Ik heb psychische klachten. Van wie krijg ik hulp?

In het kort

In het kort

  • Door psychische klachten heeft u minder plezier in het leven. U voelt zich bijvoorbeeld somber, verward, angstig of gespannen.
  • Bewegen en een goede dagstructuur kunnen klachten verminderen.
  • Maak een afspraak met uw huisarts om uw klachten te bespreken.
  • Hebben de klachten invloed op uw dagelijks leven, maar zijn ze niet heel erg? Dan kunt u in de huisartsenpraktijk behandeld worden.
  • Hebben de klachten veel invloed op uw dagelijks leven? Dan kan de huisarts u verwijzen naar een psycholoog, psychotherapeut of psychiater.
Wat is het

Wat zijn psychische klachten?

Psychische klachten hebben te maken met gevoelens, gedachten en gedrag. U voelt zich bijvoorbeeld somber, gespannen, eenzaam of moe. U maakt zich misschien veel zorgen, denkt steeds aan angstige situaties of bent snel geïrriteerd. U kunt zich moeilijk concentreren, bent verward of slaapt slecht.

U kunt er ook lichamelijke klachten bij hebben, zoals hoofdpijn, hartkloppingen, nekpijn of maagklachten.

Door de psychische klachten kunt u uw dagelijkse dingen minder goed doen, of helemaal niet meer. Bijvoorbeeld werken of zorgen voor kinderen.

Een bepaalde combinatie van psychische klachten is een psychische aandoening. Voorbeelden van psychische aandoeningen zijn een depressie, angststoornis, dwangstoornis en eetstoornis.

Lichte klachten

Wat kan ik zelf doen bij lichte psychische klachten?

U kunt zelf een aantal dingen doen die kunnen helpen om u beter te voelen.

Kijk voor adviezen bij uw klacht of probleem:

Op mentaalvitaal.nl kunt u zelf werken aan slaapproblemen, piekeren of stressklachten. U krijgt oefeningen en kunt bijhouden of ze u helpen (via een eigen account).

Wilt u liever begeleiding van iemand? Of heeft u veel last van de psychische klachten? Ga dan naar uw huisarts.

Hulp bepalen

Welke hulp past het beste bij mijn psychische klachten?

Met uw huisarts bespreekt u welke klachten u heeft en welke invloed ze hebben op uw dagelijks leven. Bijvoorbeeld op uw relatie, gezin, werk, opleiding en hobby's.

Samen bekijkt u welke hulp en welke hulpverlener het beste bij u passen. Het is heel belangrijk dat u ook zelf bedenkt wat het beste voor u is. U kunt iemand die u goed kent vragen wat hem/haar het beste lijkt, bijvoorbeeld uw partner of een goede vriend.

U besluit met uw huisarts wat het beste is: behandeling in de huisartsenpraktijk of bijvoorbeeld bij een psycholoog, psychotherapeut of psychiater.

Hoe een behandeling precies gaat, hangt af van uw klachten of aandoening, bijvoorbeeld:

Hulpverleners

Hulpverleners bij psychische klachten

Als u psychische klachten heeft, kunnen verschillende hulpverleners u helpen:

In de huisartsenpraktijk:

  • Huisarts
    De huisarts bekijkt welke psychische klachten of aandoening u heeft, en welke behandeling en begeleiding het beste past. Ook kan de huisarts u zelf behandelen. Een huisarts kan daarbij medicijnen voorschrijven.
  • Praktijkondersteuner huisarts GGZ (POH-GGZ)
    Deze praktijkondersteuner kan u helpen om uw klachten beter te begrijpen en ermee om te gaan. Hij of zij kan ook een kortdurende behandeling geven. Een praktijkondersteuner werkt onder verantwoordelijkheid van de huisarts.

In de GGZ (geestelijke gezondheidszorg):

  • Psycholoog
    Een psycholoog kan psychische aandoeningen vaststellen en behandelen. De behandeling bestaat vaak uit een aantal gesprekken om te leren omgaan met een probleem of situatie.
  • Psychotherapeut
    Ook een psychotherapeut onderzoekt en behandelt psychische aandoeningen. Bij de behandeling pakt u samen de oorzaken aan van het probleem of de situatie waar u last van heeft.
  • Psychiater
    Een psychiater is een gespecialiseerde arts die mensen met ingewikkelde, ernstige psychische klachten onderzoekt en behandelt. Een psychiater kan daarbij medicijnen voorschrijven. Ook kan een psychiater advies geven aan bijvoorbeeld de huisarts over iemand met psychische klachten.
  • Sociaalpsychiatrisch verpleegkundige (SPV)
    Een SPV is een verpleegkundige die mensen met psychische problemen en hun naasten behandelt en begeleidt, vaak in samenwerking met een psychiater of psychotherapeut.
  • Verslavingsarts
    Een verslavingsarts behandelt mensen met verslavingen en mensen met een psychiatrische aandoening in combinatie met een verslaving. Een verslavingsarts kan daarbij medicijnen voorschrijven.
Bij wie?

Behandeling bij de huisarts of in de GGZ?

Uw huisarts of de praktijkondersteuner (POH GGZ) kan u helpen:

  • Als de psychische klachten of aandoening:
    • niet heel veel invloed hebben op uw dagelijks leven
    • en de klachten nog maar kort duren.
  • Als u problemen heeft op uw werk, in uw relatie, bij veranderingen in uw leven of bij het verwerken van verlies.
  • Als u een lichamelijke ziekte heeft waarbij u psychische ondersteuning nodig heeft.
  • Als u liever in de huisartsenpraktijk begeleid wilt worden dan in de GGZ (ook al zou het beter voor u zijn om een behandeling in de GGZ te krijgen). Dit kan alleen als het geen gevaar voor u en uw omgeving geeft. Uw huisarts zal met u bespreken waarom behandeling in de GGZ beter voor u zou zijn.

Een hulpverlener in de basis-GGZ, bijvoorbeeld een psycholoog of een psychotherapeut

Uw huisarts kan u verwijzen naar de basis-GGZ:

  • Als u (waarschijnlijk) een psychische aandoening heeft en de klachten veel invloed hebben op uw dagelijks leven.
  • Als behandeling in de huisartsenpraktijk niet genoeg verbetering heeft gegeven.

Een hulpverlener in de gespecialiseerde GGZ, bijvoorbeeld een psychiater of een psychotherapeut.

Uw huisarts kan hiernaartoe verwijzen:

  • Als u (waarschijnlijk) een psychische aandoening heeft en de klachten een ernstige invloed hebben op uw dagelijks leven.
  • Als er een groot risico is op bijvoorbeeld geweld of zelfdoding.
  • Als behandeling in de basis-GGZ niet genoeg verbetering heeft gegeven.
Behandeling kiezen

Waar moet ik op letten bij het kiezen van een behandeling?

  • Kies een behandelaar die bij u past / waar u zich goed bij voelt.
  • Kies een behandelvorm die bij u past. Behandelvormen zijn:
    • Persoonlijke gesprekken met de behandelaar. Soms kan daar een naaste bij zijn, als u dat wilt.
    • Relatietherapie: u volgt de behandeling samen met uw partner.
    • Gezinstherapie: u volgt de behandeling met uw hele gezin.
    • Groepstherapie: de behandeling is in een groep.
    • Online therapie: de behandeling gaat via de computer, op een plek die u zelf kiest.
  • Vraag wat u kunt verwachten van de behandeling. Maakt de behandelaar een behandelplan met u? Hoe lang gaat de behandeling ongeveer duren?
  • Geef aan als u niet tevreden bent over de behandeling.
Behandeling: waar en hoe vaak?

Behandeling: waar en hoe vaak?

Op welke plek u de therapie krijgt en hoe vaak bespreekt u met uw behandelaar. De keuze heeft bijvoorbeeld te maken met wat u zelf wilt en hoe ernstig uw klachten zijn.

Er zijn verschillende mogelijkheden:

  • U komt voor de gesprekken naar de praktijk van de behandelaar, bijvoorbeeld een keer per week een uur.
  • U komt voor de behandeling een aantal dagdelen naar een ggz-instelling, bijvoorbeeld 3 halve dagen per week. Dit heet dagbehandeling.
  • U wordt opgenomen in een ggz-instelling: u bent daar dag en nacht en krijgt (bijna) elke dag behandeling.
Hoe gaat het verder

Hoe gaat het verder met psychische klachten?

  • Als u in de huisartsenpraktijk behandeld wordt, bespreekt u met de huisarts of de behandeling genoeg verbetering geeft.
    Is dit niet zo, dan kan de huisarts u alsnog naar bijvoorbeeld een psycholoog verwijzen.
  • Als behandeling in de GGZ het beste is voor u, maakt de huisarts in overleg met u een verwijsbrief voor de GGZ-behandelaar.
    De GGZ-behandelaar houdt uw huisarts op de hoogte van hoe het gaat met uw behandeling.
    Als de behandeling is afgelopen, laat de GGZ-behandelaar dit uw huisarts weten. Zo nodig kunt u dan verder begeleid worden in de huisartsenpraktijk.
Wanneer bellen

Wanneer direct contact opnemen bij psychische klachten?

Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost:

  • als u direct hulp nodig heeft door een psychische crisis
  • als u denkt aan zelfdoding
  • als u deze klachten krijgt: u wordt achterdochtig, wilt minder contact met anderen, hoort of ziet af en toe dingen die anderen niet horen of zien (dit zijn klachten van een psychose).

Er zijn ook telefonische hulplijnen voor direct contact met een vrijwilliger of een professionele hulpverlener. Zij luisteren naar u en geven advies als u daar behoefte aan heeft. U kunt hiervoor terecht bij:

Meer informatie

Meer informatie over hulp bij psychische klachten

De informatie over psychische zorg is gebaseerd op:

Deze tekst is aangepast op

Vond je deze informatie nuttig?

Heb je een tip hoe wij Thuisarts.nl kunnen verbeteren?