Ik ondersteun iemand met psychische klachten

In het kort

In het kort

  • Het kan zwaar zijn om iemand met psychische klachten te ondersteunen.
  • Blijf ook goed voor uzelf zorgen:
    • Onderhoud uw eigen contacten en doe dingen die u fijn vindt.
    • Probeer voldoende te slapen.
    • Praat over uw zorgen met iemand die u vertrouwt.
    • Kijk ook naar wat er wel goed gaat.
  • Zorg dat u weet wat u moet doen bij een crisis. Maak een noodplan.
  • Heeft u zelf steun nodig? Maak gerust een afspraak met uw huisarts.
Mogelijke gevolgen

Waar krijg ik mee te maken als ik iemand met psychische klachten ondersteun?

Het kan heel zwaar zijn om iemand met psychische klachten te ondersteunen. Waar kunt u mee te maken krijgen?

  • Zorgen over de negatieve gevolgen van de psychische klachten. Misschien bent u bang dat uw naaste zijn werk kwijtraakt, vrienden verliest of geldproblemen krijgt.
  • Angst dat uw naaste zichzelf of anderen iets aandoet. Misschien bent u bang dat hij/zij aan zelfdoding denkt.
  • Onbegrip bij anderen. Mensen weten soms weinig over psychische problemen of hebben er negatieve ideeën over. Hierdoor schaamt u zich misschien voor de psychische klachten van uw naaste en is het voor u moeilijker om steun te vragen.
  • De relatie met uw naaste verandert doordat u mantelzorger wordt. U moet bijvoorbeeld in de gaten houden of uw naaste zijn/haar medicijnen wel inneemt.
  • Uw naaste weigert hulp van anderen of vindt zelf dat hij geen psychische problemen heeft.
  • U heeft misschien het gevoel dat de problemen voor een deel uw schuld zijn. Hierdoor durft u geen steun te vragen.
  • U neemt alle zorg op u en ontdekt te laat dat u dat niet aankunt.

In bepaalde situaties kunt u nog andere zorgen hebben.

  • Als degene met psychische klachten familie is: u bent bang om zelf ook psychische klachten te krijgen. Is het misschien een erfelijke aandoening?
  • Als degene met psychische klachten kinderen heeft: u maakt zich zorgen over die kinderen.
  • Als degene met psychische klachten uw partner is: uw gevoelens voor hem/haar veranderen, bijvoorbeeld doordat hij/zij door zijn psychische klachten erg somber of agressief wordt.
  • Als degene met psychische klachten uw kind is: u bent bang om het kind los te laten en u heeft zorgen over de toekomst.
Adviezen

Hoe kan ik goed met de psychische klachten van mijn naaste omgaan?

Zorg goed voor uzelf

  • Houd contact met vrienden, familie of buren bij wie u zich prettig voelt.
  • Zorg voor afleiding en doe dingen die u fijn vindt: wandelen, een serie kijken, of elke week sporten met een vriend of vriendin. Dit geeft energie.
  • Goed slapen is belangrijk. Als u goed uitgerust bent, kunt u veel meer aan.
  • Praat over uw zorgen met iemand die u vertrouwt. Dat kan enorm opluchten. Spreek bijvoorbeeld af om elke week uw problemen met een vriend te bespreken.
  • Heeft u erg veel zorgen en piekert u veel? Schrijf dan iedere dag even op waarover u piekert. Dat helpt u om uw gevoelens te begrijpen en oplossingen te vinden. Nadat u van alles heeft opgeschreven, kan het fijn zijn om even naar buiten te gaan. Maak een wandeling of pak de fiets. Frisse lucht helpt.
  • Bewaak uw eigen grenzen. Heeft u het gevoel dat u altijd voor anderen moet zorgen? Heeft u te weinig tijd voor uzelf? Zeg dan ook eens ‘nee’ als iemand wat van u vraagt.
  • Probeer de ondersteuning van uw naaste met iemand te delen. Bijvoorbeeld met een vriend of familielid, de huisarts, praktijkondersteuner GGZ of de hulpverlener van uw naaste.
  • Kijk ook naar de dingen die wel goed gaan. Schrijf bijvoorbeeld een paar dingen op die u goed heeft gedaan, of wat u waardeert aan degene die u ondersteunt. Probeer het maar eens.
    U ontdekt altijd wel dingen die positief zijn en dat voelt goed. Dat u voor uw naaste zorgt is al een enorm compliment waard.

Veel te weten komen over de ziekte

  • Zorg dat u veel weet over de psychische ziekte van uw naaste. Lees erover en bekijk filmpjes (ook op Thuisarts.nl). U begrijpt hem/haar dan beter.
  • Ook de huisarts, psycholoog of psychiater kan veel vertellen over de ziekte. Hij/zij kan advies geven over hoe u met de situatie om kunt gaan.

Maak een noodplan

Bent u bang dat uw naaste een gevaar is voor zichzelf of voor anderen? Dan kunt u samen met hem/haar en de hulpverleners een noodplan maken. In een noodplan staat:

  • hoe u merkt dat het niet goed gaat,
  • welk nummer u dan moet bellen en
  • wie de contactpersonen zijn.

Met een noodplan weet iedereen wat er moet gebeuren bij een crisis.

Omgaan met reacties

Hoe ga ik om met reacties van anderen?

Mensen reageren soms vervelend op psychische klachten. Dat komt door de negatieve ideeën die erover bestaan. Dat maakt het extra moeilijk om iemand met psychische klachten te ondersteunen.

Zegt iemand iets vervelends tegen u over uw naaste met psychische klachten? Of behandelt iemand u op een manier die u niet prettig vindt?

  • Bespreek dat dan met hem/haar.
  • Vindt u dat moeilijk, vraag dan iemand om u te helpen bij dat gesprek.
  • Vraag ook eens aan andere naasten hoe zij omgaan met negatieve reacties.

Misschien heeft u zelf ook negatieve ideeën over psychische ziekten?

  • Het helpt als u meer over de ziekte weet.
  • Probeer ook over uw negatieve ideeën te praten met iemand die u vertrouwt.

Probeer positief te blijven tegen uw naaste met psychische klachten en steun hem/haar. Maar bescherm hem/haar niet te veel. Laat hem/haar zo veel mogelijk zelf doen. Wees positief over dingen die goed gaan. Zo voorkomt u dat uw naaste ook negatief over zichzelf gaat denken.

Samenwerking

Hoe kan ik helpen bij de behandeling van iemand met psychische klachten?

Voor de behandeling van iemand met psychische klachten is het belangrijk dat patiënten, naasten en hulpverleners samenwerken. Als naaste kunt u verschillende dingen doen:

Mantelzorg bieden

Is de persoon met psychische klachten bijvoorbeeld een buurman, collega of sportmaatje? Dan kunt u ervoor kiezen om voor hem/haar te zorgen.
Is de persoon met psychische klachten uw partner of uw kind, dan bent u eigenlijk vanzelf betrokken bij de zorg.

Ondersteun iemand met psychische klachten als dat nodig is, neem niet alles van hem/haar over.

Helpen bij de behandeling

U kunt uw naaste ook helpen bij de behandeling, zodat hij of zij het beter volhoudt. De huisarts, psycholoog of een lotgenoot kan u advies geven hoe u dat het beste kunt doen. Het is in elk geval belangrijk om uw eigen grenzen te bewaken; u bent geen professionele hulpverlener.

Informatie delen

U kunt hulpverleners belangrijke informatie geven. Hierdoor weten zij beter welke hulp uw naaste nodig heeft. Als u informatie deelt met de hulpverleners, is het wel goed dit met uw naaste te bespreken.
Hulpverleners mogen alleen met toestemming van de patiënt informatie over hem/haar aan u geven. Als u dat wilt, moeten zij u wel algemene informatie geven over de psychische aandoening die hij/zij heeft.

Maak duidelijke afspraken met de hulpverleners en zorg dat jullie elkaar goed kunnen bereiken. Vraag hoe u hen kunt bereiken en zorg dat zij uw adres in hun systeem opnemen.

Ziekenhuisopname

Wat kan ik doen als mijn naaste voor lichamelijke klachten wordt opgenomen in het ziekenhuis?

Wordt uw naaste in het ziekenhuis opgenomen met lichamelijke klachten? Let erop dat uw naaste vertelt welke psychische klachten hij/zij heeft en welke behandeling en medicijnen hij/zij daarvoor krijgt.

Waarom is dit belangrijk?

  • Lichamelijke en psychische klachten komen vaak samen voor. Ze kunnen invloed op elkaar hebben.
  • Sommige medicijnen werken niet goed als iemand ze tegelijk slikt.
  • De zorgverleners kunnen uw naaste beter helpen als zij weten dat hij/zij ook psychische klachten heeft.
  • Ze kunnen er bijvoorbeeld op letten dat uw naaste de medicijnen op tijd inneemt.
  • De psychiater van het ziekenhuis kan zo nodig ook helpen bij de behandeling.
Wanneer bellen

Wanneer zoek ik hulp voor mijzelf?

Het is zwaar om iemand met ernstige psychische klachten te ondersteunen. Zoek hulp voordat het té zwaar wordt. Neem bijvoorbeeld contact op met de huisarts:

  • als u steeds het gevoel heeft dat u niet genoeg doet;
  • als u vaak dingen doet die u eigenlijk niet wilt: u gaat over uw grenzen;
  • als u bang bent om zelf ook psychische klachten te krijgen.

U kunt ook steun zoeken bij lotgenoten of een familievertrouwenspersoon via de Advies en hulplijn familie in de ggz.

Meer informatie

Meer informatie voor naasten van mensen met psychische klachten

Als naaste van iemand met psychische klachten kunt u informatie krijgen bij:

  • uw eigen huisarts
  • een familievertrouwenspersoon. Op de website van de Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen vindt u een familievertrouwenspersoon in uw regio.
    Hulplijn: 0900 - 333 22 22
  • MIND Naasten Centraal: Naasten Centraal ondersteunt familie en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid.
    Hulplijn: 0900-2546674.
  • Meldpuntzorgwekkendgedrag.nl: als u zich zorgen maakt om iemand: 0800 1205
  • MIND: website van cliënten- en familieorganisaties in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).
  • Verslaafd aan jou: voor naasten van iemand die verslaafd is aan drugs, drank, gokken of gamen.
  • Ypsilon: vereniging van familieleden van mensen met een verhoogde kwetsbaarheid voor psychose.
  • Mentaal Vitaal: tips en oefeningen om psychisch fit te blijven.
  • Psychowijzer
  • MantelzorgNL, Mantelzorglijn: 030-760 60 55.

De informatie voor naasten van mensen met psychische klachten is gebaseerd op:

Deze tekst is aangepast op
GGZ
NHG

Vond je deze informatie nuttig?

Vond je deze informatie nuttig?
Heb je een tip hoe wij Thuisarts.nl kunnen verbeteren?