In het kort
- Bij een depressie bent u langer dan 2 weken somber en/of heeft u nergens zin in.
- Zorg voor regelmaat door vroeg opstaan, vaste etenstijden en contact met een vertrouwd iemand.
- Ook sporten/bewegen helpt.
- Stel niet te hoge eisen aan uzelf.
- De huisarts, praktijkondersteuner of psycholoog kan u begeleiden met gesprekken.
- Bij ernstige klachten kunt u kiezen voor hulp van een psycholoog (psychotherapie) of voor medicijnen.
Video's
Download deze video
- Videobestand mp4, 3:39 minuten, 36mb
- Audiospoor mp3, 3:40 minuten, 5mb
- Ondertitelingsbestand srt, 5kb
- © 2012-2018 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is een depressie?
Bij een depressie bent u somber en heeft u nergens meer zin in. Deze klachten duren langer dan 2 weken en u heeft er veel last van. Het depressieve gevoel verstoort uw dagelijkse bezigheden, zoals uw werk, gezinsleven en contact met andere mensen.
Depressie is een aandoening die veel voorkomt. Het is niet iets om u voor te schamen of om u schuldig over te voelen.
Bijzondere vormen van depressie zijn:
- winterdepressie: iemand wordt in de herfst depressief en knapt in de lente weer helemaal op. Als dit 2 jaar zo is, is het een winterdepressie;
- postpartum depressie: een depressie na een bevalling;
- dysthymie: depressieve klachten die ten minste 2 jaar lang blijven.
Wat zijn de verschijnselen van een depressie?
Een depressie kan verschillende klachten geven. U heeft bijna elke dag een van de volgende verschijnselen of beide:
- U bent somber.
- U heeft veel minder interesse en plezier in bijna alle activiteiten.
Daarnaast heeft u bij een depressie ook andere klachten:
- U kunt zich minder goed concentreren, bijvoorbeeld bij het lezen of televisiekijken.
- Het nemen van beslissingen kost meer moeite, ook al gaat het om iets heel eenvoudigs.
- U voelt zich traag en moe, of juist rusteloos en snel geïrriteerd.
- U voelt zich schuldig of overbodig en nutteloos.
- U slaapt slecht of juist overmatig veel.
- Het eten smaakt niet meer of u eet juist extra veel, waardoor u afvalt of juist aankomt in gewicht.
- Het kan zijn dat u het leven als een te grote last ervaart en soms zelfs naar de dood verlangt.
Als veel van dit soort klachten lang blijven, dan wijst dat op een depressie. In uw dagelijks leven kunt u er veel last van hebben. Uw bezigheden thuis, in uw vrije tijd of op uw werk kunnen door de depressie verstoord worden.
Hoe ontstaat een depressie?
Meestal spelen verschillende factoren een rol. De precieze oorzaak of aanleiding blijft vaak onduidelijk.
- Soms komt depressie in de familie voor. Erfelijkheid kan daarbij een rol spelen.
- De een is kwetsbaarder dan de ander.
- Bepaalde stoffen (neurotransmitters) die bij iedereen in het bloed en het zenuwstelsel zitten, spelen een rol bij een depressie.
- Als iemand een moeilijke jeugd heeft gehad of zich weinig gesteund voelt door zijn omgeving, kan dat ook invloed hebben op het ontstaan van een depressie.
- Een depressie kan soms beginnen na een ingrijpende gebeurtenis die veel verdriet geeft. Bijvoorbeeld een scheiding of het overlijden van iemand die belangrijk voor u was.
- Ook het meemaken van geweld (mishandeling, verkrachting, oorlogsgeweld) kan een depressie veroorzaken.
- Mensen met een chronische ziekte, zoals diabetes mellitus, COPD of reuma, hebben een grotere kans om depressief te worden.
- Depressie heeft niets te maken met onwil of een slap karakter.
Adviezen bij een depressie
Praten
Vaak helpt het om erover te praten, met de huisarts of de praktijkondersteuner en met familie of vrienden.
De meeste mensen hebben begrip voor de situatie. Leg aan hen uit wat depressie betekent. U kunt hun ook deze tekst laten lezen.
Door de depressie gaat u misschien negatief over uzelf denken. Teleurstelling, verdriet en woede kunnen het negatieve gevoel versterken. Bespreek uw gevoelens. Het kost tijd dergelijke emoties te verwerken. Gun uzelf die tijd.
Haalbare doelen
Stel uzelf niet te hoge eisen, bijvoorbeeld dat u snel moet herstellen of normaal uw werk moet kunnen doen. U kunt in het begin het beste de praktische taken van het dagelijks leven doen, zoals boodschappen doen, eten koken en wassen.
Regelmaat
Probeer regelmaat in uw leven te houden. Ga op vaste (normale) tijden naar bed en sta op tijd op. Eet ook op vaste tijden.
Ga elke dag naar buiten. Buitenlucht en bewegen geven u al snel een beter gevoel.
Geen alcohol en drugs
Drink liever geen alcohol en gebruik geen drugs. Dit is belangrijk om het herstel te bevorderen.
Bedenk prettige activiteiten
Bedenk activiteiten die u prettig vindt om te doen. Kies bijvoorbeeld elke dag zo'n prettige activiteit en ga dat doen.
Bewegen en sporten
Bewegen of sporten geeft een goed gevoel. Probeer elke dag minstens een half uur actief te bewegen. Ga bijvoorbeeld fietsen, wandelen of tuinieren.
Sporten helpt: 3 keer per week een halfuur rennen of trainen helpt al om u minder depressief te voelen. Kies vooral een sport die u leuk vindt.
Door regelmatig te bewegen gaat u zich fitter voelen. Ook zorgt het voor een betere nachtrust.
Gezin
Een depressie kan het moeilijker maken om voor kinderen te zorgen. U kunt minder aan en bent misschien sneller geirriteerd of boos. Als u kinderen heeft, is het goed om met uw huisarts te praten over hoe het gaat in uw gezin en te kijken naar oplossingen voor problemen.
Werken
Blijven werken is vaak beter dan tijdelijk stoppen met werken. Probeer dus te blijven werken, al zijn het bijvoorbeeld maar 2 halve dagen in de week. Bespreek het eventueel met uw bedrijfsarts.
Behandeling van depressie in stappen
De behandeling van een depressie bestaat uit verschillende stappen:
Zelf aan de slag
U kunt zelf een belangrijke bijdrage leveren aan uw eigen herstel door de adviezen bij een depressie op te volgen. Hoezeer u ook tegen enige activiteit op kunt zien, met kleine stapjes lukt het vaak goed om de depressie aan te pakken.
- Maak eventueel een dagboekje. Schrijf daarin een aantal dingen op die u de komende dagen kunt gaan doen. Noteer een vaste tijd van opstaan en naar bed gaan, vaste tijden voor uw maaltijden en geplande activiteiten, zoals naar buiten gaan en bewegen of sporten.
- Spreek af om iemand te bellen (een familielid, vriend, buur of collega) of om bij iemand op bezoek te gaan.
- Zet uzelf niet teveel onder druk. Begin met dagelijks een taakje, bijvoorbeeld aankleden en boodschappen doen.
- Bedenk iets wat u leuk vindt en ontspanning geeft. Lees de krant of bekijk een film. Kies eventueel één tv-programma uit, maar blijf niet de hele dag tv kijken.
- Uw huisarts of praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ) kan u begeleiden om een goede balans te vinden van activiteiten en ontspanning.
Regelmaat blijft belangrijk. Als dat onvoldoende helpt, kunt u daarnaast ook andere dingen proberen:
Hulpmiddelen
U kunt een een cursus doen op internet of per telefoon. Ook zijn er groepscursussen waar u leert om weer uit de depressie te komen. Kijk hiervoor onder het kopje Meer informatie.
Problemen oplossen
Vaak zijn er ook zorgen over praktische problemen, zoals geld, werk, het gezin of woonruimte. Het helpt om hier samen oplossingen voor te bedenken, bijvoorbeeld met uw partner, uw huisarts of praktijkondersteuner GGZ, uw werkgever of een maatschappelijk werker.
Als een depressie onvoldoende vermindert, bekijkt u samen met uw huisarts wat de volgende stap zou kunnen zijn: psychotherapie of medicijnen.
Psychotherapie
Het kan verstandig zijn om een aantal gesprekken te hebben met een psycholoog. Vormen van psychologische hulp die goed kunnen werken zijn cognitieve gedragstherapie of interpersoonlijke psychotherapie.
- Bij (cognitieve) gedragstherapie leert u hoe u met uw gedachten en uw gedrag uw gevoel kunt beïnvloeden.
- Interpersoonlijke psychotherapie kan helpen de relatie en omgang met andere mensen te verbeteren.
Op lange termijn werkt hulp van een psycholoog beter dan medicijnen. Wilt u hulp van een psycholoog? Uw huisarts kan u helpen om een psycholoog uit te zoeken.
Medicijnen
Soms helpt het om medicijnen tegen een depressie te nemen, vooral bij ernstige klachten of als behandeling zonder medicijnen niet genoeg helpt. Deze heten antidepressiva. Ze beginnen meestal pas na 3 tot 4 weken de depressie geleidelijk te verminderen. Sommige mensen hebben last van bijwerkingen. De bijwerkingen beginnen al in de eerste weken, dus voordat uw stemming verbetert.
Totdat de antidepressiva beginnen te werken, kunt u bij angst of onrust eventueel een kalmeringsmiddel gebruiken, zoals diazepam of oxazepam. Deze werken direct. Ze werken wel versuffend en verslavend. Gebruik ze hooguit 1 tot 2 weken.
Bij een winterdepressie: lichttherapie
Bij een winterdepressie kunnen de eerste stappen van de behandeling helpen: zelf aan de slag gaan en psychologische hulp. Ook lichttherapie kan goed helpen. U krijgt een aantal dagen tot weken licht van een speciale lamp. Uw ogen moeten open zijn, maar u kijkt niet direct in het licht. De behandeling begint met een sessie per dag van 10 tot 15 minuten. Daarna kan een sessie langer duren. De meeste mensen merken binnen een paar dagen al verbetering.
Uw huisarts kan u helpen om lichttherapie te krijgen.
Hoe gaat het verder met een depressie?
Een depressie gaat vaak binnen een half jaar over: 6 van de 10 mensen met een depressie is binnen een half jaar hersteld.
Soms voelen mensen met een depressie zich schuldig over hun toestand en komen ze niet meer op het spreekuur. Dat is niet verstandig.
- Maak regelmatig een vervolgafspraak om te bespreken hoe het gaat.
Vaak zal de huisarts de praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ) vragen om u te begeleiden. Het kan ook goed zijn dat bijvoorbeeld een maatschappelijk werker of een psycholoog u verder helpt. Samen met uw huisarts kijkt u wat in uw situatie het beste bij u past.
Wilt u een antidepressivum gaan gebruiken?
- Dan bespreekt u na 2 weken met uw huisarts of u last heeft van bijwerkingen. Na 6 weken bespreekt u of het middel goed werkt.
Depressies kunnen terugkomen (35-65%). U kunt dat meestal niet voorkomen.
- Wel kunt u de kans verkleinen door gezond te blijven leven: blijven bewegen/sporten, gezond eten en zorgen voor regelmaat in uw leven.
- Merkt u dat de klachten terugkomen? Maak een afspraak met uw huisarts. Wacht niet tot ze erger worden.
Een deel van de mensen die een depressie heeft gehad, krijgt manische periodes. In een manische periode is iemand veel actiever en veel zelfverzekerder dan hij/zij gewend is. Met een korte zelftest kunt u kijken of u deze verschijnselen herkent: zelftest van het Kenniscentrum bipolaire stoornissen. Ga zo nodig met de uitslag van de test naar uw huisarts. Informatie over depressie en manie vindt u bij bipolaire stoornis.