In het kort
- Darmkanker kan verschillende klachten geven, zoals een veranderde ontlasting of bloed in de ontlasting.
- Om vast te stellen of u darmkanker heeft, krijgt u een kijkonderzoek in de darm (coloscopie).
- Er wordt ook een stukje weefsel weggehaald en onderzocht.
- Ziet de arts poliepen, dan haalt hij die ook weg.
- Blijkt dat u darmkanker heeft? Dan is onderzoek nodig naar uitzaaiingen.
- Blijkt dat u geen darmkanker heeft? Dan wordt onderzocht waar uw klachten door komen.
Wat is darmkanker?
Bij darmkanker groeien er kankercellen in de dikke darm. Aan de binnenkant van de darm zit een laagje slijm: het slijmvlies. Hier begint de kanker meestal.
De kanker kan verder groeien. Bijvoorbeeld in de laag spieren van de darm. Kankercellen kunnen ook ergens anders in het lichaam komen, zoals in de lever of longen. Dit zijn uitzaaiingen.
Darmkanker heet endeldarm-kanker als de kankercellen in het laatste deel van de dikke darm zitten, vlak bij de anus (poepgat).
Welke klachten kunnen wijzen op darmkanker?
Deze klachten kunnen soms wijzen op darmkanker:
- Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
- Wekenlang andere ontlasting dan u gewend bent:
- veel dunnere ontlasting
- veel dikkere ontlasting
- of juist wisselende ontlasting.
- U heeft opeens heel vaak ontlasting. Of juist maar een keer per week.
- Minder trek in eten.
- Gewichtsverlies.
- Buikproblemen, zoals pijn, krampen en een opgeblazen gevoel.
- Constante heftige vermoeidheid, terwijl u toch genoeg of zelfs veel slaapt.
Al deze klachten kunnen ook een andere oorzaak hebben, zoals bepaalde voeding, stress of een ontsteking. Vooral bij jonge mensen hebben de klachten zelden met darmkanker te maken.
Bent u ouder dan 50 jaar, dan is de kans op darmkanker groter. Het zijn dan meestal een aantal van de genoemde klachten samen die op darmkanker kunnen wijzen.
Wat vergroot de kans op darmkanker?
Er zijn verschillende dingen die uw kans op darmkanker licht vergroten. We noemen dat risicofactoren. Sommige risicofactoren kunt u zelf beïnvloeden. Aan andere risicofactoren kunt u niets veranderen.
Risicofactoren die u kunt beïnvloeden:
- Lichaamsgewicht en beweging
Mensen die overgewicht hebben én weinig bewegen, hebben een iets verhoogde kans op darmkanker. Het is dus belangrijk om te zorgen voor een gezond gewicht en voldoende lichaamsbeweging. - Voeding
- Bewerkt vlees vergroot de kans op darmkanker iets. Bewerkt vlees is vlees dat houdbaar is gemaakt met rook, zout of chemische conserveringsmiddelen. Bijvoorbeeld vleeswaren en worst.
- Ook het vaak of veel eten van dierlijk vet en rundvlees, varkensvlees, lamsvlees en geitenvlees vergroot de kans op darmkanker. Als dit vlees verbrand of verkoold is (barbecue), verhoogt dit risico nog eens extra.
- Roken
Darmkanker komt vaker voor bij rokers dan bij niet-rokers. - Alcohol
Meer dan 1 glas alcohol per dag vergroot de kans op darmkanker iets.
Risicofactoren waar u geen invloed op heeft:
- Darmkanker in de familie
Bij ongeveer 5 van de 100 patiënten met darmkanker is erfelijkheid de belangrijkste oorzaak. In die families komt darmkanker veel vaker voor dan in andere families. - Leeftijd
Hoe ouder, hoe groter de kans op darmkanker. Ongeveer 90 van de 100 mensen met darmkanker zijn ouder dan 55 jaar. - Poliepen
Bijna alle tumoren in de dikke darm ontstaan uit poliepen. Een poliep is een soort woekering van het slijmvlies van de darmwand. Het is nog niet precies duidelijk waardoor poliepen ontstaan. Soms is een erfelijke aandoening de oorzaak van de poliepen. - Eerder darmkanker hebben gehad
Mensen die eerder darmkanker hebben gehad, hebben een verhoogde kans om opnieuw een tumor te krijgen. Daarom worden zij regelmatig gecontroleerd. - Chronische darmontstekingen
Mensen met een chronische darmontsteking, zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn, hebben een iets verhoogde kans op darmkanker. Bij hen wordt de dikke darm regelmatig gecontroleerd.
Hoe stelt de arts vast dat ik darmkanker heb?
- U bespreekt uw klachten eerst met uw huisarts. De huisarts doet een lichamelijk onderzoek. Hij voelt aan uw buik. Ook kan de arts een vinger in uw anus brengen om te voelen of er afwijkingen zitten.
Wanneer de huisarts vermoedt dat u darmkanker zou kunnen hebben, krijgt u een verwijzing naar een maag-darm-leverarts. - De maag-darm-leverarts stelt allerlei vragen over uw klachten. Ook krijgt u weer een lichamelijk onderzoek.
- Om te kijken of u darmkanker heeft, is een kijkonderzoek van de darm nodig.
Bij dit onderzoek bekijkt de arts de binnenkant van uw darm met een flexibele slang met daaraan een lampje en een camera. Dit heet een endoscoop. De arts schuift de endoscoop via de anus in uw darm. De beelden die de camera maakt, zijn te zien op een monitor.
Tijdens de coloscopie kan de arts ook poliepen weghalen of een stukje weefsel eruit halen voor verder onderzoek. Dit is vrijwel pijnloos. Zeker als u even slaapt door een roesje.
Wel is er een hele kleine kans op problemen, zoals een gaatje in de darm. - Soms wordt in plaats van een kijkonderzoek een CT-colografie van de darm gemaakt. Bijvoorbeeld als het kijkonderzoek niet lukt.
Bij een CT-colografie maakt de arts met de computer doorsnedefoto’s van uw darm. Daarvoor wordt via de anus eerst wat gas in de darm gebracht. Daardoor is de darm beter te zien op de foto’s. De foto’s worden gemaakt met röntgenstralen. Het apparaat heeft een ronde ‘poort’ waar u doorheen wordt geschoven op een soort bed.
Het onderzoek doet geen pijn en is niet gevaarlijk.
- Om te kijken of u darmkanker heeft, is een kijkonderzoek van de darm nodig.
Hoe gaat het verder na de onderzoeken naar darmkanker?
Als blijkt dat u darmkanker heeft, krijgt u nog meer onderzoeken. Die zijn nodig om te kijken hoe ver de tumor in de darm is doorgegroeid en of er uitzaaiingen zijn. Pas dan kan de arts u vertellen wat in uw situatie de behandelmogelijkheden zijn.
Het is een grote schok als u hoort dat u darmkanker heeft. U heeft waarschijnlijk veel vragen en zorgen. Die kunt u bespreken met uw maag-darm-leverarts, internist en/of uw huisarts. Ook contact met lotgenoten kan fijn zijn.
Als blijkt dat u geen darmkanker of poliepen heeft, krijgt u misschien meer onderzoek om te kijken waar uw klachten door komen. Mogelijke oorzaken zijn:
- ontstekingsziekten van de darm, zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn
- medicijnen, zoals bloedverdunners
- bloedvatafwijkingen in de darm
- aambeien of scheurtjes in de anus
- een seksueel overdraagbare aandoening
Meer informatie over darmkanker
- Meer informatie over darmkanker vindt u op de websites van:
- Informatie over ziekenhuizen die darmkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
- Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: Zorgkaart Nederland.
We hebben de tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over darmkanker en endeldarm-kanker.