In het kort
- Als je te zwaar bent, heb je een grotere kans op ziektes.
- Een paar kilo afvallen is al heel goed voor je gezondheid.
- Eet gezond, beweeg meer en zorg voor ontspanning.
- Je kunt hulp krijgen van de huisarts, leefstijl-coach, diëtist of fysiotherapeut.
- Soms kun je meedoen aan een leefstijl-programma.
Hoe weet je of je een gezond gewicht hebt?
Doe deze 2 dingen:
1. Bereken je BMI
Op de website van het Voedingscentrum kun je je BMI berekenen. Dat getal zegt of je gewicht past bij hoe lang je bent.
- Is je BMI tussen 18,5 en 25? Je hebt een gezond gewicht.
- Is je BMI tussen 25 en 30? Je bent te zwaar. Een ander woord is overgewicht.
- Is je BMI 30 of hoger? Je bent veel te zwaar. Een ander woord is obesitas.
2. Doe een meetlint om je middel
Doe een meetlint om je middel op de plek waar je buik het dikst is. Hoeveel centimeter je meet, vertelt hoeveel vet je op je buik hebt. Op de website van het Voedingscentrum staat meer uitleg en een video over hoe je meet met een meetlint.
Bij vrouwen:
- Is het getal kleiner dan 80 centimeter? Je hebt een gezond gewicht.
- Is het getal tussen 80 en 88 centimeter? Je bent te zwaar (overgewicht).
- Is het getal 88 centimeter of groter? Je bent veel te zwaar (obesitas).
Bij mannen:
- Is het getal kleiner dan 94 centimeter? Je hebt een gezond gewicht.
- Is het getal tussen 94 en 102 centimeter? Je bent te zwaar (overgewicht).
- Is het getal 102 centimeter of groter? Je bent veel te zwaar (obesitas).
Wat zijn de oorzaken van een ongezond gewicht?
Er zijn vaak meer oorzaken waardoor je te zwaar wordt.
Bijvoorbeeld 1 of meer van deze dingen:
Eten, drinken, bewegen en slapen
- Je eet of drinkt te veel ongezonde dingen.
- Je beweegt te weinig.
- Je slaapt te weinig.
Problemen met werk of geld
- Je hebt bijvoorbeeld geen werk meer.
- Of je hebt schulden.
Hoe je je voelt
- Je voelt je niet fijn. Je bent bijvoorbeeld bang of somber. Of je hebt lange tijd stress en het lukt niet om te ontspannen. Je lichaam maakt dan stoffen waardoor je zwaarder kunt worden. Of je wordt zwaarder doordat je meer eet om je beter te voelen.
- Het gaat niet goed op je werk, met vrienden of thuis. Hiervan heb je lange tijd stress. Daardoor kun je zwaarder worden.
- Je hebt erg nare dingen meegemaakt. Hier denk je nog vaak aan terug.
Medicijnen
- Je gebruikt medicijnen die als bijwerking hebben dat je zwaarder wordt. Of je hebt vroeger medicijnen gebruikt die deze bijwerking hebben.
Je lichaam
- Je hebt een ziekte waardoor je te zwaar bent. Bijvoorbeeld een ziekte van je schildklier.
- De hormonen in je lichaam veranderen. Vrouwen merken dat ze zwaarder worden na een zwangerschap of in de overgang.
- Je hebt een erfelijke aanleg om te zwaar te worden.
Je kunt deze vragenlijst van het Erasmus MC invullen: Check Oorzaken Overgewicht. Zo kom je meer te weten over waardoor jij te zwaar bent. Invullen duurt ongeveer 25 minuten. Je kunt de vragenlijst bespreken met je arts.
Wat zijn de risico's van te zwaar zijn?
Te zwaar zijn heeft een aantal nadelen.
Steeds minder fit
Als je te zwaar bent, kost het je meer moeite om te bewegen. Je wordt sneller moe. Je zweet meer. En je hebt sneller moeite met ademen. Het wordt bijvoorbeeld lastiger om op te staan uit je stoel en om trap te lopen. Omdat dit lastiger wordt, heb je er minder zin in. Daardoor ga je misschien steeds minder bewegen. En voel je je steeds minder fit.
Grotere kans op ziektes
Als je te zwaar bent, heb je een grotere kans om deze ziektes te krijgen:
- hoge bloeddruk
- ziektes van je hart en bloedvaten, zoals een hartaanval of een beroerte
- diabetes
- klachten van je gewrichten
- galstenen
- lever-vervetting
- kanker
Problemen voor vrouwen
- moeilijker zwanger worden
- een grotere kans op problemen tijdens je zwangerschap
Problemen voor mannen
- problemen met het stijf worden van je penis
Wanneer is het extra belangrijk om een gezonder gewicht te krijgen?
Soms is het extra belangrijk om gezonder te gaan leven. Bijvoorbeeld als je 1 of meer van deze dingen hebt:
- Je bent veel te zwaar (obesitas): je BMI is hoger dan 30.
- Je hebt een extra dikke buik.
Bij vrouwen: de omtrek van de buik is groter dan 88 centimeter.
Bij mannen: de omtrek van de buik is groter dan 102 centimeter. - Je hebt 1 of meer van deze problemen:
een hoge bloeddruk
een ziekte van je hart of bloedvaten
diabetes
klachten aan je gewrichten
Wie kan jou helpen als je te zwaar bent?
Maak een afspraak bij je huisarts als je hulp wilt bij het afvallen. Je huisarts of de praktijk-ondersteuner kan jou helpen.
Je bespreekt hoe je gezonder kunt leven. Samen kijk je wat het beste bij jou past. En maak je een plan.
Deze dingen ga je doen:
- gezonder eten
- meer bewegen
- ontspannen en beter slapen
- omgaan met moeilijke dingen in je leven
Je kunt hier extra hulp bij krijgen. Bijvoorbeeld van een diëtist of fysiotherapeut.
Leefstijl-programma
Soms kun je meedoen aan een leefstijl-programma. Ook hierbij leer je hoe je gezonder kunt leven. En hoe je dat kunt volhouden.
Bij een leefstijl-programma krijg je 2 jaar lang hulp van een leefstijl-coach, diëtist, fysiotherapeut of oefentherapeut. Vraag aan je huisarts of je mee kunt doen. Je huisarts kan je doorsturen.
Hoe gaat het verder als je te zwaar bent en gezonder gaat leven?
Meer bewegen en gezond eten is al goed voor je gezondheid. Ook als je niet afvalt.
Elke kilo die je afvalt, is goed voor je gezondheid.
Let op: Val niet te snel af. Langzaam afvallen is beter dan snel afvallen. Mensen die snel afvallen, worden daarna vaak snel weer zwaarder.
Als het even niet lukt
Het kan moeilijk zijn om je gezondere manier van leven vol te houden. Geef niet op als je het even niet lukt.
Afspraken en controles
- Ben je gezonder gaan leven met hulp van je huisarts? Dan kom je elke 3 maanden bij de praktijkondersteuner voor controle. Je bespreekt samen hoe het gaat. Je maakt dan ook afspraken hoe vaak je je gewicht meet. Schrijf je gewicht op en neem dit mee.
- Heb je hulp van bijvoorbeeld een leefstijl-coach of diëtist? Dan heb je ook met hen regelmatig een afspraak.
- Bij een leefstijl-programma krijg je ook lessen in een groep.
Meer informatie over overgewicht
- Meer informatie over gezond eten: het Voedingscentrum.
Je kunt daar ook een eetdagboek maken. En meer lezen over gezond eten om af te vallen en meer bewegen om af te vallen. - Online een behandeling volgen als je je zorgen maakt over je eetgewoontes: Eten de baas.
- Je kunt deze vragenlijst invullen: Check Oorzaken Overgewicht. Zo kom je meer te weten over waardoor jij te zwaar bent. Invullen duurt ongeveer 25 minuten. Je kunt de vragenlijst bespreken met je huisarts.
Over deze tekst
Artsen en tekstschrijvers van Thuisarts hebben deze informatie gemaakt met:
Lees wie de informatie van Thuisarts maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.
NHG
Vond je deze informatie nuttig?
Deze tekst is aangepast op