandeling, maar alleen als u dat zelf wilt én als uw naaste (de patiënt) het ook wil.
In het onderwerp Ik ondersteun iemand met psychische klachten kunt u meer lezen over:
- hoe u uw naaste kunt helpen
- hoe u om kunt gaan met reacties van anderen
- hoe u ook goed voor uzelf kunt blijven zorgen
- waar u terecht kunt voor meer informatie of hulp.
Wanneer zoek ik hulp voor mijzelf?
Het is zwaar om iemand met ernstige psychische klachten te ondersteunen. Zoek hulp voordat het té zwaar wordt. Neem contact op met de huisarts in deze situaties:
- U heeft steeds het gevoel dat u niet genoeg doet.
- U doet vaak dingen die u eigenlijk niet wilt: u gaat over uw grenzen.
- U bent bang om zelf ook psychische klachten te krijgen.
U kunt ook steun zoeken bij mensen die hetzelfde meemaken (lotgenoten). Of bij een familievertrouwenspersoon via de Advies- en hulplijn familie in de ggz.
Meer informatie over PTSS
- De Angst, Dwang en Fobie stichting.
- MIND: site over psychische gezondheid en hulp.
- Vereniging EMDR Nederland (www.emdr.nl): over behandeling met EMDR.
- ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum over verschillende behandelingen bij psychotrauma.
- NVvP (Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie).
We hebben deze informatie gemaakt met richtlijnen voor huisartsen en voor de geestelijke gezondheidszorg (de NHG-Standaard Angst en de Zorgstandaard Psychotrauma).