Ik heb misschien een erfelijk hoog cholesterol (FH)

In het kort

In het kort

  • Een hoog cholesterol kan erfelijk zijn.
  • Het komt dan door een fout in een gen.
  • U kunt laten onderzoeken of u de gen-fout heeft met DNA-onderzoek.
  • Als u de gen-fout heeft, is er meer kans op een hartinfarct of andere hart- en vaatziekte.
  • U kunt zorgen dat die kans niet te hoog wordt:
    • door niet te roken
    • door verder gezond te leven: gezond eten, genoeg bewegen en niet te zwaar worden
    • met medicijnen die het cholesterol verlagen
Wat is het

Wat is een erfelijk hoog cholesterol?

Bij een erfelijk hoog cholesterol heeft u meestal een erg hoog cholesterol. Vaak al als u jong bent.
Dit komt door een fout in een gen. Sommige mensen met deze gen-fout hebben geen hoog cholesterol.

Cholesterol is vet. De lever maakt het. En u krijgt cholesterol binnen met voeding.
Uw lichaam gebruikt cholesterol om cellen, hormonen en gal te maken.

Als u jaren lang een heel hoog cholesterol heeft, kan het cholesterol aan de binnenkant van uw bloedvaten gaan kleven. Vooral als u ook andere problemen heeft, zoals roken of te zwaar zijn.

Uw bloedvaten worden smaller en kunnen dicht gaan zitten. Dit kan problemen geven met uw hart en bloedvaten, op jongere leeftijd dan bij andere mensen. Bijvoorbeeld hartkramp, nierschade, een hartinfarct of een beroerte.

De medische naam is familiaire hypercholesterolemie (FH).

Wat merk je

Hoe merk ik dat mijn hoge cholesterol misschien erfelijk is?

Van een hoog cholesterol merkt u niks. Pas als de bloedvaten dicht gaan zitten, ontstaan er problemen. Bijvoorbeeld een hartinfarct, een beroerte of pijn in uw been bij lopen (etalagebenen).

Bij erfelijk hoog cholesterol gaat er ook vet op bepaalde plekken zitten. Soms kunt u dit merken:

  • dikkere plekken op uw pezen. Bijvoorbeeld op de achillespees of de pezen in uw handen.
  • een witgele ring rondom het gekleurde deel van het oog (iris).
  • gele bultjes rondom uw ogen.

U en uw arts kunnen denken aan erfelijk hoog cholesterol:

  • als het cholesterol in uw bloed heel hoog is
  • als er een dikke plek op 1 van uw pezen te zien is
  • als u een witgele ring rondom de kleur van uw oog heeft (en u bent onder de 45 jaar)
  • als u een hart- en vaatziekte heeft gekregen voor uw 60e jaar
  • als uw vader, moeder, kind, broer of zus het heeft. Of als de arts denkt dat zij het kunnen hebben.
Oorzaken

Hoe kan ik een erfelijk hoog cholesterol krijgen?

De oorzaak van erfelijk hoog cholesterol is een fout in een gen (DNA).

Op uw genen liggen al uw eigenschappen vast. Bijvoorbeeld de kleur van uw ogen. En ook de manier waarop uw lichaam omgaat met cholesterol in uw bloed.

Door de gen-fout kan uw lever het cholesterol niet goed uit uw bloed weghalen.

De gen-fout gaat van de ene generatie naar de andere generatie. U krijgt het via uw moeder of vader.

Onderzoeken

Hoe weet ik of ik een erfelijk hoog cholesterol heb?

U kunt laten onderzoeken of u de gen-fout heeft. Uw (huis)arts kan dit onderzoek voor u aanvragen.

Er wordt bloed bij u afgenomen. In een laboratorium onderzoeken mensen of u de gen-fout heeft. Dit heet DNA-onderzoek.

Na 2 tot 3 maanden krijgt u de uitslag.

Keuzekaart

Keuzekaart

Gebruik de keuzekaart om samen met uw arts te beslissen welke behandeling het beste bij u past.

Adviezen

Adviezen als u een erfelijk hoog cholesterol heeft

U kunt met gezond leven zorgen dat uw kans op een hart- en vaatziekte zo laag mogelijk blijft. Dit zijn de adviezen:

  • Ga niet roken. Als u rookt: stop met roken. Daarmee maakt u uw risico op hart- en vaatziekten heel veel kleiner.
  • Eet gezond:
    • veel groenten, fruit, volkorenproducten en peulvruchten. Daar zitten veel vezels in.
    • weinig zout
    • producten met goed vet (onverzadigd):
      • zachte margarine en olie
      • ongezouten pinda's en noten
      • vis
    • zo weinig mogelijk slecht vet (verzadigd vet en transvet). Dit zit in bewerkt vlees, zoals worst en ontbijtspek, en in snacks, taart, koeken, biscuits, cake en kant-en-klare producten. Eet dit dus zo min mogelijk.
  • Drink liefst geen alcohol. Drink u wel alcohol, doe het dan niet elke dag en niet meer dan 1 glas alcohol per dag.
  • Beweeg tenminste 2,5 uur per week actief. Doe ook oefeningen die botten en spieren versterken. Zie voor meer info Ik wil gezond bewegen.
  • Zorg voor een gezond gewicht als u te zwaar bent door gezond te eten en actief te bewegen.
  • Probeer iets te doen aan oorzaken van stress. Zorg elke dag voor momenten van ontspanning.

Kijk voor meer info bij Ik ga mijn risico op hart- en vaatziekten verlagen met gezond leven.

Film

Film

Film

Film

Medicijnen

Medicijnen bij een erfelijk hoog cholesterol

Ook medicijnen maken de kans op hart- en vaatziekten kleiner, zoals simvastatine of pravastatine.
Deze medicijnen remmen de aanmaak van cholesterol in de lever. Zo komt er minder cholesterol in uw bloed.

Deze medicijnen kunnen bijwerkingen geven, zoals spierpijn.
Kijk hier voor meer adviezen als u medicijnen tegen hoog cholesterol slikt.

Om uw risico op hart- en vaatziekten verder te verlagen, krijgt u mogelijk ook nog andere medicijnen. Bijvoorbeeld medicijnen die de bloeddruk of bloedsuiker verlagen.

pravastatine

Pravastatine behoort tot de cholesterolsyntheseremmers. Ze worden ook wel statines genoemd. Ze remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed.

Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van te veel cholesterol en te veel vet in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

simvastatine

Simvastatine behoort tot de cholesterolsyntheseremmers. Ze worden ook wel statines genoemd. Ze remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed.

Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van te veel cholesterol en te veel vet in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.
Hoe gaat het verder

Hoe gaat het verder met een erfelijk hoog cholesterol?

Als u de gen-fout heeft, kunt u dit uw broers, zussen en kinderen vertellen. Zij hebben 50 procent kans om de gen-fout ook te hebben. Zij kunnen zich ook laten onderzoeken als zij dit willen.

Als het cholesterol in uw bloed goed is, komt u 1 keer per jaar voor controle bij de huisarts.
U bespreekt hoe het gaat met u en hoe het gaat met gezond leven.
Heeft u last van bijwerkingen, bespreek dit met uw huisarts. De huisarts kan u dan een minder sterk medicijn geven, of een ander medicijn.

Op oudere leeftijd kunt u nadenken of u wilt stoppen met de cholesterol-medicijnen. De nadelen kunnen dan groter zijn dan de voordelen.

Meer informatie
Deze tekst is aangepast op
NHG

Vond je deze informatie nuttig?

Vond je deze informatie nuttig?
Heb je een tip hoe wij Thuisarts.nl kunnen verbeteren?