In het kort
- Als u minder ruikt of proeft kan dat veel invloed op uw leven hebben.
- De meeste mensen ruiken en proeven na een tijd weer goed. Bij 9 van de 10 mensen is dat binnen 1 maand.
- Blijf genoeg en gezond eten en drinken. Probeer uit welke smaken lekker zijn.
- Ga naar uw huisarts als u veel afvalt.
- Niet ruiken kan gevaarlijk zijn. Zorg voor een rookmelder in huis en let goed op dat uw eten niet bedorven is.
- U kunt reuktraining proberen: 2 keer op een dag aan 4 sterke geuren ruiken.
Klachten na corona
Na corona kunt u klachten blijven houden. Dit zijn de klachten die het meest voorkomen:
- moe zijn
- benauwd zijn of moeilijk ademen
- minder goed ruiken of proeven
- niet fit voelen of problemen met bewegen
- problemen met denken, uw aandacht ergens bijhouden of dingen onthouden
U kunt 1 van deze klachten hebben. Of meer klachten tegelijk. U kunt ook andere klachten na corona hebben.
Mensen noemen klachten die lang blijven na corona ook wel:
- post-covid-19-syndroom
- long-covid (dit is Engels: 'long' betekent 'lang')
Hoe komt het dat ik minder ruik of proef na corona?
Het is nog niet helemaal duidelijk waarom mensen soms minder goed proeven of ruiken na corona.
Minder ruiken
Het corona-virus beschadigt de cellen in de neus waarmee u ruikt tijdelijk.
Minder proeven
Minder goed proeven komt vaak doordat u minder goed ruikt.
Mensen proeven namelijk vooral door te ruiken. Geuren van wat we eten en drinken gaan door onze neus. Daar ruiken we ze en zo kunnen we veel verschillende smaken proeven.
We proeven ook met onze tong. Maar in de mond proeven we alleen of iets zoet, zuur, zout, bitter of umami (hartig) is. Soms proeft u door corona ook minder goed met uw tong. We denken dat dit misschien komt doordat het corona-virus ook de cellen in uw tong waarmee u proeft kapot maakt.
Wat merk ik als ik minder ruik of proef na corona?
U kunt deze dingen merken:
- U ruikt of proeft helemaal niets.
Dit komt erg weinig voor. - U ruikt of proeft nog wel wat, maar veel minder dan voor u corona kreeg.
- Dingen ruiken of proeven anders dan u gewend bent.
Dingen die heel normaal voor u zijn, kunnen ineens vies ruiken of proeven. Bijvoorbeeld koffie, knoflook of gebakken eten. - U ruikt geuren die er helemaal niet zijn.
U ruikt bijvoorbeeld steeds een gaslucht, rooklucht of poeplucht. Dit noemen we geur-hallucinaties. - Geuren blijven heel lang in uw neus hangen.
Tijdens of vlak na corona kunt u andere dingen merken dan later.
Minder goed ruiken of proeven kan veel invloed hebben op uw leven:
- U heeft minder zin in eten. U eet of drinkt misschien met minder plezier of minder gezond. U kunt daardoor (veel) afvallen.
- U geniet minder van eten of koken. Uit eten gaan of een etentje thuis met uw gezin, familie of vrienden kan minder leuk zijn. Misschien voelt u zich daardoor eenzaam.
- Als u voor uw werk goed moet kunnen ruiken of proeven, dan kan dit voor problemen op uw werk zorgen.
- Ruiken heeft ook veel te maken met emoties. Door geuren herinnert u dingen van vroeger en herkent u mensen. U kunt het ruiken van bijvoorbeeld de geur van uw kind of partner erg missen.
- Geuren maken delen van de hersenen actief die zorgen dat u zin heeft in seks. Als u minder goed ruikt, kunt u minder zin hebben in seks.
- U kunt niet controleren hoe u zelf ruikt. Bijvoorbeeld of uw kleding naar zweet ruikt. Of hoe uw adem ruikt. Misschien voelt u zich daar onzeker over.
- Ruiken is belangrijk om gevaarlijke situaties op tijd te merken, bijvoorbeeld brand of bedorven eten. Als u niet goed ruikt, kunt u zich onveilig voelen.
U kunt ook andere klachten hebben na corona. Bijvoorbeeld:
Adviezen bij minder ruiken of proeven na corona
Probeer uit wat u lekker vindt. Probeer ook dingen die u vroeger nooit zou kiezen. Misschien vindt u ze nu wel lekker. Maak een lijstje met dingen die u nu lekker vindt en dingen die goed voelen in uw mond. Gebruik dit lijstje als u kookt. Laat uw familie en vrienden ook weten wat u lekker vindt. Zij kunnen dan ook met die dingen koken als u komt eten.
Deze tips kunnen helpen om uw eten beter te laten smaken:
- Maak uw eten pittiger en doe er kruiden door.
- Kook met de smaken zoet, zuur, zout en bitter. Kies ook voor drinken met deze smaken erin. Let wel op dat u niet té veel zout en suiker in uw eten en drinken doet. Dat is niet gezond voor uw lichaam.
- Hoe iets proeft en voelt in uw mond is nu extra belangrijk. Mensen die slecht ruiken of proeven kiezen vaak liever voor gebakken eten dan voor gekookte groenten en stamppot.
- U kunt drinken met koolzuur proberen. Mensen die slecht ruiken vinden het prikkelende gevoel in de mond vaak prettig.
- Eet en drink geen dingen die u vies vindt proeven of ruiken. Drink bijvoorbeeld thee als u koffie vies vindt ruiken na corona.
Andere adviezen als u minder ruikt of proeft:
- Probeer gezond te blijven eten. Dit is niet altijd makkelijk als u minder ruikt of proeft. Probeer toch te kiezen voor gezonde producten.
- Let bij eten en drinken goed op dat het niet bedorven is. Kijk naar de datum op de verpakking. Als u twijfelt kunt u misschien iemand bij u thuis vragen om uw eten eerst te ruiken of proeven.
- Hang rookmelders en gasmelders op in huis. Niet ruiken kan gevaarlijk zijn, omdat u rook of gas niet ruikt. De melders kunnen u dan waarschuwen.
- Praat erover met de mensen om u heen. Niet iedereen snapt hoe vervelend het is om niet te kunnen ruiken of proeven. U kunt misschien uitleggen dat het invloed heeft op veel dingen in uw leven. Niet alleen op eten en drinken.
- Probeer te accepteren dat het een tijd kan duren voor u weer goed kunt ruiken of proeven. Hoe moeilijk dat ook is. Het kan helpen om bezig te blijven en dingen te doen die u helpen ontspannen.
Reuktraining bij minder ruiken na corona
Heeft u langer dan 4 weken problemen met ruiken? Dan kunt u reuktraining doen. U kunt dit zelf doen. U moet 2 keer op een dag aan 4 flesjes met sterke geuren ruiken. En dat 3 tot 6 maanden blijven doen. Probeer het vol te houden.
Het is niet absoluut zeker dat reuktraining helpt om weer beter te ruiken na corona. Maar artsen denken wel dat het kan helpen, omdat het bij andere ziekten door virussen ook helpt. Reuktraining heeft geen bijwerkingen.
Reuktraining doet u zo:
- Koop 4 flesjes met geurolie met de geuren: roos, eucalyptus, citroen en kruidnagel. Deze flesjes zijn te koop bij de drogist en het tuincentrum. U kunt ze ook online bestellen.
- Ga rustig zitten of staan. Neem de tijd voor de reuktraining.
- Pak 1 flesje en haal de dop eraf. Houd het flesje ongeveer 3 centimeter onder uw neus. Raak uw neus niet aan met het flesje. Haal 5 keer diep en rustig adem door uw neus. Houd het flesje de hele tijd onder uw neus. Adem niet te snel. Dan komt de geur niet goed in uw neus.
- Doe hetzelfde met de andere 3 flesjes. Wacht na elk flesje steeds 2 minuten voordat u doorgaat met het volgende flesje.
- Ruik 1 keer in de ochtend en 1 keer in de avond aan de 4 flesjes. Doe dat 3 maanden lang. Het liefst elke dag.
- Het is niet erg als u niets ruikt of de geuren niet herkent.
- Blijf ook doorgaan met de reuktraining als u wel weer iets ruikt. Als u weer goed ruikt, kunt u na 3 maanden stoppen.
- Ruikt u na 3 maanden nog niet (helemaal) goed? Stap dan over op 4 nieuwe geuren: jasmijn, mandarijn, mint en tijm. Ruik ook weer 3 maanden aan deze 4 geuren.
Helpen medicijnen bij minder ruiken en proeven na corona?
Er zijn geen medicijnen die u kunt slikken of in uw neus kunt spuiten om te zorgen dat u sneller weer beter ruikt of proeft.
Welke hulp kan ik krijgen als ik minder ruik of proef?
Hulp van een diëtist
- Eet of drinkt u weinig? Of valt u veel af? Een diëtist kan u helpen om toch genoeg en gezond te eten. Op een manier die prettig is voor u.
- Uw huisarts kan u doorsturen naar een diëtist.
Hulp van een praktijkondersteuner
- Minder ruiken of proeven kan ervoor zorgen dat u minder van het leven geniet. U kunt er ook somber van worden.
- U kunt hulp krijgen als dat bij u zo is. Bijvoorbeeld van de praktijkondersteuner in uw huisartsenpraktijk. U kunt hierom vragen bij uw huisarts.
Hoe gaat het verder als ik minder ruik of proef na corona?
De meeste mensen kunnen na een tijd weer helemaal goed ruiken en proeven.
9 van de 10 mensen die minder goed ruiken door corona, ruiken weer goed binnen 1 maand na corona. Soms duurt het langer.
U hoeft niet naar een keel-neus-oor-arts als u minder ruikt of proeft na corona. Deze arts kan niks doen om u beter te laten ruiken of proeven.
Soms is er een andere oorzaak voor minder ruiken. Bijvoorbeeld een klap op uw hoofd of poliepen in uw neus. Als de huisarts denkt dat u door iets anders dan corona niet goed kunt ruiken, zal de huisarts u verder (laten) onderzoeken.
Als niet ruiken of proeven voor problemen zorgt op uw werk, kunt u een afspraak maken met uw bedrijfsarts of verzekeringsarts.
Wanneer bel ik de huisarts als ik minder ruik of proef?
Bel op werkdagen uw huisarts als 1 of meer van deze dingen voor u kloppen:
- U valt veel af.
- U twijfelt of uw klachten door corona komen of door iets anders.
- U blijft somber door uw klachten.
Meer informatie over minder ruiken of proeven na corona
- Kijk voor tips bij minder ruiken en proeven en voor contact met mensen die ook minder ruiken op reuksmaakstoornis.nl.
- Op coronaplein vindt u informatie, video’s en persoonlijke verhalen. U kunt er ook in gesprek gaan met andere mensen die lang klachten hebben na corona.
- C-support is voor mensen die 3 maanden of langer klachten hebben na corona. U krijgt daar advies en steun bij uw klachten, uw werk en uw sociale leven.
We hebben deze tekst gemaakt met: