In het kort
- Gebruik alleen een slaapmiddel in overleg met uw huisarts.
- Een slaapmiddel heeft bijwerkingen, zoals sufheid overdag. Daardoor is de kans groter op ongelukken en vallen.
- De oorzaak van de slapeloosheid gaat niet weg door een slaapmiddel.
- Gebruik een slaapmiddel maar een paar dagen. In elk geval niet langer dan 2 weken.
Wat zijn slaapmiddelen?
Slaapmiddelen zijn medicijnen die tijdelijk helpen om in te slapen of door te slapen. De meest gebruikte slaapmiddelen zijn benzodiazepinen.
Hoe werken slaapmiddelen?
- Slaapmiddelen remmen uw zenuwstelsel af: u wordt sloom en slaperig.
- Slaapmiddelen werken kalmerend: u wordt rustiger en voelt zich minder angstig.
- Slaapmiddelen zorgen dat uw spieren verslappen.
Sommige slaapmiddelen werken kort en helpen om in slaap te vallen. Voorbeelden zijn temazepam, zolpidem en zopiclon.
Andere slaapmiddelen werken langer en helpen om door te slapen. Voorbeelden zijn diazepam, lorazepam en oxazepam.
Na verloop van tijd werken slaapmiddelen niet meer. Gebruik daarom slaapmiddelen niet langer dan 2 weken. Als u ze langer gebruik, kunt u verslaafd raken.
diazepam
Diazepam behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen.
Artsen schrijven het voor bij angstgevoelens en gespannenheid, paniekstoornissen, slapeloosheid, alcoholontwenning, spierkrampen, epilepsie en onrust.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.lorazepam
Lorazepam behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen.
Artsen schrijven het voor bij angstgevoelens en gespannenheid, paniekstoornissen, slapeloosheid, epilepsie, alcoholontwenning, misselijkheid en braken door chemotherapie en onrust.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.oxazepam
Oxazepam behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen.
Artsen schrijven het voor bij angstgevoelens en gespannenheid, slapeloosheid en alcoholontwenning.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.temazepam
Temazepam behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend en vermindert angstgevoelens.
Artsen schrijven het voor bij slapeloosheid en tijdens een psychose.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.zolpidem
Zolpidem is een slaapmiddel.
Artsen schrijven het voor bij slapeloosheid.
zopiclon
Zopiclon is een slaapmiddel.
Artsen schrijven het voor bij slapeloosheid.
Film
- Filmbestand mp4, 2:59 minuten, 28mb
- Geluidsbestand mp3, 3:00 minuten, 4mb
- Ondertitelingsbestand srt, 4kb
- © 2012-2023 NHG | Disclaimer
Wanneer kan een slaapmiddel helpen?
Een slaapmiddel kan helpen om één of enkele dagen wat beter te slapen. Maar een slaapmiddel heeft ook veel nadelen. Het is verstandig om daar eerst goed over na te denken.
Alleen in de volgende situaties kunt u ervoor kiezen om tijdelijk een slaapmiddel te gebruiken:
- Door een plotseling probleem of een ernstige gebeurtenis kunt u tijdelijk niet slapen. Daardoor kunt u overdag niet de dingen doen die u normaal altijd doet, zoals werken, studeren of voor uw kinderen zorgen. Dit komt bijvoorbeeld weleens voor na een ontslag of na het overlijden van een partner.
- U slaapt al langere tijd te kort. Slaapadviezen helpen nog niet genoeg. Hierdoor kunt u overdag niet de dingen doen die u normaal altijd doet.
Nadelen en bijwerkingen van slaapmiddelen
Nadelen
- Slaapmiddelen werken tijdelijk. De oorzaak van de slapeloosheid verdwijnt niet.
- Aan slaapmiddelen raakt u snel gewend. Als u ze langer dan 2 weken gebruikt, helpen ze steeds minder. U heeft steeds meer slaapmiddelen nodig om te kunnen slapen.
- Het wordt steeds moeilijker om te stoppen. U kunt ontwenningsverschijnselen krijgen als u ermee stopt. Sommige mensen raken eraan verslaafd.
Bijwerkingen
Slaapmiddelen blijven langer in uw bloed dan nodig is, sommige middelen zelfs 2 dagen. Dit veroorzaakt:
- sufheid overdag
- U reageert minder snel. U kunt zich minder goed concentreren. Vaak merkt u dat zelf niet.
- Daardoor heeft u meer kans op een ongeluk. Bijvoorbeeld in het verkeer. Of bij het besturen van machines op uw werk.
- Uw geheugen werkt minder goed. U weet vooral weinig van de periode kort nadat u een slaapmiddel heeft ingenomen.
- Bent u al wat ouder? Dan heeft u meer kans om 's nachts of overdag te vallen. U kunt dan bijvoorbeeld een heup breken.
Andere bijwerkingen zijn:
- verminderde ademhaling (dit kan gevaarlijk zijn bij slaapapneu of longproblemen)
- hoofdpijn
- somber zijn
- duizelig zijn
- weinig interesse in dingen, weinig kan u nog iets schelen
- geheugenverlies
- moe zijn
- minder zin in vrijen
- meer kans op snurken
Gebruikt u ook nog andere slaapmiddelen? Of neemt u ze samen met alcohol, drugs of kalmeringsmiddelen? Dan worden deze bijwerkingen erger.
Adviezen als u een slaapmiddel wilt gebruiken
- Praat eerst met uw huisarts over uw slaapproblemen. Om slaapproblemen op te lossen moet u eerst weten waardoor de problemen zijn ontstaan. Vaak helpt het al om bepaalde (slaap)gewoontes te veranderen. U kunt de voor- en nadelen van een slaapmiddel bespreken met uw huisarts. Daarna kunt u besluiten om een of enkele dagen een slaapmiddel te gebruiken.
- Gebruik een slaapmiddel maar een paar dagen.
Of tijdelijk 1 nacht wel, 2 nachten niet, 1 nacht wel, enzovoort. - Gebruik het slaapmiddel in elk geval niet langer dan 2 weken.
- Met slaapmiddelen mag u niet zomaar deelnemen aan het verkeer. Kijk bij medicijnen en verkeer.
- Gebruik slaapmiddelen niet samen met andere middelen die suf maken (bepaalde medicijnen, alcohol of drugs). De slaapmiddelen gaan dan namelijk nog sterker werken.
- Bent u zwanger of geeft u borstvoeding? Neem geen slaapmiddel. Het slaapmiddel gaat via het bloed of de moedermelk naar het kind.
Andere middelen tegen slapeloosheid?
Valeriaan
Uit onderzoek blijkt dat valeriaan niet helpt tegen slapeloosheid.
Melatonine
Melatonine is geen slaapmiddel. Het is een middel dat het dag-en-nachtritme kan verschuiven. Het werkt alleen bij slaapproblemen door een jetlag: verstoring van het dag-en-nachtritme door vliegreizen. Het kan dan soms helpen om kortwerkend melatonine (2-3 mg) in te nemen: bij bedtijd vanaf de dag van vertrek.
Bij verstoring van het dag-en-nachtritme door ploegendiensten helpt melatonine niet.
Melatonine kan soms juist slaperigheid overdag geven.
melatonine
Melatonine is een hormoon. Het wordt door de pijnappelklier in de hersenen gemaakt.
Melatonine is te gebruiken bij bepaalde vormen van slapeloosheid.
valeriaan
Valeriaan heeft een licht rustgevende werking. De samenstelling van de beschikbare producten wisselt sterk.
Het wordt gebruikt bij lichte vormen van nervositeit, stress en spanning en bij slapeloosheid. Hoe het precies werkt is niet bekend. Het heeft ook niet bij iedereen effect.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.
Hoe voorkóm ik dat ik verslaafd raak aan een slaapmiddel?
Heeft u een paar dagen een slaapmiddel gebruikt en stopt u? Dan slaapt u misschien weer enkele dagen minder goed.
Dat komt omdat u aan het slaapmiddel gewend bent geraakt. Juist daarom is het belangrijk dat u stopt. Zo voorkómt u dat u van het middel afhankelijk wordt.
Meer informatie over slaapproblemen en slaapmiddelen
- Meer informatie over slaap, je hersenen en slaapproblemen: de Hersenstichting. Ook speciaal voor jonge mensen.
- Een online cursus op mentaalvitaal.nl. Je krijgt oefeningen en je kunt bijhouden of ze helpen. Je maakt daarvoor een eigen account.
We hebben deze tekst gemaakt met: