In het kort
- Angst komt vaak door problemen of zorgen. Bijvoorbeeld over je werk, studie, familie of geld.
- Schrijf op welke problemen of zorgen er zijn.
- Kijk hoe je die kunt oplossen of ermee om kunt gaan. En wie jou daarbij kan helpen.
- Blijf dingen doen, ook al voel je angst.
Wat is angst?
Angst is een nuttig gevoel als er gevaar is. Het waarschuwt je voor gevaar. Je hart gaat sneller kloppen, je ademt sneller en je spieren spannen zich aan. Zo maakt je lichaam zich klaar voor actie, zoals vluchten of vechten.
Je kunt je angstig voelen door problemen. Bijvoorbeeld met je relatie, je kinderen, je studie, werk of geld. Je ervaart de problemen als een gevaar.
Ook na een verlies kun je een tijd angstiger zijn. Bijvoorbeeld als iemand overleden is, als je je werk kwijt bent of als je erg ziek bent geweest.
Angst kan ervoor zorgen dat je dingen niet meer durft. Hierdoor wordt de angst steeds erger. Zo kun je een angststoornis krijgen. Bij een angststoornis heb je meer dan 6 maanden last van erge angst.
Uitleg over de cirkel van angst
Hier zie je de cirkel van angst. Die laat zien hoe te veel angst ontstaat en steeds erger kan worden.

- Start: iets wat jou bang maakt: een gebeurtenis, situatie, iets voelen in je lichaam.
- Gedachten: je denkt dat er iets ergs gaat gebeuren. Bijvoorbeeld:
Dit is niet goed.
Ik kan dit niet.
Het gaat vast verkeerd.
Ze vinden me raar.
Mijn kind krijgt een ongeluk.
Ik raak mijn werk kwijt.
Straks doe ik alles fout. - Gevoel: angst
Je voelt angst. Je kunt daar lichamelijk klachten bij hebben, zoals trillen en het warm krijgen. - Gedrag: je doet iets niet
Je doet iets niet, je ontwijkt bepaalde dingen.
Of je doet iets om je veiliger te voelen. Zoals dingen controleren. Of geruststelling vragen aan andere mensen. Of je gaat veel nadenken (piekeren). - Gevolg: even minder angst, maar later meer en vaker angst
Als je iets niet doet, is je angst even minder. Het is dus heel begrijpelijk dat je dingen ontwijkt of dingen doet om je veiliger te voelen. Maar deze manieren werken kort. Je leert niet met de angst om te gaan.
Als er weer iets gebeurt wat jou angstig maakt, kom je weer bij Start in de cirkel van angst.
De angst kan groter worden. Je kunt er in meer situaties last van krijgen. En meer situaties gaan ontwijken. Zo krijgt de angst steeds meer invloed op je leven. Je durft steeds minder en je wereld wordt steeds kleiner.

Er zijn een paar manieren om uit de cirkel van angst te komen:
- Doe wel wat je angstig maakt
Bedenk wat je niet doet omdat je bang bent. Welke situaties ontwijk je? En wat doe je als ontwijken niet kan?
Ga juist wel doen wat je spannend vindt. Zo kun je de angst ervaren. Je merkt dat de erge dingen waar je bang voor was, niet gebeuren. En dat je de angst aankan.
Je moet de angst dus meemaken om te merken dat waar je bang voor bent niet gebeurt. - Gebruik gedachten die jou helpen
Wat zijn je angstige verwachtingen? Kloppen ze wel? Hoe groot is de kans dat ze waar zijn?
Probeer de gedachte minder belangrijk te maken: het is maar een gedachte.
Bedenk gedachten die je kunnen helpen. Gebruik die in moeilijke situaties. - Verdraag de spanning
Doe je iets wat angst geeft? Verdraag de spanning die je voelt. Zo kun je toch doen wat je graag wilt, ook al ben je bang.
Soms helpt het om even op iets anders te letten of iets te doen. Dan ben je minder bezig met de angst.
Het is dus belangrijk dat je situaties waarin je bang bent, toch opzoekt. Je kunt tegen jezelf zeggen: 'Ik ben bang en ik doe het.' Je merkt dat de rampen waar je bang voor bent, niet gebeuren.
Hoe vaker je hiermee oefent, hoe minder je angst uiteindelijk wordt.
In het begin kan de angst tijdelijk erger worden. En je kunt je moe voelen. Angst ervaren kost veel energie.
Na een tijd leer je steeds beter met de angst omgaan. Je angst wordt minder. En je bent ook minder moe.
Goed voor jezelf zorgen
Erover praten
Vertel iemand die je vertrouwt over je gedachten en gevoel. Bijvoorbeeld een vriend, leraar of collega.
Stress minder maken
Probeer stress minder te maken. En zorg dat je goed slaapt, genoeg beweegt en ontspant.
Vaak heb je meer last van angst als je veel stress hebt en moe bent.
Je dagelijkse dingen doen
Probeer je studie of werk te blijven doen.
Komen je klachten door je werk? Of kun je je werk niet goed meer doen door de angsten? Praat met je werkgever of de bedrijfsarts.
Je gevoelens niet verdoven
Misschien drink je vaak alcohol om de angst minder te voelen. Of je gebruikt kalmerings-pillen of drugs.
Een middel helpt even: je voelt even minder angst. Maar langzaam worden je angsten er juist steeds erger van.
Je kunt er beter mee stoppen. Vraag daar hulp bij. Kijk bij:
- stoppen met alcohol of minder drinken
- stoppen met kalmerings-pillen
- stoppen met drugs of minder gebruiken
Ben je gestopt? Dan zijn je angsten soms ook weg. Of je klachten zijn minder.
Middelen van de drogist als je last van angst hebt
Bij de drogist zijn kruiden-middelen te koop. Zoals passiflora, valeriaan, sint-janskruid (hypericum), 5-HTP en cannabis-olie (CBD-olie).
Die middelen hebben risico's: er is vaak niet of niet goed onderzocht of ze werken.
Ook is het meestal niet bekend wat er precies in zit. En of ze veilig zijn.
Sommige middelen geven extra risico's als je ook bepaalde medicijnen slikt. Slik de kruiden-middelen daarom niet.
Behandeling van angstklachten
Begin zelf met de adviezen:
- Schrijf op welke zorgen of problemen er zijn.
- Kijk hoe je ze kunt oplossen of ermee om kunt gaan. En wie jou daarbij kan helpen.
- Oefen met wat in de adviezen hierboven staat (bij Cirkel van angst en Goed voor jezelf zorgen). Zoals dingen blijven doen, ook al voel je angst. En gedachten bedenken die beter kloppen en jou kunnen helpen in moeilijke situaties.
- Misschien is je angst begonnen na een verlies. Bijvoorbeeld een overlijden. Of ben je erg ziek geweest. Er is tijd nodig om met het verlies te leren omgaan.
Bespreek na ongeveer 2 weken met je huisarts hoe het gaat.
Gaat het beter? Blijf de adviezen uitvoeren. Verder is er geen behandeling nodig.
Gaat het niet beter? Misschien wil je een keer naar de praktijkondersteuner of een psycholoog. Dat kan helpen om de angst niet erger te laten worden.
Hoe gaat het verder met angst?
Veel mensen hebben wel eens een tijd last van angst. Vaak verdwijnt de angst weer.
Soms worden angstklachten erger. Dan kan het een angststoornis worden. Zoals een gegeneraliseerde angststoornis of een paniekstoornis.
Wanneer bellen als je vaak last van angst hebt?
Maak een afspraak met je huisarts in 1 of meer van deze situaties:
- Je angsten worden erger.
- Je doet dingen niet meer.
- Je wilt graag hulp van de praktijkondersteuner of een psycholoog.
Meer informatie over angst
- Meer informatie over angst: MIND en de Angst, Dwang en Fobie stichting
- Oefeningen en online therapie: Mentaal Vitaal
- Informatie over therapie: MIND en website van psychologen over CGT
- Contact met mensen die ook last hebben van angst: Angst, Dwang en Fobie stichting
Over deze tekst
Artsen en tekstschrijvers van Thuisarts hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn over angst voor huisartsen.
Lees wie de informatie van Thuisarts maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.