In het kort
- In eten en drinken kunnen bacteriën, virussen, schimmels of parasieten zitten die u ziek kunnen maken.
- U wordt misselijk, krijgt buikpijn, moet overgeven en heeft diarree.
- Drink genoeg en kleine beetjes tegelijk. Bijvoorbeeld elke 10 minuten 1 of 2 slokken.
- Meestal zijn de klachten na 1 dag tot 3 dagen weer over.
Film
- Filmbestand mp4, 3:12 minuten, 42mb
- Geluidsbestand mp3, 3:12 minuten, 4mb
- Ondertitelingsbestand srt, 5kb
- © 2012-2023 NHG | Disclaimer
Ziek door besmet eten
In eten en drinken zitten altijd wel bacteriën, virussen, schimmels of parasieten. De meeste kunnen geen kwaad. Van sommige kunt u wel ziek worden.
Dit heet voedsel-infectie als de bacteriën, virussen of parasieten zelf u ziek maken.
Het heet een voedsel-vergiftiging als de gifstoffen die de bacteriën of schimmels maken u ziek maken.
U weet meestal niet welke van de 2 u heeft door besmet eten.
Wat merk ik als ik ziek ben door besmet eten?
Door besmet eten en drinken kunt u deze klachten krijgen:
- meestal eerst buikpijn of buikkrampen
- misselijk en overgeven
- diarree
- duizelig zijn
Sommige bacteriën geven hoofdpijn, spierpijn en koorts.
Door sommige bacteriën kunt u bloed in uw poep krijgen. Bijvoorbeeld door de Salmonella bacterie.
De klachten beginnen een paar uur tot meer dan 8 uur nadat u gegeten of gedronken heeft.
Meestal zijn de klachten na 1 dag tot 3 dagen weer over.
Waardoor ben ik ziek na besmet eten?
Meestal bent u ziek door bacteriën op eten, bijvoorbeeld deze:
- Salmonella: komt voor op rauwe kip, rauw kalfsvlees of rauw varkensvlees.
Soms zitten ze in eieren en melk, en op groente en fruit. - Campylobacter: zit vooral op rauwe kip.
- Listeria: zit soms op rauw vlees, rauwe vis (sushi, oesters) en in kaas van rauwe melk.
- E-coli: kan op rauw vlees (gehakt, hamburger) zitten en op rauwe groente.
Zulke bacteriën komen in uw maag en darm en gaan daar groeien. Zo worden het er steeds meer.
Ze zorgen voor een ontsteking van de binnenkant van de maag en darmen. Sommige bacteriën en schimmels maken gifstoffen waar u ziek van kunt worden.
Zo kunnen de bacteriën bijvoorbeeld in uw maag en darm komen:
- U snijdt rauwe kip en bakt die gaar. Op dezelfde snijplank snijdt u daarna tomaten voor een salade. De bacteriën van de rauwe kip komen nu op de tomaten en u eet tomaten met deze bacteriën erop.
- U koopt sushi bij de supermarkt en laat dit buiten de koelkast staan. Bacteriën krijgen zo de tijd om te groeien en door de warmte kunnen ze sneller groeien.
- U koopt biologische sla. Op de sla zitten E-coli bacteriën uit biologische mest. U wast de sla niet goed. Daardoor blijven er wat bacteriën op de sla zitten.
- U barbecuet en er liggen wat kipsatés in de zon. De bacteriën die erop zitten kunnen goed groeien in de warmte. De kipsaté grilt u daarna niet lang genoeg en u eet een halfgare saté op.
- U geeft iemand een hand. Die persoon is net naar de wc geweest en heeft de handen niet goed gewassen. De bacteriën uit zijn poep komen dan op uw handen. Als u dan met uw hand in uw mond zit, komen ze in uw mond en gaan ze naar uw maag en darmen.
Adviezen bij diarree en overgeven
Drinken bij diarree en overgeven
- Bij diarree en overgeven is het belangrijk dat u extra vaak drinkt (totaal 2 tot 3 liter per dag).
- Hoe meer diarree of overgeven, hoe meer u moet drinken om niet uit te drogen. Drink bijvoorbeeld elke keer een glas water, thee of bouillon nadat u diarree had.
- Drink kleine beetjes tegelijk als u overgeeft.
Bijvoorbeeld elke 5 tot 10 minuten 1 of 2 slokken. Zo houdt u toch wat vocht binnen.
Als u zich wat beter voelt, kunt u langzaam weer wat meer in 1 keer gaan drinken. - Als u ook koorts heeft, is drinken nog belangrijker.
- Drink geen zoete dranken als de diarree langer dan 1 week duurt of steeds terugkomt.
Dus geen appelsap, melk, energie-dranken, frisdranken en light-dranken (zoals cola light).
Soms kunnen de darmen tijdelijk minder goed tegen deze drank als u diarree heeft (gehad).
Eten bij diarree en overgeven
- Een paar dagen niet of minder eten is niet erg.
- U hoeft uzelf niet te dwingen om te eten. Als u weer trek heeft, kunt u weer eten waar u zin in heeft.
- Begin met kleine beetjes. Als u kunt eten, voelt u zich meestal meteen wat beter.
- Helemaal niet eten of een speciaal dieet is niet nodig.
Bij buikkrampen
- Bij buikkrampen kunt u het beste kleine beetjes eten en drinken.
Als er iets in uw maag komt, merken uw darmen dat ook. Soms krijgt u dan weer een golf van diarree. Dat betekent niet dat u iets verkeerds gegeten heeft. Uw maag en darmen zijn nog gevoelig. Ook als u in 1 keer veel drinkt, kunt u meteen naar de wc moeten.
Voorkom dat u anderen besmet
- Was uw handen met water en zeep.
- Droog daarna de handen goed af met een schone handdoek of papieren doekjes. Gooi de doekjes meteen weg.
- Was en droog uw handen elke keer als u naar de wc bent geweest. En voordat u eten of drinken klaarmaakt.
- Was gebruikte glazen, borden en bestek goed af.
- Leg uit aan de mensen om u heen dat ze dezelfde adviezen moeten volgen. Vooral goed handen wassen en afdrogen na de wc en voor het eten of koken.
De kans dat ze besmet worden is dan kleiner.
Medicijnen bij ziek zijn door besmet eten
Meestal zijn er geen medicijnen nodig.
Er zijn 2 medicijnen die u soms kunt gebruiken. Ze zijn te koop bij de drogist en apotheek:
ORS tegen uitdroging
Bij veel overgeven en heftige diarree kunt u ORS gebruiken. ORS is een drankje met speciale suikers en zouten. U koopt het als drankje of poeder waarmee u zelf het drankje maakt. Lees eerst de bijsluiter.
Meng ORS met water, niet met eten of ander drinken.
Neem ORS als u meer kans heeft op uitdroging of al uitgedroogd bent. Bijvoorbeeld:
- als u minstens 6 keer per dag poep heeft zo dun als water
- als u meer dan 4 keer per dag moet overgeven
- als u door koorts veel zweet en u te weinig drinkt of veel dorst houdt
- als u ouder bent dan 70 jaar
Medicijn om minder vaak te poepen
Bent u op reis? Of moet u lang doorwerken zonder naar de wc te moeten? Dan kunt u loperamide gebruiken. Het zorgt ervoor dat u minder vaak moet poepen.
U wordt er niet sneller beter door. Een bijwerking is verstopping. Slik het niet langer dan 2 dagen.
Gebruik loperamide niet:
- als u koorts heeft
- als u bloed bij uw diarree heeft
- als u zwanger bent of borstvoeding geeft
- bij kinderen jonger dan 8 jaar
Medicijnen tegen bacteriën zijn bijna nooit nodig.
De huisarts zal u geen medicijn tegen overgeven geven. U wordt namelijk niet sneller beter door dit medicijn. En het kan wel erge bijwerkingen geven.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en druivensuiker in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.loperamide
Loperamide vermindert diarree. Het wordt gebruikt bij acute en bij chronische diarree. Het wordt soms gebruikt bij het prikkelbaredarmsyndroom met veel diarreeklachten.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.Heeft overgeven en diarree invloed op mijn medicijnen?
Sommige medicijnen kunnen door de diarree minder goed of helemaal niet werken. Dat kan ook als u moet overgeven en korter dan 4 uur geleden uw medicijnen heeft genomen.
Kijk bij Wanneer bellen of u de huisarts moet bellen voor advies over uw medicijn.
Hoe gaat het verder na ziek zijn door besmet eten?
De meeste mensen gaan weer aan het werk of naar school als de klachten over zijn. Dat is meestal prima, behalve:
- als u eten klaarmaakt voor anderen op uw werk
- als u mensen verzorgt die ziek of zwak zijn
Bespreek dan met uw bedrijfsarts of leidinggevende of u alweer kunt werken. Als de klachten al weg zijn, kunt u namelijk nog wel besmettelijk zijn.
Wanneer de huisarts bellen bij diarree en overgeven?
Spoed: bel direct de huisarts of huisartsenpost als u bij diarree of overgeven ook 1 of meer van deze klachten heeft:
- U gaat zich suf voelen.
- U bent in de war.
- U heeft het gevoel dat u gaat flauwvallen.
Bel dezelfde dag met de huisarts of huisartsenpost bij diarree of overgeven in deze situaties:
- U heeft langer dan 3 dagen minstens 6 keer per dag poep zo dun als water.
- U blijft steeds overgeven
- U drinkt niet of weinig.
- U heeft erg veel dorst.
- U heeft 1 dag niet meer geplast.
- U heeft de hele tijd buikpijn.
- Er zit bloed of slijm bij uw poep.
- De diarree is na een week niet minder geworden.
- U heeft 1 of meer van deze ziektes:
- suikerziekte (diabetes)
- een nierziekte
- hartfalen
- U bent 70 jaar of ouder en u heeft 1 of meer van deze situaties:
- U heeft 1 dag of langer diarree.
- U heeft koorts.
- U heeft langer dan 8 uur niet geplast.
- U gebruikt medicijnen bij depressie of angst (SSRI zoals citalopram , fluoxetine , paroxetine , sertraline )
- U gebruikt 1 of meer van deze medicijnen:
- plaspillen of medicijnen tegen hoge bloeddruk
- medicijnen bij suikerziekte, zoals metformine of een SGLT2-remmer ( dapagliflozine , empagliflozine , canagliflozine )
- pijnstillers zoals ibuprofen , naproxen of diclofenac (NSAID).
Deze medicijnen kunnen gevaarlijke bijwerkingen geven als u steeds diarree heeft of steeds overgeeft.
Sommige medicijnen kunnen minder goed werken door de diarree of het overgeven. Vraag uw arts om advies als u last heeft van diarree of overgeven én u 1 of meer van deze medicijnen gebruikt:
- bloedverdunners (cumarines zoals acenocoumarol of fenprocoumon )
- medicijnen tegen epilepsie
- medicijn bij een bipolaire stoornis ( lithium )
- medicijn voor uw hart ( digoxine )
Gebruikt u de anticonceptie-pil en heeft u last van overgeven of diarree? Lees wat u moet doen om zwangerschap te voorkomen bij de gewone pil en de minipil.
Heeft u een kind met diarree of overgeven? Lees dan daar verder.
acenocoumarol
Acenocoumarol is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose, na een hartinfarct, beroerte (herseninfarct) of TIA en bij hartritmestoornissen.
canagliflozine
Canagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).
citalopram
Citalopram behoort tot de serotonineheropnameremmers ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, specifieke fobie en posttraumatische stressstoornis. Soms wordt citalopram ook gebruikt bij voortijdige zaadlozing.
dapagliflozine
Dapagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade).
diclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.digoxine
Digoxine behoort tot de groep geneesmiddelen die hartglycosiden worden genoemd. Digoxine verbetert de pompkracht van het hart en zorgt voor een regelmatige rustige hartslag.
Artsen schrijven het voor bij hartfalen en hartritmestoornissen.
empagliflozine
Empagliflozine is een verlager van de bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en bij hartfalen.
fenprocoumon
Fenprocoumon is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose, na een hartinfarct, beroerte of TIA en bij hartritmestoornissen.
fluoxetine
Fluoxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's.
Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals dwangstoornis (OCD), paniekstoornis, sociale fobie en posttraumatische stressstoornis. Het wordt ook gebruikt bij boulimia nervosa, bij bepaalde menstruatieklachten (namelijk het premenstrueel syndroom), bij voortijdige zaadlozing en bij narcolepsie.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.ibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.lithium
Lithium vermindert hevige stemmingsschommelingen.
Artsen schrijven het voor bij depressie en clusterhoofdpijn. Ook wanneer u te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt. Dit wordt een manie genoemd.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.metformine
Metformine is een verlager van de bloedsuiker. Het behoort tot de biguaniden. Het vermindert het bloedsuiker en vermindert de eetlust.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en bij verminderde vruchtbaarheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.naproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.paroxetine
Paroxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, sociale fobie, specifieke fobie en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij zenuwpijn, bij bepaalde soorten jeuk, bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing) en bij opvliegers tijdens de overgang.
Voor meer informatie zie Apotheek.nl.sertraline
Sertraline hoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Dit zijn medicijnen tegen depressie. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals sociale fobie, specifieke fobie, dwangstoornis, paniekstoornis en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij bepaalde menstruatieklachten (premenstrueel syndroom), bij bepaalde soorten jeuk en bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing).
Meer informatie over ziek zijn door besmet eten
Meer informatie over ziek van besmet eten:
- de website van het RIVM
- het Voedingscentrum
Wij hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over diarree.