In het kort

  • Je nieren halen afvalstoffen uit je bloed en regelen je bloeddruk.
  • Bij nierschade werken de nieren minder goed.
  • De behandeling bestaat uit:
    • minder zout eten: maximaal 6 gram per dag
    • medicijnen, bijvoorbeeld tegen hoge bloeddruk
    • niet roken, bewegen, gezond eten en afvallen als je te zwaar bent
  • Gebruik bij pijn paracetamol. Bespreek het met je arts als paracetamol niet genoeg helpt.
  • Gebruik géén ibuprofen, diclofenac of naproxen. Die middelen kunnen nierschade erger maken.

Wat is nierschade?

Je nieren doen veel in je lichaam. Met filters maken ze je bloed schoon. Ook maken ze hormonen en regelen ze het vocht en zout in je lichaam.

Als je nierschade hebt, kunnen je nieren dit minder goed:

Je bloed schoonmaken

Er blijven daardoor te veel afvalstoffen in je bloed. Je plast minder afvalstoffen uit.

Hormonen maken

Je nieren maken hormonen die belangrijk zijn voor deze dingen:

  • Een goede bloeddruk
    Bij nierschade kun je een hoge bloeddruk krijgen.
  • Rode bloedcellen maken
    Bij ernstige nierschade kun je bloedarmoede krijgen.
  • Vitamine D actief maken
    Vitamine D is nodig om ervoor te zorgen dat kalk in je bloed komt. Via je bloed gaat de kalk naar je botten. Je krijgt vitamine D vooral uit zonlicht op je huid. En een beetje uit je eten. Je nieren maken deze vitamine D daarna actief. Bij nierschade lukt dat niet goed. Je hebt dan minder actief vitamine D en daardoor minder kalk. Je botten kunnen dan zwakker worden (botontkalking).

Regelen dat er precies genoeg vocht en zouten in je lichaam zitten

Bij ernstige nierschade kun je vocht vasthouden, bijvoorbeeld in je benen. Er kunnen ook te veel zouten in je bloed blijven zitten.

Wat merk je bij nierschade?

Als je nierschade nog niet erg is, merk je hier vaak zelf nog niets van.
In je plas (urine) en je bloed is in het laboratorium al wel te zien dat je nierschade hebt. Er zitten bijvoorbeeld eiwitten in je plas of te veel afvalstoffen in je bloed.

Als de nierschade ernstig is, kun je 1 of meer van deze klachten krijgen:

  • jeuk
  • misselijk zijn
  • minder zin in eten hebben
  • hoofdpijn
  • moe zijn
  • slecht slapen of veel slapen

Waardoor ontstaat nierschade?

Nierschade kan komen door:

  • hoge bloeddruk
  • diabetes
  • roken
  • een te hoog cholesterol
  • overgewicht
  • weinig lichaamsbeweging
  • ongezond eten: zoals veel zout en veel ongezonde vetten
  • ouderdom
  • slagader-verkalking

Hoe meer van deze oorzaken je hebt, hoe groter de kans op schade aan je bloedvaten en nieren.

Nierschade kan soms ook komen door:

  • nierfilter-ontsteking
  • een nierziekte, zoals cyste-nieren (in de nier zitten dan blaasjes met vocht)
  • medicijnen, zoals , of

diclofenac

Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).

Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

ibuprofen

Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

naproxen

Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

Gezond leven bij nierschade

Bij nierschade is gezond leven erg belangrijk:

  • om te voorkomen dat de nierschade erger wordt
  • om te voorkomen dat je bloedvaten verder beschadigen, en de kans op hart- en vaatziekten kleiner te maken

Gezond leven betekent:

  • Gezond eten met niet te veel zout (maximaal 6 gram per dag). Soms moet je ook minder eten van sommige voedingsmiddelen. Je hoort dit dan van je arts.
  • Niet roken. Rook je en vind je het moeilijk om te stoppen? Vraag je arts om advies.
  • Bewegen. Bewegen verlaagt de bloeddruk, helpt tegen overgewicht en maakt de kans op diabetes kleiner. Als je diabetes hebt, helpt bewegen om de diabetes onder controle te houden. Dit is allemaal goed voor je nieren.
  • Afvallen als je overgewicht hebt. Overgewicht maakt de kans groter op diabetes, hoge bloeddruk en een hoog cholesterol. Als je diabetes hebt, helpt afvallen de diabetes onder controle te houden. Een goed gewicht is daarom ook goed voor je nieren.

Vraag je arts om hulp bij gezonder leven.

Video Gezond eten met minder zout

Niet te veel zout bij nierschade

Gezond eten met niet te veel zout is belangrijk bij nierschade. Zorg dat je niet meer dan 6 gram zout per dag binnenkrijgt:

  • Kook met verse producten. Voeg geen zout toe aan je eten. Voor extra smaak kies je bijvoorbeeld voor verse kruiden, knoflook, ui, gember of een kruidenmix zonder extra zout.
  • Eet geen chips, kant-en-klare maaltijden en sauzen. Daar zit te veel zout in.
  • Op Nieren.nl vind je veel tips om minder zout te gebruiken.
  • Een diëtist kan je ook helpen om weinig zout te eten. Vooral als het niet lukt om je bloeddruk goed te krijgen.

Waarom is te veel zout niet goed als je nierschade hebt?

  • Als je veel zout eet, houdt je lichaam vocht vast. Daardoor wordt je bloeddruk hoger. Dat maakt nierschade erger.
  • Sommige medicijnen werken minder goed door zout. Bijvoorbeeld medicijnen tegen hoge bloeddruk.

Medicijnen bij nierschade

Je krijgt vaak 1 of meer van de volgende medicijnen:

  • medicijnen tegen nierschade
    Als er eiwit in je urine zit, krijg je bijvoorbeeld een bloeddruk-verlager.
  • medicijnen om hart- en vaatziekten te voorkomen
    Met nierschade heb je meer kans op hart- en vaatziekten. Je krijgt daarom ook medicijnen tegen de andere risico’s voor hart- en vaatziekten, zoals te hoog cholesterol.

Medicijnen als je nierschade en diabetes hebt

  • Je krijgt vaak medicijnen om je bloeddruk te verlagen. Soms krijg je ook nog plaspillen. Hierdoor moet je meer of vaker plassen.
  • Of je krijgt bètablokkers. Hierdoor kan je hartslag langzamer worden en gaat je bloeddruk omlaag.

Adviezen voor medicijnen

Door de nierschade kunnen je nieren sommige medicijnen niet meer snel genoeg uit het bloed halen. Die kunnen dus ook te lang in je bloed blijven zitten. Je arts en apotheker letten erop dat je de juiste hoeveelheid slikt.

Adviezen voor medicijnen als je nierschade hebt:

  • Geef je arts toestemming om aan de apotheker door te geven dat je nierschade hebt.
  • Vertel zelf ook aan je apotheker dat je nierschade hebt.
    Het is belangrijk dat de apotheker dit weet. Door nierschade kunnen sommige medicijnen meer bijwerkingen geven. Dat kan soms gevaarlijk zijn. Als de apotheker weet dat je nierschade hebt, kan die ervoor zorgen dat je medicijnen krijgt die veilig zijn voor jou.
  • Gebruik bij pijn .
  • Als paracetamol niet goed genoeg werkt, bespreek dit dan met je arts.
  • Gebruik géén andere pijnstillers die je bij de drogist en supermarkt kunt kopen, zoals , of (dit zijn NSAID’s). Deze kunnen je nierschade erger maken.
  • Je arts vertelt je ook welke andere medicijnen je beter niet kunt gebruiken.
  • Wil je middelen gebruiken die niet door een arts zijn voorgeschreven? Vraag eerst aan je arts of ze veilig zijn voor jou. Bijvoorbeeld homeopathische middelen die je bij de drogist kunt kopen.

diclofenac

Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).

Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

ibuprofen

Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

naproxen

Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

paracetamol

Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.

Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

Hoe gaat het verder bij nierschade?

  • Probeer gezond te blijven leven zodat je nieren minder snel slechter gaan werken.
  • Als je begeleiding wilt bij het stoppen met roken, gezond eten of extra lichaamsbeweging, bespreek dit dan gerust met je huisarts of praktijkondersteuner.
  • Minstens 1 keer per jaar worden je nieren gecontroleerd met bloedonderzoek en/of urine-onderzoek.
  • Heb je ook een hoog risico op hart- en vaatziekten? Dan kun je elk jaar de griepprik halen. Je krijgt daarvoor een uitnodiging van je huisarts.

Je huisarts bespreekt met de arts in het ziekenhuis wat de beste behandeling is voor jou in deze situaties:

  • als je veel eiwit in je urine hebt
  • als de oorzaak van de nierschade niet duidelijk is
  • als je nieren slecht werken of opeens slechter gaan werken
  • als de behandeling niet goed helpt

Soms stuurt je huisarts je naar het ziekenhuis voor onderzoek.

Wanneer de huisarts bellen bij nierschade?

Je gebruikt een bloeddruk-verlager (ACE-remmer, angiotensine 2-antagonist) en/of plaspillen

Bel dezelfde dag de huisarts bij 1 of meer van deze dingen:

  • Je moet meerdere keren overgeven.
  • Je hebt erge diarree (vaker dan 4 keer per dag).
  • Je hebt koorts.

Bij deze klachten is de kans dat je uitdroogt namelijk groter. Soms moet je tijdelijk stoppen met de medicijnen of minder medicijnen nemen.

Bel op werkdagen of maak een afspraak met je huisarts in deze situatie:

  • Je bent ergens of gaat ergens heen waar het 5 dagen warmer is dan 27 graden.
    Bijvoorbeeld tijdens een hittegolf of als je reist naar een warm land. Mogelijk moet je dan (even) stoppen met de medicijnen of minder medicijnen nemen.

Je hebt diabetes en gebruikt pillen om suiker uit te plassen

Bijvoorbeeld , , (dit zijn SGLT-2-remmers).

Spoed: Bel direct de huisarts of huisartsen-spoedpost in deze situatie:

  • Je hebt bij je geslachtsdelen of anus (poepgat) last van hevige pijn, gevoeligheid, roodheid of een bult.

Je hebt diabetes en gebruikt 1 van deze medicijnen

  • Spuit met bloedsuiker-verlager (GLP-1-agonist), zoals , , of
  • Pillen om suiker uit te plassen (SGLT-2-remmer), zoals canagliflozine, dapagliflozine, empagliflozine
  • Metformine. Dat is een pil om je bloedsuiker te verlagen.

Bel dezelfde dag de huisarts bij 1 of meer van deze dingen:

  • Je bent erg misselijk en moet overgeven.
  • Je hebt steeds diarree.
  • Je hebt koorts of je voelt je niet lekker.
  • Je hebt heel erg veel dorst.

Bel op werkdagen of maak een afspraak met je huisarts bij 1 of meer van deze dingen:

  • Je krijgt een operatie.
  • Je bent ergens of gaat ergens heen waar het 5 dagen warmer is dan 27 graden.
    Bijvoorbeeld tijdens een hittegolf of als je reist naar een warm land.

Soms moet je dan (even) stoppen met de medicijnen of minder medicijnen nemen.

canagliflozine

Canagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

dapagliflozine

Dapagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade).

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

dulaglutide

Dulaglutide is een verlager van het bloedsuiker. Het behoort tot de incretine-achtige stoffen. Deze zorgen ervoor dat de hoeveelheid insuline na een maaltijd beter op peil is en dat het lichaam minder suiker vrijzet.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

empagliflozine

Empagliflozine is een verlager van de bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade). 

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

exenatide

Exenatide is een verlager van het bloedsuiker. Het behoort tot de incretine-achtige stoffen. Deze zorgen ervoor dat de hoeveelheid insuline na een maaltijd beter op peil is en dat het lichaam minder suiker vrijzet.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

liraglutide

Liraglutide is een verlager van het bloedsuiker. Het behoort tot de incretine-achtige stoffen. Deze zorgen ervoor dat de hoeveelheid insuline na een maaltijd beter op peil is en dat het lichaam minder suiker vrijzet.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en overgewicht.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

lixisenatide

Lixisenatide is een verlager van het bloedsuiker. Het behoort tot de incretine-achtige stoffen. Deze zorgen ervoor dat de hoeveelheid insuline na een maaltijd beter op peil is en dat het lichaam minder suiker vrijzet.

Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.
FMS
NHG
Deze tekst is aangepast op