In het kort
- Met hulp van familie of vrienden kan iemand de behandeling van psychische klachten beter volhouden:
- Je kunt voor iemand zorgen. Bijvoorbeeld boodschappen doen.
- Je kunt ook meegaan naar een afspraak met de behandelaar, zoals een psychiater.
- Is iemand erg in de war of bang? Of een gevaar voor zichzelf of anderen? Bel dan de huisarts van die persoon, de huisartsen-spoedpost of 112.
Wat zijn psychische klachten?
Bij psychische klachten heeft iemand last van 1 of meer van deze dingen:
- snel geïrriteerd zijn
- niet goed de aandacht bij dingen kunnen houden
- vaak huilen
- steeds meer alcohol drinken
- slecht slapen
Iemand kan ook lichamelijke klachten hebben, zoals hoofdpijn, hartkloppingen of last van de maag. Deze klachten kunnen door de psychische klachten komen.
Iemands psychische klachten kunnen ook ernstiger zijn. Of de klachten worden steeds erger. Dat merk je bijvoorbeeld zo:
- somber zijn
- nergens zin in hebben
- bijna niets meer doen
- afvallen zonder reden
- boos of verdrietig worden om kleine dingen
- gespannen zijn
- in de war zijn
- vreemde dingen zeggen
- zich vreemd gedragen
- geen contact met anderen willen
- jezelf niet meer veilig voelen als je bij die persoon bent
- andere mensen willen geen contact meer met die persoon
Hierdoor kan iemand dagelijkse dingen niet meer goed doen. Of helemaal niet meer. Bijvoorbeeld werken of voor de kinderen zorgen.
Ernstige klachten kunnen door een psychische ziekte komen. Voorbeelden: een depressie, angststoornis, dwangstoornis of eetprobleem.
Waarom is het goed om te helpen bij de behandeling?
Het is goed om iemand te helpen bij de behandeling van psychische klachten. Om deze redenen is dat belangrijk:
- Iemand kan beter met de eigen psychische klachten omgaan.
- Iemand blijft contact houden met andere mensen, zoals jij. Daardoor kan die persoon zich beter voelen.
- Met jouw steun kan die persoon de behandeling beter volhouden. En zich daardoor steeds beter voelen.
Vaak ken je de persoon met psychische klachten goed. Jullie vertrouwen elkaar. Het is bijvoorbeeld je partner, broer, moeder of kind. Ook een vriend, buurman of collega kun je bij de behandeling steunen.
Hoe help je bij de behandeling van psychische klachten?
Bij de behandeling is het goed als jij, de behandelaar en de persoon met psychische klachten samenwerken. Zo kun je helpen:
Zorg geven
Bijvoorbeeld meegaan naar de huisarts of behandelaar. Of een keer boodschappen doen voor iemand. Deze zorg heet mantelzorg.
Een plan voor de zorg maken
Je kunt soms een plan voor de zorg maken (zorgplan). Dit doe je samen met de behandelaar en de persoon voor wie je zorgt. Samen maken jullie afspraken. Bijvoorbeeld over deze dingen:
- Wat moet er gebeuren tijdens de behandeling?
- Wie doet welke dingen?
- Wanneer zijn jullie tevreden over de behandeling?
Helpen om de behandeling vol te houden
Met hulp van anderen kan iemand de behandeling vaak beter volhouden:
- De behandelaar kan je vertellen hoe je die steun geeft.
- Ook mensen in jouw situatie kunnen jou advies geven. Zij helpen ook iemand met een psychische ziekte. Dit noemen we lotgenoten. Kijk bij MIND Naasten Centraal en Naasten in Kracht.
Informatie delen
Vaak ken je de persoon die je helpt goed. Je kunt daarom belangrijke dingen over iemand aan de behandelaar vertellen. Dit kan goed zijn voor de behandeling. Let op: bespreek eerst met die persoon dat je persoonlijke informatie wilt vertellen.
Ook kan de behandelaar jou informatie over de ziekte geven. Hiervoor moet de persoon met psychische klachten wel toestemming geven.
Een plan maken voor directe hulp
Ben je bang dat iemand een gevaar is voor zichzelf? Of voor anderen? Maak dan een plan voor directe hulp (noodplan). Dit doe je samen met die persoon en de behandelaar. In zo'n plan zet je deze dingen:
- Hoe je merkt dat het niet goed met iemand gaat.
- Welk nummer je dan moet bellen.
- Welke andere mensen je moet bellen. Dit noemen we contactpersonen.
Wat kun je doen als iemand geen hulp wil?
Je wilt iemand met psychische klachten helpen. Maar die persoon wil geen hulp. Dit kun je dan doen:
- Vraag waarom die persoon geen hulp wil.
- Leg uit wat de hulp precies is. Misschien is iemand bang voor sommige hulp of zorg.
- Vraag wat voor soort hulp iemand wel wil.
- Vraag wat je voor iemand kunt doen.
Wil iemand met psychische klachten dan nog steeds geen hulp? Neem dan zelf contact op met de huisarts of behandelaar. Die kan ook direct hulp bij een psychische crisis regelen. Bijvoorbeeld als iemand een gevaar voor zichzelf of anderen is.
Wat kun je doen als iemand met psychische klachten naar het ziekenhuis moet?
Moet de persoon die je helpt naar het ziekenhuis? Zorg dan dat iemand over deze dingen vertelt:
- Welke psychische klachten of ziekte iemand heeft. Bijvoorbeeld of die persoon somber of angstig is.
- Welke behandeling iemand krijgt.
- Welke medicijnen iemand misschien tegen de psychische klachten slikt.
Artsen in het ziekenhuis kunnen iemand dan beter helpen:
- Lichamelijke en psychische klachten gaan vaak samen. De klachten kunnen invloed op elkaar hebben.
- Sommige medicijnen werken niet goed als iemand ze tegelijk slikt.
- De psychiater van het ziekenhuis kan ook helpen bij de behandeling.
Hoe zorg je dat je de hulp volhoudt?
Het is belangrijk om ook goed voor jezelf te zorgen. Zo kun je iemand met psychische klachten blijven helpen.
- Bedenk goed welke hulp je wilt geven. Doe alleen wat jij kunt. En zeg dit ook duidelijk.
- Hou contact met mensen bij wie je je fijn voelt. Zoals familie, vrienden of buren.
- Blijf dingen doen die je leuk vindt. Bijvoorbeeld wandelen of sporten. Daar krijg je meer energie van.
- Zorg dat je goed slaapt en kunt ontspannen.
- Heb je het gevoel dat je te veel moet zorgen? En daardoor weinig tijd hebt voor jezelf en andere dingen? Praat erover met de behandelaar van de persoon die jij helpt. Of met je eigen huisarts. Die kan je helpen om te doen waar jij je prettig bij voelt.
Lees meer bij adviezen om goed voor jezelf te zorgen als je iemand met psychische klachten steunt.
Wanneer contact als iemand psychische klachten heeft?
In deze situaties bel je direct de huisarts van de persoon die jij helpt of de huisartsen-spoedpost:
- Iemand heeft een psychische crisis. Je merkt dat die persoon heel bang of in de war is.
- Iemand is een gevaar voor zichzelf. Die persoon zorgt bijvoorbeeld niet goed voor zichzelf. Of beschadigt zichzelf.
- Iemand is een gevaar voor anderen. Je merkt bijvoorbeeld dat die persoon agressief is. Of niet goed voor de kinderen zorgt.
Bel 112 als iemands leven in gevaar is. Bijvoorbeeld: die persoon dreigt zichzelf te doden.
Meer informatie voor familie en vrienden van iemand met psychische klachten
Op deze plekken vind je meer informatie als je iemand met psychische klachten helpt:
- Bij je eigen huisarts.
- Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen: iemand die jou steunt bij het contact met behandelaars (familie-vertrouwenspersoon).
- MIND Naasten Centraal en Naasten in Kracht: ondersteuning voor familie en vrienden van mensen met psychische problemen.
- Meldpuntzorgwekkendgedrag.nl: als je je zorgen maakt om iemand die erg in de war is.
- MIND: informatie en contact met een hulpverlener.
- Mentaal Vitaal: tips en oefeningen om je psychisch beter te voelen.
- Kiezenindeggz.nl: een psycholoog of psychiater kiezen.
- MantelzorgNL: vereniging van mensen die voor familie en vrienden zorgen.
Over deze tekst
We hebben deze tekst gemaakt met:
- de adviezen over samenwerking en hulp aan familie en vrienden van mensen met psychische problemen
- de adviezen over de zorg in het ziekenhuis voor mensen met psychische ziektes
- de adviezen over hulp om beter te worden
Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.