In het kort
- Uitdroging betekent dat er te weinig water in je lichaam zit.
- Dat kan komen door: te weinig drinken, koorts, overgeven, diarree of warm weer.
- Drink in die situaties meer dan anders: 2 liter of meer per dag.
- Bel de huisarts als je heel weinig of niet meer plast.
- Bel direct de huisarts bij deze klachten: je bent in de war of het voelt alsof je gaat flauwvallen.
Film
Download deze film
- Filmbestand mp4, 2:40 minuten, 30mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3, 2:40 minuten, 4mb
- Ondertitelingsbestand srt, 3kb
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is uitdroging?
Uitdroging betekent dat er te weinig water in je lichaam zit.
Dat kan gebeuren als je te weinig drinkt. Het kan ook komen doordat je te veel vocht kwijtraakt, bijvoorbeeld bij overgeven of diarree. Of als het heel warm is en je veel zweet. Met het vocht raak je ook zout en voedingsstoffen kwijt. Hierdoor ga je je minder goed voelen.
Sommige mensen hebben een grotere kans op uitdroging. Bijvoorbeeld kinderen en mensen ouder dan 70 jaar.
Is uitdroging gevaarlijk?
Te weinig vocht in je lichaam is niet gezond. Als je uitgedroogd bent, kun je bijvoorbeeld problemen krijgen met je hart en nieren. En je kunt je lichaam niet meer goed warm houden. En niet meer goed koelen, waardoor je een hitteberoerte kunt krijgen.
Daarom moet je extra drinken als je klachten krijgt van uitdroging. Dan gaan de klachten meestal vanzelf over.
Als je niks doet kun je in de war raken. Uiteindelijk kun je zelfs in coma raken. Je moet dan snel naar een ziekenhuis. Daar krijg je vocht met voedingsstoffen via een slangetje in een bloedvat (infuus).
Wat merk je bij uitdroging?
Als je uitdroogt, kun je 1 of meer van deze klachten krijgen:
- Je plast niet of weinig. Als je toch plast, is je plas donker.
- Je hebt erg veel dorst.
- Je hebt een droge mond en tong.
- Je hebt hoofdpijn.
- Je hebt nergens zin in. Je voelt je lusteloos.
- Je voelt je suf. Andere mensen merken dan dat je bijna niet reageert als ze iets tegen je zeggen.
- Je voelt je duizelig.
- Je hebt het gevoel dat je gaat flauwvallen.
Bij ernstige uitdroging kun je ook deze klachten krijgen:
- Je bent in de war.
- Je ademhaling gaat snel.
- Je hart klopt snel.
- Je armen en benen voelen koud.
- Je kunt moeilijk of niet poepen (verstopping).
- Je ogen liggen diep in je oogkassen.
- Je zweet weinig of helemaal niet, terwijl het warm is.
- Je huid is minder soepel.
- Je valt meer dan 1 kilo per dag af.
Hoe zorg je dat je niet uitdroogt?
Deze adviezen zijn belangrijk om niet uit te drogen:
Drink tussen de 1,5 en 2 liter per dag
Drink tussen de 1,5 en 2 liter vocht per dag. Bijvoorbeeld water of thee. Geen alcohol.
Eet ook groenten en fruit: daarin zit ook veel water.
Vind je het moeilijk om genoeg te drinken? Zorg dan dat je altijd een glas of een flesje water in de buurt hebt en neem regelmatig een slok.
Drink meer bij klachten van uitdroging
Als je klachten krijgt die bij uitdroging passen, moet je meer dan 2 liter drinken. Maar niet meer dan 3 liter.
Klachten zijn bijvoorbeeld minder plassen dan anders. Of je plas is donkergeel.
Drink ook meer in deze situaties
Ook in deze situaties moet je meer drinken dan anders, ongeveer tussen 2 en 3 liter per dag:
- Het is heel warm weer. Kijk voor meer adviezen bij warm weer.
- Je hebt koorts.
- Je moet overgeven. Kijk voor meer adviezen bij overgeven.
- Je hebt diarree. Kijk voor meer adviezen bij diarree.
- Bij overgeven en diarree kan een drankje met suiker en zout (ORS) goed helpen. Hoe je dat doet, lees je op deze pagina bij Zo gebruik je ORS.
Niet te veel drinken in deze situaties
In sommige situaties mag je juist niet te veel drinken. Bijvoorbeeld bij hartfalen of een nierziekte. Of als je plaspillen gebruikt. Vraag dan aan je huisarts hoeveel je in welke situatie mag drinken.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en druivensuiker in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Waardoor kun je uitdrogen?
Je kunt uitdrogen als je te weinig drinkt of als je te veel vocht verliest. Dat kan door verschillende dingen komen.
Te weinig drinken
Er kunnen verschillende redenen zijn dat je minder drinkt of kunt drinken:
- Je bent ziek.
- Je wilt minder vaak plassen. Bijvoorbeeld omdat je bang bent dat je anders onverwacht urine verliest.
- Je bent aan het vasten (bijvoorbeeld tijdens ramadan, waarbij je overdag niet drinkt).
- Je voelt minder goed dat je dorst hebt. Vooral oudere mensen hebben hier last van.
- Je denkt niet aan genoeg drinken. Bijvoorbeeld omdat je snel dingen vergeet. Of omdat je het heel druk hebt.
- Je kunt niet makkelijk drinken krijgen. Bijvoorbeeld omdat je niet goed naar de kraan kunt lopen. Of omdat je op een plek bent waar je het water uit de kraan niet kunt drinken.
Te veel vocht verliezen
Je kunt te veel vocht verliezen door deze dingen:
- overgeven
Bijvoorbeeld door een ontsteking in je maag of darmen. - diarree
Bijvoorbeeld doordat je iets verkeerds hebt gegeten (zoals bij reizigersdiarree). Of door medicijnen. Bijvoorbeeld medicijnen tegen ontstekingen door een bacterie (antibiotica) of metformine (een medicijn tegen diabetes). - veel zweten
Bijvoorbeeld bij koorts, warm weer of veel bewegen of sporten. - veel plassen
Dit kan komen door medicijnen, zoals plaspillen. Of door een ziekte, bijvoorbeeld diabetes type 2 of de ziekte van Addison.
Combinatie
Als je uitdroogt, komt dat meestal door meer dingen tegelijk. Bijvoorbeeld: het is een warme dag, je hebt last van diarree en je denkt er niet aan om meer te drinken. Dan kun je zomaar uitdrogen.
metformine
Metformine is een verlager van de bloedsuiker. Het behoort tot de biguaniden. Het vermindert het bloedsuiker en vermindert de eetlust.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Zo gebruik je ORS bij uitdroging
In sommige situaties is het goed om ORS te nemen. ORS is een drankje met een bepaalde combinatie van suiker met zout. Daarmee houdt je lichaam vocht beter vast.
ORS kan goed helpen als je 1 of meer van deze klachten hebt:
- diarree zo dun als water, meer dan 6 keer per dag
- diarree en koorts tegelijk
- diarree en overgeven tegelijk
- diarree en het lukt niet om genoeg te drinken
- vaak overgeven, bijvoorbeeld 6 of 8 keer per dag
- steeds moeten overgeven als je iets gegeten of gedronken hebt
Je kunt ORS zonder recept bij de apotheek of drogist kopen. Er zijn 3 soorten: een drankje, een poeder en een pil die je in water doet (bruistablet):
- Het drankje is direct klaar om te drinken.
- Het poeder of de bruistablet wordt een drankje als je het in water doet. Doe dit in kraanwater. Daarna is het klaar om te drinken.
Ben je in het buitenland? Gebruik dan afgekoeld gekookt water of water uit een afgesloten fles. Bijvoorbeeld uit een fles die je in een supermarkt hebt gekocht. Lees in de bijsluiter hoeveel water precies. - Probeer niet zelf een soort ORS te maken met suiker en zout. Dat helpt niet genoeg. Ook appelsap met water helpt minder goed dan ORS.
Neem ORS niet tegelijk met eten of met ander drinken. Doe het zo:
- Bij diarree: neem elke keer nadat je diarree had een glas van het ORS-drankje.
- Bij overgeven: neem elke paar minuten een slokje ORS als je steeds moet overgeven. Als drinken en eten weer beter gaat, mag je weer gewoon eten en drinken.
ORS is de afkorting van Oral Rehydration Solution. Dat betekent: een oplossing met zouten tegen uitdroging die je opdrinkt.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en druivensuiker in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wanneer bellen bij uitdroging?
Spoed: Bel direct de huisarts of huisartsen-spoedpost als je 1 of meer van deze klachten hebt:
- Je bent in de war.
- Je hebt het gevoel dat je gaat flauwvallen.
- Je gaat je suf voelen. Of andere mensen merken dat je bijna niet reageert als ze iets tegen je zeggen. Zij moeten dan meteen bellen.
Bel dezelfde dag de huisarts of huisartsen-spoedpost bij 1 of meer van deze klachten van uitdroging:
- Je hebt 8 uur of langer niet geplast.
- Je hebt een droge mond en tong en dit gaat niet over als je water drinkt.
- Je hebt hoofdpijn.
- Je ogen liggen diep in je oogkassen.
- Je ademhaling gaat snel.
- Je hart klopt snel.
- Je armen en benen voelen koud.
- Je valt meer dan 1 kilo per dag af.
Bel de huisarts als je 1 of meer van deze ziektes hebt en je denkt dat je misschien uitdroogt:
- een nierziekte
- hartfalen
- diabetes (suikerziekte)
Bel de huisarts als je 1 of meer van deze medicijnen gebruikt en je denkt dat je misschien uitdroogt:
- medicijnen bij depressie of angst: een SSRI zoals citalopram, fluoxetine, paroxetine of sertraline
- medicijnen bij suikerziekte, zoals metformine of een SGLT2-remmer zoals dapagliflozine, empagliflozine of canagliflozine
- plaspillen of medicijnen tegen hoge bloeddruk
- pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac (NSAID)
Deze medicijnen kunnen gevaarlijke bijwerkingen geven als je uitdroogt.
Vraag je arts om advies als je 1 of meer van deze medicijnen gebruikt en je hebt diarree of moet overgeven:
- bloedverdunners: cumarines zoals acenocoumarol of fenprocoumon
- medicijnen tegen epilepsie
- medicijn bij een bipolaire stoornis: lithium
- medicijn voor je hart: digoxine
acenocoumarol
Acenocoumarol is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose, na een hartinfarct, beroerte (herseninfarct) of TIA en bij hartritmestoornissen.
canagliflozine
Canagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).
citalopram
Citalopram behoort tot de serotonineheropnameremmers ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, specifieke fobie (angst) en posttraumatische stressstoornis. Soms wordt citalopram ook gebruikt bij voortijdige zaadlozing, premenstrueel syndroom en bij prikkelbare-darmsyndroom.
dapagliflozine
Dapagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade).
diclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.digoxine
Digoxine behoort tot de groep geneesmiddelen die hartglycosiden worden genoemd. Digoxine verbetert de pompkracht van het hart en zorgt voor een regelmatige rustige hartslag.
Artsen schrijven het voor bij hartfalen en hartritmestoornissen.
empagliflozine
Empagliflozine is een verlager van de bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade).
fenprocoumon
Fenprocoumon is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose, na een hartinfarct, beroerte of TIA en bij hartritmestoornissen.
fluoxetine
Fluoxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's.
Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals dwangstoornis (OCD), paniekstoornis, sociale fobie en posttraumatische stressstoornis. Het wordt ook gebruikt bij boulimia nervosa, bij bepaalde menstruatieklachten (namelijk het premenstrueel syndroom), bij voortijdige zaadlozing, bij narcolepsie (slaapziekte) en bij prikkelbare-darmsyndroom.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.ibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.lithium
Lithium vermindert hevige stemmingsschommelingen.
Artsen schrijven het voor bij depressie en clusterhoofdpijn. Ook wanneer u te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt. Dit wordt een manie genoemd.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.metformine
Metformine is een verlager van de bloedsuiker. Het behoort tot de biguaniden. Het vermindert het bloedsuiker en vermindert de eetlust.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.naproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.paroxetine
Paroxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, sociale fobie, specifieke fobie en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij zenuwpijn, bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing), premenstrueel syndroom (PMS) en bij opvliegers tijdens de overgang. Verder bij jeuk en hoesten in de laatste levensfase (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.sertraline
Sertraline hoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Dit zijn medicijnen tegen depressie. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals sociale fobie, specifieke fobie, dwangstoornis, paniekstoornis en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij bepaalde menstruatieklachten (premenstrueel syndroom), bij bepaalde soorten jeuk en bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing).